Khoa học & Y khoa

Ủy Hội Kinh Tế Xã Hội Châu Á Thái Bình Dương viết tắt theo Anh Ngữ là ESCAP vừa lên tiếng cảnh báo là cần phải gấp rút hành động để chận đứng đà tràn lan của virút HIV và bịnh AIDS. Trong một phúc trình đưa ra trong phiên họp thường niên, ESCAP cho biết con số ước tính là 7 triệu rưỡi khắp thế giới nhiễm HIV có phần chắc là sẽ tăng.

Theo tổ chức nầy thì nhiều chương trình nhằm ngăn chận HIV đã không được tài trợ đầy đủ. Một vài chương trình, như chương trình được thi hành bên Thái Lan, có vẻ thành công; nhưng viễn ảnh của cố gắng nầy, nói chung trên toàn thế giới, vẫn rất đáng ngại. Ông Tony Lisle, Giám Đốc văn phòng về AIDS trong vùng Châu Á Thái Bình Dương của Liên Hiệp Quốc nhìn nhận rằng còn lâu mới may ra ngăn chận được đà tràn lan của HIV và bịnh AIDS. Ông Lisle cho rằng mọi dấu hiệu ghi nhận cho thấy dịch bịnh càng ngày càng trầm trọng hơn nhiều và chọn Trung Quốc làm một dẫn chứng thì ông cho là sẽ có dến 10 triệu người nhiễm bịnh trước năm 2010 nếu chính quyền không có biện pháp quyết liệt để đối phó.

Còn ở Thái Lan thì đã có hơn 2% dân số, tức là khoảng 1 triệu người đang sống với HIV và AIDS. Bên Kămpuchia thì số người nhiễm bịnh là hơn 4% số người trưởng thành. Bà Nanda Kriosh, một viên chức cao cấp trong sở phát triển xã hội của ESCAP e rằng nếu không tức thời hành động thì Châu Á có thể lâm đại họa và vì thế mà bà gợi ý là các cấp lãnh đạo chính trị ở Châu Á cần phải có ngay biện pháp để chận đứng đà tràn lan của bịnh nầy.

B.- Bệnh Ung thư cổ Tử cung của phụ nữ:

Chuyển sang một bịnh khác, chỉ liên quan đến quí bà, là bịnh ung thư cổ tử cung. Đây là một trong những bịnh giết chết phụ nữ toàn thể giới nhiều nhất, mà lý do chính là vì phương pháp thử vẫn được gọi là Pap Smear, không phát giác được bịnh ở một số đông quí bà. Tỉ lệ tiền ung thư và ung thư trong giai đoạn đầu mà Pap Smear không phát giác được là từ 15% tới 50%. Pap Smear là phương pháp cạo lấy một số tế bào cửa tử cung để thử xem các tế bào đó có bị ung thư hay không. Các chuyên viên tin là loại virut papilloma ở người gọi tắt là HPV (Human Papilloma Virus) gây ra bịnh ung thư cổ tử cung. Đây là bịnh truyền đi qua các liên hệ xác thịt và thường thì không có triệu chứng gì cả.

Một cuộc nghiên cứu do BS Jeanne Mandelblatt thuộc trường đại học Georgetown ở Washington thực hiện cho rằng sau khi thử Pap Smear, nếu có thêm một cuộc thử nghiệm nữa thì điều đó có thể giúp cứu sống thêm nhiều phụ nữ. BS Mandelblatt tin rằng thử thêm virut Papilloma sau khi đã làm Pap Smear có thể gia tăng khả năng phát giác bịnh ung thư cổ tử cung tại Mỹ, cứu sống thêm nhiều người mà không phải tiêu tốn nhiều lắm. Nhưng ngay lúc nầy, thử virút như thế rất đắt tiền và hiện thì chỉ mới trong vòng thí nghiệm thôi.

Càng đắt tiền hơn nữa nếu làm đúng như BS Mandelblatt đề nghị là thử virút cho tất cả các phụ nữ đã làm Pap Smear. Một chuyên viên nghiên cứu khác, BS Sue Goldie thì lại không cho rằng cần phải thử HPV cho mọi phụ nữ mà chỉ cần thử ở bà nào mà Pap Smear xác nhận là thuộc trường hợp có thể đã nhiễm bịnh.

Trong một cuộc nghiên cứu khác, cũng được đăng tải trên tập san của Y Sĩ Đoàn Mỹ, BS Goldie và các cộng sự viên trong toán đều cho là rất đáng để thực hiện các cuộc thử nghiệm tìm HPV cho dù có tốn khá nhiều tiền chăng nữa. BS Goldie giải thích là sau khi thấy kết quả Pap Smear của bà nào có dấu hiệu bất thường thì thử nghiệm HPV sẽ giúp phân nửa các phụ nữ loại nầy, hoặc có thể còn nhiều hơn thế nữa, khỏi phải qua thủ tục soi âm đạo.

Phương pháp soi âm đạo, Anh ngữ là Colposcopy, mà BS Goldie vừa nói đến thuộc loại các phương pháp nội soi, qua đó BS điều trị sẽ đưa một dụng cụ vào âm đạo, xem xét các mô ở cổ tử cung qua một kính phóng đại và cắt một số tế bào đưa sang thử ở phòng thí nghiệm.

Cả 2 cuộc nghiên cứu mô tả ở đây đều thực hiện ở Mỹ và dưa trên tiêu chuẩn y tế Mỹ trong khi theo BS Sue Goldie thì 90% số các bà bị ung thư cổ tử cung đều ở các nước đang phát triển, nơi mà Pap Smear xem ra không đắc dụng lắm. Bởi vậy mà BS Goldie ở trường Georgetown (thủ đô Washington) và các cộng sự viên đang tính tới việc làm sao có thể thử HPV cho phụ nữ các nước đó.

Nhưng như đã nói, hiện giờ thử virut HPV tốn 10 đô la trong khi phụ nữ các nước nghèo, theo BS Goldie, phải may mắn lắm mới có thể có được số tiền to như thế. Cho nên quan trọng nhất vẫn là phải làm sao vận động các công ty sản xuất chất liệu và dụng cụ thử nghiệm giảm bớt giá thành trước đã.

C.-. Nên hay không nên uống thuốc hormone sau khi mãn kinh?

Một toán chuyên viên y tế quốc tế xác nhận là không có bằng cớ khoa học nào cho thấy kích thích tố uống thêm trong thời gian kể từ sau khi mãn kinh có thể chữa lành các bịnh trầm trọng ở phụ nữ trọng tuổi. Cơ thể các bà ngưng sản xuất Estrogen khi các bà ở khoảng tuổi 50. Từ đó thì các bà không thể thụ thai nữa. Cho tới nay, các y sĩ vẫn tin là uống thêm Estrogen có thể giúp các bà tránh được nhiều bịnh như suy tim, Alzheimer, loãng xương và trầm cảm chẳng hạn. Tuy nhiên uống thêm kích thích tố nữ như thế Anh ngữ gọi là "Hormone Replacement Therapy" viết tắt là HRT, nghĩa là "phương pháp trị liệu bằng cách bổ xung kích thích tố” có thể gia tăng nguy cơ bị ung thư vú nếu các bà cứ uống mãi trong nhiều năm.

Phúc trình do 28 y sĩ và các khoa học gia 5 nước soạn thảo, được Viện Y Tế Mỹ và Hội Y Học Tư Giovanni Loren Zini bên Ý đài thọ, sẽ được công bố vào tháng 6 sau khi các chuyên viên khảo sát kết quả nhiều cuộc nghiên cứu về tình trạng sức khỏe của các bà. Mục tiêu nhắm tới của các nhà khoa học nầy là kết hợp mọi thông tin trong một phúc trình để các y sĩ toàn thế giới dễ tra cứu. Kết quả các cuộc khảo cứu được các chuyên gia nầy chú ý tới đều rút ra từ những cuộc nghiên cứu theo phương pháp khoa học gọi là thử nghiệm có kiểm soát một cách bất ngờ. Giải thích rõ hơn là các bà tham gia cuộc thử nghiệm có thể được điều trị bằng kích thích tố thực sự nhưng cũng có thể chỉ uống những liều thuốc trấn yên vô tác dụng. Sau đó thì các chuyên viên mới kiểm soát xem thuốc thật có hữu hiệu hơn thuốc trấn yên hay không.

Phúc trình cho biết HRT chỉ đắc dụng trong việc giảm bớt cảm giác nóng bừng mặt mũi mà một số phụ nữ gặp phải trong thời kì mãn kinh. Nhưng theo các chuyên viên thì không hề có một bằng chứng khoa học nào cho thấy liệu pháp nầy chữa được các bịnh khác. Lấy thí dụ như vừa có 3 cuộc khảo cứu cho thấy uống thêm kích thích tố gia tăng thay vì giảm bớt nguy cơ bị suy tim hoặc bị tai biến mạch máu não. Liệu pháp nầy cũng chẳng có lợi gì cho các bà mới thấy các triệu chứng bị Alzheimer hoặc bị trầm cảm. Theo phúc trình thì uống thêm kich thích tố có thể làm chậm đà thất thoát xương nhưng sau khi ngưng uống thì xương lại tiếp tục mất. Ngoài ra, cũng theo phúc trình thì chưa có cuộc nghiên cứu sâu rộng nào được thực hiện để xem uống thêm kích thích tố có giảm được số trường hợp gẫy xương của các bà cao tuổi hay không.

D.- Nuôi trẻ bằng sữa mẹ sẽ thông minh hơn?

Có tin cho biết các chuyên viên vừa thực hiện một cuộc nghiên cứu dài hạn với hơn 3200 ông bà bên Đan Mạch và kết quả cho thấy có một liên hệ giữa việc nuôi trẻ sơ sinh với trí thông minh của trẻ. BS Tâm lý ở Viện Kinsey thuộc trường đại học tiểu bang Indiana bên Mỹ - bà June Reinisch nói thêm rằng liên hệ giữa việc trẻ bú sữa mẹ với trí thông minh của trẻ là một liên hệ chắc chắn. Kết quả ghi nhận trong các cuộc thử nghiệm ở nhiều nhóm trẻ đều cho thấy như thế. Nói như vậy có nghĩa là đến một chừng mực nào đó, nuôi con bằng sữa mẹ càng lâu thì càng ảnh hưởng tốt hơn đến trí thông minh của đứa con. Kết quả các cuộc thử nghiệm được đăng trên tập san của Y Sĩ Đoàn Mỹ cho thấy những trẻ bú mẹ đến 9 tháng tuổi thì đều ghi được kết qủa khả quan trong các cuộc thử nghiệm thông minh vào lúc trẻ đến tuổi thiếu niên và thanh niên. Thành tích mà các em nầy ghi được cao hơn chừng 6 điểm so với những thanh thiếu niên mà sau lúc chào đời chỉ được bú mẹ trong thời gian chưa đầy 1 tháng. Thành tích đó tăng nếu thời gian bú mẹ tăng. Nhưng nếu vẫn còn bú mẹ sau 9 tháng thì sự khác biệt không còn nữa.

Nhưng lý do nào khiến cho việc nuôi con bằng sữa mẹ có ảnh hưởng trên trí thông minh của chúng? BS June Reinisch và các cộng sự viên bên Đan Mạch của bà gợi ý là có thể có 3 lý do. Thứ nhất: một chất dinh dưỡng nào đó có trong sữa mẹ nhưng không có trong sữa bò. Thứ nhì: sự tiếp cận thân xác và tâm lý giữa người mẹ với con bà. Và thứ ba là một hoặc những nhân tố mà các chuyên viên chưa xác định được. Bà Reinisch tin vào lý do thứ nhất: nghĩa là trong sữa mẹ có một chất dinh dưỡng nào đó mà sữa bò không có.

Bà tin như vậy dựa theo kết quả một cuộc nghiên cứu trước đây, so sánh mức phát triển não bộ của những hài nhi được nuôi bằng sữa bò với những hài nhi được nuôi bằng sữa người qua bình sữa thay vì trực tiếp qua bà mẹ các em bé nầy. Bà Reinisch kể là khi các hài nhi đó đến đúng 18 tháng tuổi thì các chuyên viên mới mang những kết quả thử nghiệm đà phát triển não bộ của các em ra khảo cứu. Lúc đó họ mới thấy rằng các hài nhi được nuôi bằng sữa người ghi được kết quả khả quan hơn những hài nhi bú sữa bò.

BS Nhi Khoa Caroline Chantry ở Viện Đại Học California đồng ý qua nhận xét cho rằng có những yếu tố tăng trưởng trong sữa người ảnh hưởng đến đà phát triển bộ óc của hài nhi. Cho nên sẽ hoàn toàn hữu lý khi bảo rằng sữa mẹ tạo ra khác biệt đã ghi nhận trên trí thông minh của trẻ. Càng ngày càng có nhiều cuộc nghiên cứu xác nhận rằng, quả thật, sữa mẹ ảnh hưởng lên đà phát triển của bộ óc.

Cuộc khảo cứu của riêng BS Chantry thực hiện với 2300 hài nhi còn cho thấy một cái lợi nữa của việc nuôi con bằng sữa mẹ. Bà Chantry xác nhận những hài nhi bú mẹ trong 6 tháng ít bị bịnh ở hệ hô hấp hơn những hài nhi chỉ được bú mẹ trong 4 tháng. Trong số những bịnh nầy, có thể kể đến sưng phổi, khò khè khó thở, thường xuyên bị cảm lạnh và bị nhiễm trùng trong lỗ tai. Cuộc nghiên cứu của bà Chantry khác với cuộc nghiên cứu bên Đan Mạch ở chỗ chẳng có mấy trẻ tham dự cuộc nghiên cứu ở Đan Mạch được nuôi dưỡng toàn bằng sữa mẹ. Nhưng dù vậy, theo bà thì cả hai cuộc nghiên cứu đều qui vào một điểm: đó là cái lợi của việc nuôi con bằng sữa mẹ tùy thuộc vào liều lượng. Nói một cách tổng quát, hài nhi càng bú mẹ nhiều chừng nào thì càng tốt chừng nấy.

D.- Ectacy loại thuốc độc dược mà các tay chơi hiện nay tại VN thích dùng nhất:

Ecstasy tiêu hủy các tế bào thần kinh vận chuyển setoronin, khiến người sử dụng bị suy nhược thần kinh, rối loạn nhận thức và mất khả năng tập trung. Nếu dùng thường xuyên, Ecstasy có thể gây tổn thương không phục hồi ở gan, xuất huyết ở não, phổi hay thận.

Ecstasy (một amphetamin tổng hợp, chất kích thích hệ thần kinh trung ương) được Công ty Dược phẩm Merck (Đức) đăng ký bản quyền năm 1914. Lúc đầu, thuốc chỉ được dùng trong quân đội Đức nhằm chống mệt mỏi. Đến năm 1950, quân đội Mỹ đã thử nghiệm nó trên súc vật và người để phục vụ cho sản xuất vũ khí hóa học. Năm 1960, Alexander Schulgin và vợ tập trung nghiên cứu các chất gây ảo giác và đã tổng hợp được Ecstasy. Sau đó, chất này được một số bác sĩ tâm thần sử dụng. Đến 1980, Ecstasy trở thành chất kích thích được nhiều thanh niên dùng trong các buổi họp mặt sinh nhật hay liên hoan.

Theo điều tra, người dùng Ecstasy và các chất kích thích tương tự phần lớn là những thanh niên trong độ tuổi 18-30 (nam nhiều hơn nữ) thuộc mọi tầng lớp xã hội, có thu nhập ổn định. Lúc đầu, nhóm trẻ sử dụng Ecstasy để tìm cảm giác lạ, tăng hoạt động, giảm sự ngon miệng, giảm nhu cầu ăn ngủ mà không cảm thấy mệt mỏi gì cả.

Ecstasy kích thích não, gia tăng nhạy cảm ở các cơ quan, làm biến đổi tư tưởng, rối loạn xúc cảm, tạo cảm giác mình có khả năng hiểu mình và hiểu người khác (vì thế, trước đây nó được dùng trong tâm lý trị liệu). Tùy theo liều lượng, tác dụng của thuốc sẽ khác nhau:

- Liều cao: Tạo trạng thái nửa tỉnh nửa mơ.

- Liều không quá cao: Người sử dụng thấy trí óc được kích thích, vui vẻ hẳn lên, nói nhiều. Tình trạng này có thể kéo dài từ 2 đến 4 giờ, tùy theo liều lượng và độ nhạy cảm cá nhân. Sau đó là giai đoạn mệt lả với các hội chứng trầm cảm. Để ức chế sự mệt mỏi này, người dùng Ecstasy phải dùng thêm chất kích thích khác như rượu, cần sa hay chất chống trầm cảm.

Ngoài ra, Ecstasy cũng có thể gây nhiều triệu chứng khó chịu như:

+ Co cơ, nhất là cứng hàm.

+ Tăng nhịp tim và huyết áp.

+ Mất điều hòa vận động do tổn thương ở hệ thần kinh trung ương.

+ Tính tình trở nên hung hãn, hiếu động, dễ bị kích thích, cáu giận, tâm thần bất ổn.

+ Mất ngủ hay khó ngủ, có khi mắc chứng hoảng sợ hoặc xuất hiện triệu chứng run rẩy và gia tăng phản xạ.

Ecstasy có thể gây ngộ độc bất ngờ. Liều lượng gây ngộ độc khó xác định vì phụ thuộc vào thể trạng người sử dụng, điều kiện môi trường và nhất là tác dụng của các chất phối hợp trong viên thuốc. Ecstasy liều thấp (20-30 mg) đã gây tử vong cho nhiều người có tiền sử bệnh tim. Với liều 100 mg hoặc hơn, Ecstasy gây rối loạn thân nhiệt (có khi lên đến 43 độ C), có thể làm mất nước và tử vong.

Phân tích các mẫu thuốc thu được trên hiện trường cho thấy: chỉ 1/4 có chứa 100% Ecstasy, phần còn lại được trộn với các amphetamin khác, có khi với thuốc an thần hay cafein. Sự pha trộn này nhằm tạo lệ thuộc hoặc tăng độ hưng phấn, kích thích.

E.- Bệnh Kawasaki là bệnh lạ mà hiện nay có trẻ em VN bị vướng phải:

Kawasaki là bệnh rất hiếm gặp ở Việt Nam nhưng chỉ trong gần 2 năm (6/2000-3/2002), Bệnh viện Nhi Đồng 2 TP HCM đã tiếp nhận 28 ca. Nếu phát hiện và điều trị muộn, trẻ sẽ có 30% nguy cơ biến chứng vào tim, dẫn đến tử vong vì vỡ túi phình mạch vành.

Kawasaki là một dạng viêm mạch máu cấp tính, được bác sĩ Tomisaku Kawasaki mô tả lần đầu vào năm 1967. Nguyên nhân gây bệnh chưa được làm rõ. Trong những tài liệu mới nhất, các nhà nghiên cứu nghĩ nhiều đến tụ cầu, mycoplasma hoặc virus BBV, CMV.

Hãy nghĩ đến bệnh Kawasaki nếu trẻ bị sốt liên tục ít nhất trong 5 ngày và có 4 trong 5 dấu hiệu sau:

- Viêm kết mạc 2 bên mắt, không mủ.

- Thay đổi ở miệng, hầu: Môi khô đỏ, nứt; lưỡi đỏ màu dâu tây; niêm mạc miệng và hầu đỏ lan tỏa.

- Thay đổi đầu chi: Đỏ lòng bàn tay, chân; phù cứng bàn tay, chân; tróc da đầu ngón ở giai đoạn bán cấp (từ tuần thứ 2 trở đi).

- Hồng ban đa dạng ở thân, tróc da quanh hậu môn.

- Viêm hạch cổ 2 bên không hóa mủ.

Nếu trẻ bị tróc da quanh hậu môn kèm theo sốt thì chắc chắn là đã mắc bệnh này. Cha mẹ nên đưa con đến bệnh viện ngay khi phát hiện các dấu hiệu của bệnh.

Hiện chưa có cách phòng ngừa bệnh Kawasaki nhưng vẫn có thể điều trị hiệu quả (nếu phát hiện kịp thời) bằng cách dùng kháng thể Immunoglobulin. Tại bệnh viện Nhi Đồng 2, các bác sĩ đã sử dụng loại kháng thể này với liều duy nhất 2 g/kg và aspirin 80-100 mg/kg/ngày để điều trị cho 28 bệnh nhi kể trên. Kết quả là chỉ 2 cháu có biến chứng phình mạch vành. Các cháu này đều thuộc nhóm nguy cơ cao (trẻ trai, dưới 1 tuổi) và được đưa đến muộn.

Việc điều trị bằng kháng thể Immunoglobulin rất tốn kém vì chi phí được tính theo cân nặng của trẻ, chẳng hạn như trẻ 10 kg thì phải tốn 10 triệu đồng. Để có được một chai Immunoglobulin, người ta phải chiết kháng thể từ hàng trăm lít máu người.

F.- Mập vòng bụng có thể nguy đến sức khỏe và bệnh tim mạch:

Một nghiên cứu mới tiến hành trên 1.600 người dân Mỹ cho thấy, bụng phệ là chỉ số tiên đoán đột quỵ có giá trị hơn so với thừa cân. Eo bự làm tăng nguy cơ đột quỵ tới gần 5 lần, trong khi nguy cơ này chỉ tăng hơn 2 lần ở những người thừa cân.

Từ lâu, béo phì vẫn được coi là liên quan tới nhiều bệnh như tiểu đường, bệnh tim hoặc đột quỵ. Gần đây, các nhà khoa học chú ý tới những phân bố đặc biệt của mỡ như tập trung nhiều quanh vòng eo (người hình quả táo) và quanh hông (người hình quả lê).

Trong nghiên cứu lần này, để xác định mức béo bụng, các bác sĩ sử dụng chỉ số eo/mông (vòng eo chia cho vòng mông). Kết quả kiểm tra cho thấy, nguy cơ đột quỵ tăng ở tất cả những người bụng phệ (tỷ lệ eo/mông lớn hơn 0,93 ở nam và lớn hơn 0,86 ở nữ) so với những người có bụng cân đối. Cụ thể là nguy cơ đột quỵ:

- Tăng 2,4 l?n ở những người có trọng lượng bình thường.

- Tăng 2,77 lần ở những người béo phì.

Trong khi đó, nguy cơ này chỉ tăng 2 lần ở những người thừa cân nhưng có vòng bụng bình thường.

Ngoài ra, xét về mặt tuổi tác, một điều đáng chú ý là khả năng bị đột quỵ liên quan tới bụng phệ tăng 4 lần ở những người dưới 65 tuổi, nhưng lại chỉ tăng 2 lần ở những người trên 65.

G.- Vị thuốc Cam Thảo trừ rất nhiều bệnh mà bạn chưa biết được:

Để chữa chứng đổ mồ hôi trộm, có thể lấy cam thảo 10 g, hoàng kỳ 20 g, mẫu lệ sống 30 g, táo tàu 5 quả sắc lấy nước, chia 2 lần uống trong ngày (sáng sớm và tối). Còn nếu bị ho, ngứa cổ họng, khàn tiếng, nên lấy lá sen, cam thảo mỗi thứ 3 g pha với nước sôi uống thay trà.

Trong Đông y, cam thảo là một trong những vị thuốc thanh nhiệt, giải độc rất quan trọng. Còn theo y học hiện đại, cam thảo có tác dụng chống viêm, chống dị ứng, hạ cholesterol, giảm đau, chống co giật. Sau đây là một số bài thuốc từ cam thảo:

- Cảm nhiễm đường niệu: Xa tiền thảo 100 g, đạm trúc diệp 12 g, cam thảo 10 g sắc lấy nước, pha chút đường phèn uống thay trà. Mỗi liệu trình kéo dài 7-10 ngày.

- Viêm tuyến vú cấp tính: Xích thược 20 g, cam thảo 10 g sắc lấy nước uống ngày 2 lần (sáng sớm và tối).

- Viêm họng do bệnh sởi: Ngưu tất 20 g, cam thảo 10 g sắc 2 lần để lấy 100 ml nước thuốc, cứ 20-40 phút uống 1 lần (mỗi lần 5-12 ml).

- Mụn nước mẩn thành mảng: Hồng hoa 10 g, toàn qua lâu 20 g, cam thảo 6 g sắc lấy nước, chia 2 lần uống trong ngày (sáng sớm và tối).

- Di tinh: Ngũ bội tử, cam thảo mỗi thứ 30 g, nghiền thành bột, mỗi lần uống 6-9 g, ngày 3 lần.

- Viêm phế quản mạn tính: Cam thảo 9 g, mật ong 30 g, giấm 10 giọt, pha với nước sôi uống thay trà trong ngày.

- Ho gà, loét dạ dày, bí đại tiện ở trẻ sơ sinh: Địa phu tử 30 g, hải kim sa 9 g, cam thảo 6 g, pha với nước sôi uống thay trà trong ngày.

- Mẩn ngứa bao tinh hoàn: Cam thảo 30 g, nấu lấy nước rửa chỗ mẩn ngứa ngày 3-5 lần.

H.- Người cao tuổi nên chú ý điều này:

Người cao tuổi không nên để đầu trần khi đi ra ngoài trời, không ra khỏi phòng có điều hòa nhiệt độ một cách quá đột ngột. Cần giữ bàn chân cho ấm, xoa dầu vào gan bàn chân khi trời rét. Tránh để các chỗ da hở tiếp xúc nhiều với ánh sáng mặt trời nhằm đề phòng ung thư da.

Khi ra ngoài, nên ngậm chút gừng, giữ cổ và tai ấm trong mùa lạnh. Nếu bị mưa ướt, phải thay ngay quần áo khô và sưởi ấm, ăn một miếng gừng, hoặc uống một hớp rượu mạnh (nếu không có bệnh phải kiêng rượu) hoặc một cốc chè gừng để tránh cảm lạnh.

I.- Các người cao niên nên chú ý điều này:

Tập luyện cho cơ thể dẻo dai bền bỉ giúp người cao tuổi chữa chứng thoái hóa khớp (cột sống, đầu gối, chân tay), giúp cơ không bị teo nhẽo, mạch máu lưu thông, ruột vận động tốt, phổi và lồng ngực giãn nở khi hít thở. Hình thức tập luyện thích hợp là thể dục mềm dẻo (thái cực quyền, bài thể dục buổi sáng). Ngồi thiền là cách tĩnh tâm và thư giãn thần kinh rất tốt. Đi bộ cũng là một cách tập dễ và thích hợp cho nhiều người. Bơi lội, chạy cũng tốt nhưng không được áp dụng với những người mắc bệnh tăng huyết áp, tim mạch. Không nên tập Yoga vì một số động tác như trồng cây chuối, ưỡn cong người có thể gây nhiều tác hại cho người cao tuổi.

- Tùy từng ngày và tùy từng bệnh mà chọn cách tập cho thích hợp. Nếu hay bị chóng mặt, hoa mắt thì cần tránh các động tác cúi đầu thấp và ưỡn người ra sau. Nên nằm cho đầu thấp xuống quá dưới thành giường để máu về não nhiều hơn; luyện thở khí công cũng vậy. Vẫy tay, đập gót xuống nền đất để giúp cho máu ở các chi trở về tim nhanh hơn.

- Người cao tuổi tập để đem lại sự dẻo dai là chính. Vì vậy, cần tập từ đầu đến chân, các khớp, các cơ. Tập vừa sức, không thái quá, có mức độ nhất định. Nên tập đều và thường xuyên, chú trọng đến các cơ, các khớp.

- Đếm mạch buổi sáng trước khi dậy, nếu thấy nhanh hơn hoặc không đều và trong người uể oải khó chịu thì nên ở trong nhà, không đi ra ngoài trời. Trong lúc tập, mạch có thể nhanh. Nhưng khi tập xong, nếu sau 5 phút mà mạch không lại bình thường thì có thể tim mạch có vấn đề, cần đi khám.

- Nếu phải ngừng tập ít lâu (do ốm, bận gì đó), khi tập lại phải tăng dần từ ít đến nhiều, từ nhẹ đến nặng. Phải có động tác khởi động trước khi vận động.

- Khi đang tập mà thấy đau nhói ở ngực trái (có khi còn xiên lên hàm, ra tay trái) hoặc có cảm giác tê rần hay bại người thì ngừng ngay. Nếu ngồi hoặc nghỉ một lát vẫn không đỡ, cần đi khám. Khi di chuyển cũng phải rất nhẹ nhàng, không tự đi mà phải có người giúp, không nên đánh gió và bắt nạn nhân ngồi dậy, đứng lên (đề phòng trường hợp nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não).

- Khi đi bộ, nếu càng đi càng đau, đứng lại thì hết đau, nhưng đi tiếp lại đau thì phải ngồi nghỉ nhiều lần. Đó có thể là dấu hiệu viêm tắc nội động mạch. Chi bên tắc thường lạnh hơn, các đầu ngón chân đau không chịu được khi đắp chăn vào, mạch mu chân yếu hơn bên chân lành. Có khi động mạch cả hai bên đều bị.

- Người cao tuổi hay đau đầu gối do thoái hóa khớp, nhất là nữ. Vì vậy, nên dùng bao đầu gối bảo vệ các gân và bao khớp.

- Khi đi lại thấy nặng nề ở chân, ấn có dấu lõm ngón tay ở mắt cá, sáng ngủ dậy thấy hết thì nên đi khám bệnh. Nếu không có bệnh về tim, gan, thận thì có thể là vấn đề về tĩnh mạch. Nên nằm gác chân lên cao hay tập động tác thẳng chân, nện gót xuống sàn. Cũng có thể nằm và vuốt bắp chân ngược từ gót lên khoeo, hoặc quấn xà cạp khi đi lại

Người cao tuổi nên ăn đủ chất, chia ra làm nhiều bữa nhỏ; nếu ăn xong vẫn còn thèm là tốt. Việc ăn quá no dễ gây rối loạn nhịp tim, khó tiêu, khó ngủ. Còn những bữa ăn thịnh soạn, quá nhiều chất lại có thể gây viêm tụy cấp.

Người cao tuổi cần ăn theo nguyên tắc ăn cũng là uống, nghĩa là nhai kỹ, làm cho thức ăn thành dịch lỏng, giúp tiêu hóa và hấp thu tốt. Kinh nghiệm cho thấy, nếu ăn chậm, nhai kỹ, lượng thức ăn giảm bớt nhưng sức khỏe tăng lên. Theo một số cuộc khảo sát, lượng cơm giảm 1/3, thậm chí 1/2 nhưng người cao tuổi vẫn giữ được trọng lượng cơ thể (có người tăng cân) và cảm thấy nhẹ nhàng thoải mái. Ngoài ra, nên uống nhiều nước để bù lại ít nhất là lượng nước tiểu và mồ hôi mất đi (chưa kể các dịch tiêu hóa) nhằm chống sỏi tiết niệu.

Khi nào biết được sức mình đã bắt đầu yếu?

- Có cảm giác chóng mệt hơn trước. Ví dụ, trước kia đi bộ 2-3 km là bình thường, nay phải nghỉ giữa chừng mới đi tiếp được; điều này xảy ra kéo dài và ngày một thường xuyên hơn.

- Dễ bị cảm, ho, nhạy cảm với thời tiết.

- Sau mỗi trận ốm, sức khỏe lâu hồi phục.

Đó là những dấu hiệu cho biết sức khỏe đã giảm, mặc dù vẫn ăn ngon, ngủ tốt, không có bệnh gì khi kiểm tra sức khỏe.

Người cao tuổi thường ngủ ít. Khi vận động không nhiều thì ngủ 5 giờ/đêm cũng đủ. Nên ngủ trưa, nếu không ngủ được thì cứ nằm nghỉ, nhắm mắt khoảng nửa tiếng cho thư giãn.

Ngủ sớm và dậy sớm tốt hơn là ngủ muộn và dậy muộn. Theo chu kỳ sinh học, các tuyến nội tiết thường hoạt động từ nửa đêm về sáng; dậy sớm để vận động là một hình thức khởi động rất có lợi cho cơ thể.

Để tạo giấc ngủ yên, đỡ mộng mị, trước khi ngủ có thể ngâm chân vào nước ấm và lau khô, hoặc xoa dầu nóng vào gan bàn chân; bóp mạnh các đầu ngón chân và đầu ngón tay một lúc. Trước khi ngủ, không nên tắm dù là tắm nước nóng.

Không nhất thiết phải tắm rửa hằng ngày, mà nên tùy vào sức khỏe và hứng thú của bản thân. Trước khi rửa tay hoặc rửa chân, nên cho chân, tay làm quen với nước để tránh thay đổi đột ngột giữa nhiệt độ tại chỗ (chân tay) và toàn thân. Có thể xoa tay, xoa chân một lúc rồi hãy rửa để tránh phản ứng bất ngờ cho cơ thể.

Trước khi tắm, cũng phải tìm cách tạo cho cơ thể làm quen với nhiệt độ của phòng tắm và nước. Tuyệt đối không dội ngay nước vào gáy và cột sống vì hai vùng này nhạy cảm với thần kinh. Nên lau xung quanh rồi tiến dần vào gáy và cột sống.

Có người quen tắm mà không gội đầu. Điều này không tốt vì việc hai vùng có nhiệt độ khác nhau sẽ dễ gây đau đầu tăng huyết áp.

Khi còn ra mồ hôi, chưa nên tắm vội. Hãy thư thả chờ cho ráo hẳn mồ hôi mới được tắm. Không nên tắm ban đêm. Nếu cần, chỉ lau người bằng nước ấm rồi sưởi ấm (hoặc đắp chăn kín một lúc cho người nóng lên), giúp tuần hoàn da trở lại bình thường, lỗ chân lông không bị bít lại. Cần biết rằng mồ hôi cũng giúp thải chất độc của cơ thể.

Tắm xong cần lau khô người, mặc quần áo ấm trước khi ra khỏi nơi tắm. Khi mở cửa, cần đứng nép vào phía sau cánh cửa để tránh gió lùa. Khi tắm xong, tuyệt đối không ngồi hoặc nằm ngủ dưới quạt, hoặc nằm trên sàn nhà lạnh.

Nếu trời sắp có giông mà cần ra ngoài, hãy dội nước cho ướt hai lòng bàn chân trước lúc đi.

J.- Hơn 2000 người Úc tình nguyện hiến não cho khoa học nghiên cứu:

Đây là hành động đáp lại lời kêu gọi của các nhà nghiên cứu về bệnh tâm thần tại Đại học Sydney. Trong số những người tình nguyện hiến não, có cả cựu thủ tướng Gough Whitlam, 85 tuổi. Thông báo được đưa ra hôm qua.

Giáo sư Clive Harper, chuyên gia thần kinh tại Đại học Sydney, người dẫn đầu nhóm nghiên cứu, cho biết ý tưởng của chiến dịch này là tìm kiếm thêm nhiều bộ não để phục vụ cho nghiên cứu. Các nhà khoa học kêu gọi những người có lối sống lành mạnh và cả những người hút thuốc, uống rượu chấp thuận để não hiến của họ được bảo quản lạnh sau khi chết.

Giáo sư Clive Harper cho biết sẽ sử dụng ngân hàng não để so sánh não khỏe mạnh với não bị bệnh. Ông hy vọng điều này giúp hiểu rõ hơn những trạng thái bệnh lý như trầm uất, tâm thần phân liệt, Alzheimer và Parkinson, đồng thời cũng giúp các nhà khoa học nghiên cứu về ảnh hưởng của rượu, thuốc và tình trạng suy dinh dưỡng.

Những người tình nguyện sẽ được khuyến khích làm các thử nghiệm về trí nhớ và ngôn ngữ 5 năm một lần. Thông tin về sức khỏe và lối sống của họ sẽ được sử dụng để đối chứng với người bệnh. Giáo sư Harper nói “Nếu tôi muốn so sánh não của một người 40 tuổi bị bệnh tâm thần phân liệt, tôi sẽ đi tới ngân hàng và chọn ra bộ não của một người có cùng tuổi, cũng hút cùng một lượng thuốc lá và uống cùng một lượng rượu. Đó là phương thức tuyệt vời để kiểm chứng".

Giáo sư Harper cũng đã đồng ý hiến não của mình. Ông cho biết, những người tình nguyện thuộc mọi lứa tuổi. Có người đã gọi điện đến và nói "Tôi gần 80 tuổi và muốn đăng ký vào danh sách hiến não. Các bạn sẽ chả phải chờ lâu để có được não của tôi". Nghiên cứu dự kiến sẽ bắt đầu sau 2 năm nữa.

Ngân hàng não của Đại học Sydney được thành lập 16 năm trước đây, nhưng mới chỉ lưu trữ được 130 bộ. Trong khi đó, Ngân hàng não của Đại học Harvard (Mỹ) có tới hơn 5.000 bộ và mỗi năm lại có thêm 300 người hiến.