Đại Chúng số 102 - Ngày 16 tháng 7 năm 2002

Duramax

Y KHOA VÀ KHOA HỌC

Hũu học sinh họ Vương biên soạn

1.- Tuổi thọ con người phụ thuộc yếu tố gia đình:

Tiến sĩ Thomas Perls, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu người sống trăm tuổi New England, Boston và tiến sĩ John Wilmoth thuộc Đại học California, Mỹ, đã nghiên cứu 444 gia đình người Mỹ. Mỗi gia đình có ít nhất một thành viên sống tới một trăm tuổi hoặc lâu hơn. Các chuyên gia rút ra kết luận sau: gia đình có thể nắm giữ chìa khóa liên quan tới việc con người sống thọ do sự kết hợp của gien với các nhân tố môi trường sống. Kết quả này ủng hộ những nghiên cứu trước kia rằng có một mối liên hệ giữa gia đình và việc sống lâu và khẳng định trong thực tế cơ thể người có một số gien có thể ảnh hưởng tới tuổi thọ.

2.- Ăn uống điều độ giúp giảm tỷ lệ tội phạm:

Bernard Gesch và các đồng nghiệp thuộc Đại học Surrey (Anh) đã nghiên cứu 230 thanh niên phạm tội. 1/2 số đối tượng này uống thuốc có chứa các vitamin và acid béo cần thiết. Số còn lại được uống thuốc trấn an. Họ cho rằng việc bổ sung thêm nhiều loại vitamin và các chất dinh dưỡng quan trọng khác vào bữa ăn của mọi người (nhất là các đối tượng thanh niên) có thể giúp giảm mạnh tỷ lệ tội phạm trong xã hội.

Các nhà nghiên cứu đã ghi lại số và loại tội mà mỗi người phạm phải trong vòng 9 tháng trước khi được uống thuốc và trong vòng 9 tháng suốt thời gian thử nghiệm. Kết quả cho thấy, nhóm tù nhân được uống vitamin phạm tội ít hơn nhóm còn lại 25%.

3.- Các đảo quốc ở Thái Bình Dương có thể biến mất:

Tổ chức Khí tượng thế giới vừa cảnh báo cho biết trong vòng 50-100 năm tới mực nước biển sẽ dâng cao 0,9m và nhiều đảo quốc ở Thái Bình Dương có khả năng không còn tồn tại. Hiện tượng ấm dần toàn cầu trong thế kỷ mới sẽ gây ra thảm họa này vì nhiệt độ toàn cầu đã tăng nhanh nhất trong lịch sử loài người. Từ năm 1976, nhiệt độ trung bình toàn cầu đã tăng với tốc độ gấp ba lần mức trung bình trong thế kỷ. Các nhà khoa học mô tả thay đổi khí hậu như vậy là không thể tránh khỏi và các đảo Thái Bình Dương sẽ là những nạn nhân đầu tiên.

4.- Tác hại của xe nôi với trẻ em:

Theo các chuyên gia thuộc Đại học Dublin, Cộng hòa Ireland, xe nôi kìm chế sự phát triển bình thường của trẻ em. Trẻ em sử dụng xe nôi chậm biết bò, đứng và đi chập chững so với trẻ em học những kỹ năng trên một cách tự nhiên. Nghiên cứu được tiến hành trên 190 bé khỏe mạnh được gửi tại các vườn trẻ. Họ yêu cầu cha mẹ của số trẻ em trên ghi chép lại các mốc thời gian con họ biết lăn, ngồi, bò và tự chập chững biết đi. Nhóm nghiên cứu đã tính tốn rằng, sử dụng xe nôi thường xuyên sẽ làm chậm thời gian trẻ biết đi 3,3 ngày và thời gian trẻ biết đứng 3,7 ngày so với trẻ không sử dụng xe nôi.

5.- Mùi thơm giảm đau cho phụ nữ:

Những mùi thơm ngọt ngào, chẳng hạn như mùi hoa hồng, hạnh đào, có thể giúp giảm đau phụ nữ.

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học thuộc Trường Đại học Quebec, Canada, cả phụ nữ và đàn ông được khảo sát đều có cảm giác tốt hơn khi ngửi mùi thơm. Tuy nhiên, chỉ phụ nữ cho biết sự đau đớn khi nhúng tay vào nước nóng giảm đi khi họ ngửi thấy mùi thơm và tăng lên khi ngửi thấy mùi giấm hay những mùi khó chịu khác.

6.- Sữa bột và những điều cần biết:

Các loại sữa bột trên thị trường

Nhóm sữa dành cho trẻ dưới 1 tuổi khi không có sữa mẹ: Đặc điểm của nhóm sữa này bắt buộc phải có thành phần gần với sữa mẹ, phải đảm bảo đạt tiêu chuẩn của bảng quy định của các tổ chức quốc tế về sức khỏe (WHO) và lương thực (FAO). Có thể chia thành 3 nhóm chính: Sữa dành cho trẻ sinh ra khỏe mạnh, bình thường; cho trẻ sinh non, nhẹ cân và dùng cho một số bệnh lý như dị ứng, kém hấp thu.

Nhóm sữa dành cho trẻ từ 1 tuổi trở lên và cả gia đình: Ở trẻ từ 1 tuổi trở lên, đường tiêu hóa đã hoàn thiện hơn nên có thể sử dụng các loại sữa bột dành cho trẻ lớn và người lớn như: các loại sữa bột dinh dưỡng nguyên kem; các loại sữa bột dinh dưỡng bổ sung vitamin, khống chất thích hợp cho từng nhóm đối tượng; các loại sữa bột gầy (tách bơ): không chất béo, hàm lượng canxi cao dành cho trẻ em béo phì trên 2 tuổi, người lớn béo phì, người cao tuổi.

Sử dụng và bảo quản

nh lượng sữa cần thiết: Điều này đặc biệt cần thiết đối với các trẻ em dưới 1 tuổi và không có sữa mẹ để kiểm tra xem trẻ có uống đủ sữa không, gia đình có khả năng mua đủ số lượng cần thiết không: Với loại sữa hộp 400-500g, tháng thứ nhất: trẻ cần 5 hộp; tháng thứ nhì: 6-7 hộp; tháng thứ ba: 8-9 hộp. Tổng cộng trẻ cần 44-45 hộp trong 6 tháng đầu và 80 hộp trong 1 năm đầu. Với trẻ từ 1-15 tuổi, nên uống từ 1-3 ly sữa mỗi ngày.

Lựa chọn sữa bột: Bà mẹ nên được tư vấn bởi các bác sĩ nhi khoa hoặc dinh dưỡng và dựa vào kinh tế của mình để quyết định mua một loại sữa. Khi mua nên lưu ý: hộp sữa phải nguyên vẹn, không méo, không có vết lõm. Nên chọn các loại sữa có in đầy đủ, rõ ràng tên sản phẩm, nhà sản xuất, thành phần, giá trị dinh dưỡng và hạn sử dụng.

Bảo quản: Để sữa nơi khô ráo, thống mát, không phơi nắng. Nếu mở hộp sữa ngửi thấy mùi hôi thì không được sử dụng.

Sử dụng: Khi đã lựa chọn một loại sữa nên liên tục dùng suốt thời gian cần thiết. Các bà mẹ thường tự ý đổi sữa khi thấy trẻ tăng cân chậm, bón, tiêu chảy Thật ra, thường do sai sót trong cách pha chế, cách cho ăn, hay trẻ bệnh không phải tại sữa. Đọc kỹ hướng dẫn pha sữa trên vỏ hộp. Dùng nước chín ấm cho sữa vào và lắc đều. Dốc ngược bình sữa chảy từng giọt tiếp theo là tốt, chảy thành tia là núm vú quá lớn hay ngược lại, từng giọt chậm là quá nhỏ. Nhỏ vài giọt lên lòng bàn tay nếu thấy ấm là vừa cho trẻ. Khi mở hộp sữa thì nên sử dụng trong vòng 1 tháng. Không nên pha nhiều loại sữa với nhau mà chỉ pha một loại mà thôi.

7.- Trẻ sống gần đường phố nhiều xe cộ có thể bị suyễn:

Theo một cuộc nghiên cứu của Trường Đại học Nottingham, Anh Quốc, trẻ con sống gần những đường phố đông đúc xe cộ có thể bị khò khè, là một triệu chứng của bệnh hen suyễn. Qua khảo sát tình trạng sức khỏe của 9.700 trẻ tuổi từ 4 đến 16 ở thành phố Nottinghamshire, các nhà khoa học nhận thấy rủi ro này tăng 8% đối với học sinh cấp 1 và 30% đối với học sinh cấp 2 khi chúng ở cách đường 120 mét.

Theo tổ chức Chiến dịch Hen suyễn Quốc gia tài trợ cho cuộc nghiên cứu, trẻ con càng sống gần đường phố có nhiều xe cộ, càng có khả năng mắc các triệu chứng của bệnh hen suyễn, vì thế họ khuyên các gia đình sống gần đường phố đông đúc nên đưa trẻ đến bác sĩ nếu có lo lắng về sức khỏe của con mình.

8.- Tác hại của một số thức ăn, thức uống:

Các thức ăn tạo ra chất dinh dưỡng nuôi cơ thể con người phát triển. Tuy nhiên mỗi lứa tuổi, nhu cầu về các chất dinh dưỡng không giống nhau thậm chí có chất còn gây tác hại cho cơ thể, nhất là đối với những người lớn tuổi.

Chất béo với tuổi già và bệnh tim

Chất béo là nguồn dự trữ năng lượng cho cơ thể. Tuy nhiên không phải chất béo nào cũng tốt cả và cũng không phải nhu cầu chất béo ở mọi lứa tuổi đều giống nhau. Từ tuổi ấu thơ đến tuổi thanh niên nhu cầu chất béo rất cao, nhưng từ tuổi trung niên trở đi lại cần phải hạn chế do khả năng làm việc giảm so với trước, sự tiêu hao năng lượng cũng không nhiều do đó mỡ dễ dự trữ lại trong cơ thể. Ở độ tuổi này, ăn nhiều mỡ sẽ gây tích trữ mỡ. Bạn chú ý sẽ thấy, những người sau 40 tuổi thường có chiều hướng mập dần, bụng ngày một phệ ra.

Mỡ tích nhiều trong cơ thể sẽ phát sinh những bệnh mạch máu, dẫn đến các bệnh liên quan đến tim mạch. Người ăn thức ăn có nhiều cholesterol sẽ chuyển hóa thành mỡ, có nhiều người chuyển hóa không được, mỡ sẽ tích tụ và bám vào thành mạch máu, tạo thành mảng xơ vữa; và những mảng xơ vữa này sẽ làm hẹp lòng mạch máu, gây cản trở sự lưu thông máu, nếu quá nhiều làm tắc mạch máu, gây ra tai biến ở não thì gây nên tai biến mạch máu não, nếu ở tim sẽ gây ra nhồi (thiếu) máu cơ tim... Như vậy, chất béo được xem như là "kẻ thù số một" của các bệnh tim mạch nói chung, bệnh tiểu đường...

Cũng cần nói thêm rằng, ăn về khuya làm cho cơ thể có chiều hướng tích trữ mỡ nhiều hơn. Một số người tiết thực nhịn ăn ban ngày để chống mập, nhưng lại chịu ăn bù về đêm, thành ra "càng nhịn càng mập".

Các chất béo có trong thành phần những thức ăn như: mỡ, gan, lòng của heo, bò, gà; ở da gà, heo, lòng đỏ trứng có chứa nhiều cholesterol không có lợi (là cholesterol gây những mảng xơ vữa).

Muối với người lớn tuổi

Nhu cầu mỗi ngày cơ thể chỉ cần 200mg muối, tương đương với 1/10 muỗng cà phê, nhưng thông thường chúng ta ăn vào gấp tới 20 lần, và chúng được thải trừ qua tuyến mồ hôi, thận... Nếu muối ăn vào quá nhiều, sự thải ra ngoài không kịp sẽ giữ lại trong cơ thể, kèm theo giữ nước, gây hậu quả sưng phù, rất nguy hiểm cho một số bệnh:

1- Người lớn tuổi và bệnh loãng xương: Thận có nhiệm vụ thải muối, trong quá trình thải muối cũng kéo theo thải canxi đi kèm. Như vậy, ăn muối nhiều làm cho thận phải thải nhiều muối ra ngoài, từ đó canxi vô tình bị mất theo trong quá trình đào thải. Có nhiều nghiên cứu cho thấy, người bình thường ở độ tuổi 20 trở đi bắt đầu có hiện tượng mất canxi, mất nhiều nhất vào tuổi 30, đặc biệt là ở phụ nữ trong tuổi mãn kinh (49 - 52 tuổi). Chính vì vậy mà người càng lớn tuổi thì càng phải chú ý hạn chế ăn muối. Bên cạnh đó, đối với người bị giảm canxi hay có bệnh loãng xương thì càng phải chú ý.

2- Bệnh cao huyết áp: như trên đã biết, ăn muối nhiều làm giữ lại nước trong cơ thể, dẫn đến làm tăng khối lượng máu trong lòng mạch máu, từ đó gây tăng huyết áp. Những trường hợp nặng của tăng huyết áp có thể gây tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, phù phổi cấp, suy thận... Và có thể làm tử vong. Chính vì lý do trên mà các bác sĩ thường khuyên bệnh nhân có bệnh cao huyết áp nên ăn lạt.

3- Người có bệnh suy thận: Khi ăn nhiều muối, làm thận phải tăng cường sự đào thải muối ra khỏi cơ thể. Do đó, một khi thận đã suy rồi, lại bắt thận chịu thêm gánh nặng, ắt sẽ nguy khốn hơn. Chưa nói đến việc có khả năng thận cũng sẽ bị ứ nước do giữ muối nước nói chung.

4- Bệnh suy tim: Cũng tương tự như bệnh cao huyết áp, muối nhiều kèm theo giữ nước trong lòng mạch sẽ làm tăng gánh nặng của tim vì tim làm nhiệm vụ bơm máu đi khắp cơ thể. Người bị suy tim sẽ cảm thấy khó thở nhiều khi ăn mặn. Cũng cần nhớ rằng người có suy tim, suy thận, cao huyết áp, không nên uống nước nhiều một lúc, lý do cũng tương tự như trên đã giải thích.

Rượu bia

Uống nhiều rượu gây tổn thương đến tế bào gan. Có khoảng trên 75% người nghiện rượu bị rối loạn chức năng gan, và 8% số này mắc phải bệnh xơ gan. Ngoài ra, rượu còn gây bệnh thận và thần kinh, người nghiện rượu có thể dẫn đến trạng thái tâm thần bất ổn, thậm chí còn có khả năng gây những bệnh thần kinh cho những đứa con của họ.

Những người có bệnh về tim mạch, gan, thận, tiểu đường hãy coi chừng tránh né chúng. Ham vui uống nhiều rượu vào có thể gây tai biến.

Gần đây, một số tác giả tại Mỹ đã thực hiện một cuộc nghiên cứu về việc sử dụng rượu từ mức ít đến vừa phải trong số những nam giới từ 40 đến 84 tuổi ở Hoa Kỳ, và xác định hiệu quả của nó đối với nguy cơ gây đột quị, cho biết: Nếu uống rượu một tuần một lần với một lượng vừa phải thì có khả năng làm giảm đi nguy cơ gây đột quị vào khoảng 20%. Nếu uống hàng ngày hoặc nhiều lần trong tuần thì cũng không làm giảm thêm nguy cơ đột quỵ.

9.- Mồ hôi và sức khỏe con người:

Ra mồ hôi nhiều, có phải bệnh không?

Ra mồ hôi nhiều mà không có sự tác động của yếu tố nhiệt độ môi trường hoặc liên quan đến quá trình lao đ?ng... thì cần phải được xem xét. Ở một số người, bình thường không có một sự tác động nào mà mồ hôi vẫn cứ hay đổ ra nhiều. Lòng bàn tay luôn luôn thấy dính mồ hôi, có khi mồ hôi chảy thành dòng gặp khi có biểu hiện bị giật mình hay hoảng hốt vì một sự việc nào đó gây chấn động đến tinh thần, biểu hiện này có thể là sự rối loạn về thần kinh thực vật. Trẻ em hay đổ mồ hôi nhiều làm bết tóc dính ở sau gáy (thường gọi là đổ mồ hôi trộm) thì phải xem lại vấn đề dinh dưỡng của trẻ.

Tóm lại, về mặt ý nghĩa của giọt mồ hôi được coi như là “thước đo” giá trị lao động của con người. Mồ hôi tham gia vào quá trình điều hòa thân nhiệt của cơ thể, làm nhiệm vụ bài tiết một số chất cặn bã... làm cho cơ thể thấy thoải mái và dễ chịu. Nói đến những giọt mồ hôi là phải nghĩ đến nước để tạo ra nó. Trong những trường hợp đổ mồ hôi nhiều, đồng nghĩa với sự mất đi nước và muối trong cơ thể, cần thiết phải được bù đắp ngay. Ngoài ra, nếu đổ mồ hôi mà không có lý do “chính đáng”, thì cần thiết phải đi khám bệnh tìm nguyên nhân để giải quyết.

Làm gì khi mồ hôi ra nhiều?

Những người làm các công việc nặng nhọc giữa tiết trời mùa hè nóng nực, cần thiết phải có thời gian làm việc và cung cấp nước uống hợp lý. Khi bạn ra nhiều mồ hôi, trong người cảm giác mệt mỏi nhiều, nếu có một ly nước chanh đường pha thêm một chút muối, uống ngay sau những phút nghỉ ngơi, bạn sẽ cảm thấy khoan khối và không cảm thấy ngại khi muốn làm tiếp tục công việc.

Điều căn bản cần biết khi mồ hôi ra nhiều có nghĩa là cơ thể đã mất đi một lượng nước. Vấn đề đặt ra là cần phải bồi phục lại lượng nước đã mất đi để tránh tình trạng rối loạn nước và các chất điện giải trong cơ thể, nó chính là một trong những nguyên nhân gây tử vong cho các trường hợp mất nước nặng.

* Khi có biểu hiện mất nước:

— Cho uống nước muối đường ấm, tốt nhất là cho uống nước pha gói O.R.S (pha một gói trong một lít nước đun sôi để nguội) hay dạng viên Hydrite (200ml nước cho mỗi viên), hoặc uống nước chanh muối, nước khống để bù lại nước và chất điện giải mất đi do thốt mồ hôi (lưu ý không nên cho dùng nước đá lạnh vì sẽ làm giảm hấp thu các chất điện giải).

— Trường hợp nặng, sốt cao, gây co giật nhưng còn tỉnh, có thể cho nạn nhân dùng thuốc hạ nhiệt thông thường, đắp khăn mát lên trán. Sau đó chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất.

— Trường hợp nạn nhân lú lẫn, mê sảng thì đưa ngay đi bệnh viện.

10.-Bệnh giun chỉ bạch huyết - triệu chứng và cách điều trị:

Hũu học sinh họ Vương, chúng tôi vừa nhận khá nhiều email và phone của bạn hữu xa gần, nhất là những người sắp sữa về Việtnam thăm thân nhân. Họ hỏi nhiều về chứng bệnh giun chỉ mà vài số báo trước của Đại Chúng có nói đền. Nay xin ghi lại một lần nữa cho quý bạn hữu biết tại sao gọi là giun chỉ. Ai có từng làm hãng may áo quần hay may vá lặt vặt trong nhà khi may lỡ hư một đường kim mũi chỉ, tháo ra từng sợi chĩ trắng nho nhỏ được kéo ra. Vậy giun chỉ nó nhỏ và trắng như sợi chỉ trắng vậy. Có khi loại giun này nó quấn với nhau từng nùi như chỉ rối vậy. Và nó hay ẩn trong hạch bạch huyếthạch bạch huyết là gì? Khi nào bạn sưng cổ họng, nuốt nước miếng thấy đau cần cổ. Bác sĩ sờ hai bên cỗ bạn thấy hai cục hạch nổi khá lớn, đó là hạch bạch huyết đấy hạch bạch huyết ở quanh con đường hai bên hông từ cổ xuống nách và háng. Đây nói về bệnh giun chỉ là do muỗi chích người bệnh rồi truyền bệnh cho chúng ta, không cần phân biệt muỗi đòn sóc truyền bệnh sốt rét mà là loại muỗi thường thấy quang mùng khi về đêm.

Hiện nay tại VN có rất nhiều người mắc bệnh này, do loài muỗi truyền bệnh gây ra:

Giun chỉ bạch huyeát là loại giun sống ở hệ thống bạch huyết, đẻ ra ấu trùng lưu thông trong máu. Khi muỗi hút máu ngươì bệnh, ấu trùng giun chỉ đi vào dạ dày, sinh sôi nảy nở trong cơ thể muỗi rồi theo vết đốt mà truyền sang người khác. Ấu trùng đến hệ thống bạch huyết và phát triển thành giun chỉ trưởng thành. Giun chỉ trưởng thành có thể sống được 10 năm, thậm chí 40 năm. Ấu trùng tồn tại trong máu được 1 năm.

Các biểu hiện của bệnh giun chỉ:

- Giai đoạn đầu, bệnh nhân không có dấu hiệu lâm sàng nào, nhưng là nguồn lây bệnh cho người xung quanh. Một số người có thể duy trì giai đoạn này trong nhiều năm, thậm chí suốt đời.

- Giai đoạn cấp tính: Bệnh nhân sốt, nổi hạch bẹn, đoâi khi phù đỏ, đau dọc mặt trong chi dưới. Sau khoảng 1 tuần, các dấu hiệu sưng đỏ sẽ biến mất. Những đôït viêm tái đi tái lại làm chân to ra vĩnh viễn, da trở nên dày (bệnh phù voi). Trường hôïp phù to sẽ có các nếp gấp, gọi là hán cổ trâu. Phù có thể gây loét, chảy nước trong. Bệnh nhân thường có từng đôït sốt và sau mỗi đôït, mức phù lại tăng thêm.

- Giai đoạn mạn tính: Ngoài chân, các bộ phận khác cũng có thể bị tổn thương. Bìu có thể sưng to, da dày lên, cứng và cuối cùng trở thành bệnh bìu voi. Xung quanh tinh hoàn có thể tràn dịch, gọi là bệnh ứ nước màng tinh hoàn.

Nếu giun làm vỡ các mạch bạch huyết quanh thận, nước tiểu sẽ trở nên trắng đục như sữa, các chất dinh dưỡng thoát ra ngoài theo nước tiểu. Bệnh nhân trở nên gầy yếu, suy dinh dưỡng. Giun chỉ cũng có thể vào phổi gây ho hen và các bệnh về phổi.

Điều trị

- Thuốc chủ yếu được sử dụng là diethylcarbamazine (DEC), các tên biệt dược là banoxit, hetrazan, loxuran... Liều lượng thuốc uống phụ thuộc vào tuổi hoặc trọng lượng cô thể. Thuốc diệt ấu trùng giun chỉ và có tác dụng phần nào trên giun chỉ trưởng thành. Đối với các biểu hiện mạn tính của bệnh, DEC cũng làm giảm tổn thương taéc nghẽn mạch bạch huyết.

- Đối với chứng phù voi, tiểu đục, có thể dùng liều DEC 6 mg/kg/ngày trong 10 ngày. Nghỉ 2 tháng rồi uống đôït tiếp theo. Có thể phải điều trị 5-6 đôït. Một nguyên nhân quan trọng làm bệnh phù voi tiến triển là nhiễm trùng thứ phát. Do đó, cần kết hôïp điều trò kháng sinh và các biện pháp vệ sinh cá nhân:

+ Rửa chân 2 lần/ngày bằng xà phòng và nước sạch.

+ Xoa bóp chân để lưu thông bạch huyết.

+ Đêm nằm ngủ gác chân cao.

+ Cắt ngắn móng chân.

+ Đi giày.

+ Dùng mô kháng sinh bôi tại chỗ, trong trường hôïp nặng phải uống kháng sinh.

11. ORESOL đã cứu sống 40 triệu trẻ em toàn thế giới:

Cho đến giờ, ORESOL (Oral Rehydration Solution), một hỗn hợp đơn giản giữa muối và đường được Bangladesh tìm ra năm 1978, đã cứu sống 40 triệu trẻ em trên toàn thế giới . Các khoa học gia của Trung tâm nghiên cứu và bệnh tiêu chảy quốc tế Bangladesh (ICDDRB) đã phát minh hỗn hợp điều trị bệnh tiêu chảy rất có hiệu quả này, nói rằng báo chí ở đây đăng tin dung dịch hòa tan này tạo ra cuộc cách mạng trong điều trị bệnh tiêu chảy, bệnh thông thường gây tử vong nhiều nhất đối với các nước đang phát triển. Họ cho biết, hiện giờ, ORESOL đã được công nhận với thành tích cứu sống 3 triệu trẻ em trên thế giới hàng năm. Tử vong vì tiêu chảy đã giảm từ gần 5% xuống 1,3% một năm, đặc biệt đối với trẻ em dưới 5 tuổi hầu hết ở các quốc gia đang phát triển.

Giám đốc điều hành của ICDDRB, Lars Ake Persson nói rằng hơn 200.000 trẻ em Bangladesh được ORESOL cứu khỏi lưỡi hái tử thần trong hơn 20 năm qua ở trung tâm của ICDDRB và hơn 100 triệu gói ORESOL đã được dùng mỗi năm ở nước này. Mặc dù ORESOL được biết đến như là loại “thần dược” của y tế cộng đồng trên thế giới nhưng các chuyên gia của ICDDRB vẫn phải tuyên bố khoảng 1,3 triệu trẻ em đã chết vì tiêu chảy hàng năm. Được biết, họ đang cải tiến công thức của ORESOL nhằm vừa tránh mất nước và tái sản xuất sức khỏe mặc dù vẫn giữ nguyên công thức đơn giản, rẻ tiền của nó.

12.- Mọi người đều cần bổ sung vitamin hàng ngày:

Không chỉ người già hay người đang ăn kiêng mà ngay cả những ai theo chế độ ăn uống bình thường đều có thể thiếu vitamin. Vì vậy, tất cả mọi người, không kể tuổi tác hay tình trạng sức khỏe, đều cần bổ sung một lượng đa sinh tố (multivitamin) mỗi ngày. Hai bác sĩ Mỹ Fletcher và Fairfield, Trường Đại học Harvard đưa ra kết luận này trên tạp chí của Hiệp hội Y học Mỹ phát hành tháng 6-2002 sau khi khảo sát các công trình nghiên cứu từ năm 1966 đến năm 2002 về mối quan hệ giữa bệnh tật và lượng vitamin con người hấp thụ. Theo Fletcher, ngay cả những người ăn chay, vốn ăn nhiều trái cây rau củ vẫn cần multivitamin để bù đắp lượng vitamin D và B12 (có nhiều trong thịt cá) bị thiếu hụt.

13.- Vi khuẩn chống sâu răng:

Giáo sư bác sĩ nha khoa Jeffrey Hillman, Đại học Florida, vừa qua đã trình bày nghiên cứu khoa học tại hội nghị thường niên của Hiệp hội Tiến bộ Khoa học Mỹ (AAAS) ở Boston: ông đã biến đổi gien di truyền của vi khuẩn Streptococcus mutans để chúng ngăn chặn chất đường trong răng miệng không sinh ra acid lactic (chính loại acid này tạo ra cao răng làm hư răng). Sau khi thử nghiệm với lòai chuột, cho ăn với thực đơn nhiều đường nhưng chúng vẫn không bị hư răng, hiện ông đang điều trị thử nghiệm ở con người với loại dung dịch súc miệng có chứa vi khuẩn SM biến đổi gien vào răng miệng từ 1 đến 5 phút (giá thành khoảng 100 bảng Anh). Hy vọng công trình này sẽ đạt kết quả tốt để bảo vệ hàm răng chắc chắn cho con người.

14.- Ánh nắng sáng ngăn ngừa bệnh ung thư:

Theo nghiên cứu của giáo sư bác sĩ Michael Holick, chuyên khoa nội tiết tại Đại học Y khoa Boston thì phơi nắng sáng từ 5 đến 10 phút mỗi ngày sẽ giúp cơ thể chống lại các bệnh ung thư (vú, đại tràng, tinh hòan...). Bởi vì tia cực tím (UVB) trong nắng sáng giúp cho cơ thể tạo ra sinh tố D đóng vai trò điều hòa sự sinh sản các tế bào mà chúng bị khiếm khuyết trong các bệnh ung thư. Người da đen nên phơi nắng sáng lâu hơn khoảng 5 phút vì sắc tố da của họ có đặc tính ngăn chặn tia cực tím. Nếu phơi nắng sáng lâu hơn thời gian trên, cần phải dùng kem chống nắng bảo vệ da.

Vi Tính và Khoa Học

A.- Sử dụng vi tính

Tìm kiếm nhanh và đơn giản hơn trên mạng với Explorer

Người ta có thể tạo cho công việc tìm kiếm của mình trên net rất nhanh chóng bằng cách gõ những từ đã biết qua Google (www.google.com). Song, ở mức độ nào đó, công cụ này cũng có thể kém hiệu quả khi ta không có “quyền điều khiển”. Bạn có thể khắc phục vấn đề này nhanh chóng theo phương cách như sau:

Thể hiện khung tìm kiếm của IE khi nhấn nút Search trên thanh công cụ Standard Buttons (chọn View.Toolbars.Standard Buttons nếu không có sẵn nút này). Để biết có những gì nằm sau giao diện của trình Search, nhấn vào Customize. Ở đây ta sẽ nhìn thấy các địa chỉ website tìm kiếm trang web. Hộp kiểm tra cho phép ta chọn được site tìm kiếm hữu dụng truy ra được các thuật ngữ trên thanh địa chỉ. Tiếp tục nhấn nút Autosearch settings rồi chọn một cơ chế trong menu thả xuống và bấm OK. Ví dụ bây giờ ta gõ vào thanh địa chỉ IE từ "mukluks", nhấn Enter thì trình duyệt sẽ dùng cơ chế mới của ta chọn chứ không sử dụng cái ngầm định như trước nữa.

Chẳng hạn như trường hợp Google không nằm trong danh sách cơ chế tìm kiếm nêu trên cũng chả sao. Để có được nó, bạn chỉ cần gõ www.google.com/google.reg vào thanh địa chỉ của trình duyệt và ta có thể lưu lại tập tin.reg này vào đĩa cứng để lúc khác khi cần sẽ dùng đến. Bạn cũng có thể chọn Open this file from its current location, nhấn OK để thay màn hình tìm kiếm đi theo IE bằng màn hình mới của Google (nó cũng sẽ tự thay đổi Search Assistant của IE). Sau khi cài đặt xong, từ lúc này, việc tìm kiếm của bạn trên net sẽ thông qua Google trừ việc bạn gõ vào thanh địa chỉ những thuật ngữ khác. Để trở lại với cơ chế tìm kiếm cũ nếu muốn, ta sẽ gõ www.google.com/default.reg để chạy tập tin script và cập nhật lại registry.

Một công cụ khác là Quick Search của Microsoft’s Web Acessories trong Internet Explorer 5 cũng cung cấp cho ta cách tìm kiếm nhanh trên net khá hay. Bộ Web Accessories 143KB tải về từ địa chỉ find.pcworld.com/16740 gồm các thanh công cụ, công cụ và những trợ giúp tinh chỉnh hữu ích cho phép bạn chọn được cơ chế tìm kiếm ở thời điểm bất kỳ bạn muốn gõ từ khóa tìm kiếm vào thanh địa chỉ.

Để chỉ định cả cơ chế tìm kiếm, ta chỉ cần thêm vào một mã tắt (mnemonic code) của cơ chế vào trước thuật ngữ muốn tìm. Thí dụ, để tìm ra các bức ảnh của nhạc sĩ PJ Harvey, bạn có thể gõ vào đó dòng avPJ Harvey photos.

Google không có mã tắt trong danh sách Quick Search nhưng cũng có thể dễ dàng thay đổi Quick Search. Để thêm mã tắt cho Google, ta chỉ cần nhấn vào nút Quick Search mà Web Accessories đã thêm vào thanh công cụ Links của IE. Nhấp vào New để thêm một từ viết tắt hay nhập vào nó mã phù hợp chẳng hạn như goo, chọn Custom URL từ danh sách thả xuống và nhập địa chỉ http://www.google.com/search?q=%s vào trường URL, nhấn OK. Lúc này khi gõ vào goo guava trên thanh địa chỉ IE ta thấy ngay những kết quả của từ Google.

B.- Dùng chất dẻo thải thay than:

Than sử dụng trong các nhà máy điện có thể được thay thế một phần bằng nhiên liệu từ các chất dẻo, chất thải là giấy được xử lý trước. Hiệp hội các nhà sản xuất chất dẻo ở Châu Âu (APME) cho biết về một dự án đồng tài trợ ở Hà Lan, đang triển khai một loại nhiên liệu thay thế than xử lý từ chất dẻo.

Phần lớn chất dẻo tổng hợp được từ dầu lửa có giá trị phát nhiệt cao hơn than (nếu năng lượng được thu hồi từ tất cả chất dẻo được phân loại không có khả năng tái tạo ở Châu Âu thì sẽ tương đương với 17 triệu tấn than/năm). Trong dự án này, sự thay thế than bắt đầu ở Nhà máy Wijster, Hà Lan bằng phương pháp tách các phần nhỏ nhẹ của chất dẻo như màng mỏng, giấy từ chất thải sinh hoạt theo quy trình xử lý tự động. Quy trình tách này đã tạo ra hỗn hợp được làm sạch, sấy khô và xử lý thành các hạt trước khi được đưa tới nhà máy điện. Sau khi nghiền thành bột (đảm bảo đốt cháy tốt nhất) hỗn hợp được thổi vào lò đốt, thay cho than. Lợi ích môi trường nổi bật của quy trình xử lý chất thay thế than, thực chất làm giảm các phát tán khí nhà kính như CO2, giảm tiêu thụ nhiên liệu hố thạch và khối lượng chất thải đem chôn lấp vào bãi thải.

C.- Lỗ thủng ôzôn sẽ được lấp vào năm 2040:

Với xu hướng cắt giảm khí thải chứa flor (CFC), lỗ thủng ôzôn ở cực Nam sẽ được lấp đầy trong vòng 38 năm nữa. Thông báo này của các nhà khoa học Nhật Bản lạc quan hơn hẳn dự báo của các nhà khoa học Mỹ gần đây (cho rằng đến năm 2050, lỗ thủng ôzôn vẫn tiếp t?c lớn lên). Nhóm nghiên cứu của Tatsuya Nagashimaua, Viện Nghiên cứu quốc gia về môi trường, thuộc Đại học Tokyo (Nhật Bản) đã sử dụng một mô hình tốn học để tính ra sự thay đổi của các lớp ôzôn ở cực Nam và cực Bắc trong thời gian gần đây. Họ so sánh sự thay đổi đó với lượng khí CFC thải ra hàng năm, rồi tính ra mối quan hệ giữa CFC và lỗ hổng ôzôn. Mô hình cho thấy, đến năm 2015, lỗ thủng ôzôn ở Nam Cực vẫn không thay đổi đáng kể. Tuy nhiên, đến năm 2030, do sự cắt giảm đều đặn khí CFC, lượng ôzôn ở đây bắt đầu tăng lên. Quá trình này có thể kéo dài đến năm 2040 thì lỗ hổng ôzôn sẽ được vá kín.

D.- Archaefructus: Tổ tiên xa xưa nhất của lòai cây nở hoa.

Tổ tiên của tất cả các lòai ngũ cốc, cây ăn quả và cây ra hoa thuộc thế giới hiện đại có thể chính là một loại cây mỏng manh sống ở dưới nước, đã từng hiện diện tại một vùng hồ Trung Quốc 125 triệu năm trước đây. Theo ông David Dilcher thuộc Viện Bảo tàng lịch sử tự nhiên, Trường Đại học Florida, loại cây cổ xưa đến từ Trung Quốc được mang tên archaefructus (cây cổ xưa) này là một loài mà con người hiện đại chưa bao giờ được nhìn thấy và nó mang những đặc tính rõ ràng của các loại cây ra hoa hoang sơ nhất. Dường như nó là mẹ của tất cả các loài cây ra hoa và điều này đã làm thay đổi tất cả các quan niệm trước đây về tổ tiên của tất cả các loài cây ra hoa.

Những dấu vết hố thạch cho thấy cây archaefructus sống trong các hồ nước cạn, trong, hoa và quả của nó vươn lên trên mặt nước. Lá của cây này có khả năng nằm chìm trong nước và các cành của nó được nước đỡ một phần. Cây này mọc rễ từ dưới đáy hồ. Bằng chứng rõ rệt nhất cho thấy nó sống trong môi trường ngập nước là các vết tích hố thạch của một loài cá đã được tìm thấy nằm giữa các cành cây cổ xưa này dưới các phiến đá trong một cái lòng hồ cổ xưa. Thời gian loại cây cổ xưa này tồn tại khoảng 125 đến 144 triệu năm trước đây.

Việc tìm ra tổ tiên xa xưa nhất của các loại cây ra hoa còn mở ra một hướng nghiên cứu mới về sự tiến hố của loài người. Con người cùng tiến hố với các loại cây ra hoa kết trái, bởi vì con người phải dựa vào chúng để lấy thức ăn, gỗ và các vật liệu xây dựng. Lúa mì, gạo, ngô và tất cả các loại cây trái mà con người sử dụng đều là các cây nở hoa đã tiến hố từ loại cây cổ xưa mới được tìm thấy trên.

E.- Năm 2003, Internet sẽ phát triển mạnh nhất

Đây là kết quả khảo sát ý kiến của các giám đốc điều hành (CEO) ở 500 công ty CNTT mạnh nhất thế giới do nhà tư vấn Deloitte and Touche LLP (Mỹ) thực hiện. Theo đó, trong năm tới, Internet, phần mềm và khoa học đời sống sẽ là những lĩnh vực tăng truởng nhất.

Kết quả khảo sát cho thấy 27% các CEO tin rằng Internet có tiềm năng phát triển nhất, 24% chọn phần mềm và 23% chọn các ứng dụng khoa học đời sống. Về vấn đề nhân lực, 89% số CEO được hỏi cho biết họ có kế hoạch thuê bao lao động vào năm sau, trong khi 8% CEO không muốn tuyển dụng và chỉ 3% có dự định cắt giảm nhân viên.

Đối với khu vực được coi là có tiềm năng nhất, 59% CEO lựa chọn Bắc Mỹ và khu vực này sẽ phát triển mạnh trong vòng 5 năm tới. Tây Âu đứng vị trí thứ 2 với 20%, tiếp theo là Nhật Bản (7%) và Trung Quốc (3%). Âận Độ, Nga, Nam và Trung Mỹ đều có tỉ lệ 1% số CEO lựa chọn. Những khu vực còn lại chiếm 7%. Năm ngối, các tỉ lệ này đồng đều hơn với Bắc Mỹ được 30% CEO lựa chọn, Trung Quốc 24% và Tây Âu 23%.

F.- El Nino sẽ tái diễn từ đầu tháng 7-2002

Các chuyên gia thời tiết thuộc Cơ quan khí tượng thủy văn Mỹ (NOAA) đã đưa ra dự báo cho biết từ đầu tháng 7-2002, El Nino – hiện tượng thời tiết gây lụt lội và hạn hán hoặc cháy rừng nghiêm trọng – có thể tái diễn đạt mức độ phá hoại tối đa vào cuối năm nay. Tuy vậy, các nhà khí tượng học tiên đốn năm nay El Nino không khắc nghiệt bằng giai đoạn 1997-1998, từng làm 24.000 người thiệt mạng và thiệt hại 34 tỷ USD trên toàn cầu.

G.- Sử dụng siêu máy tính theo dõi tình trạng các đại dương

Từ cuối tháng 6-2002, Văn phòng Hải dương học Hải quân thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ đã đưa vào sử dụng chiếc máy siêu vi tính Blue Ocean mạnh thứ ba trên thế giới để nghiên cứu những căn bệnh lây nhiễm của các đại dương trên thế giới hiện nay. Siêu máy vi tính Blue Ocean có giá khoảng 15 triệu USD, tốc độ hơn 6 teraflop (tương đương 6 ngàn tỷ phép tính/giây), mạnh gần bằng một nửa máy ASCI White. Nó được kết hợp từ 37 máy chủ IBM p690 với 1.184 bộ xử lý POWER4.

         


 

Copyright (c) DaiChung News Media 2002