Văn Bá

Lưu Bình, Dương Lễ là bạn học từ lúc thiếu thời. Dương Lễ nhà nghèo được gia đình Lưu Bình trợ cấp cho ăn học. Dương Lễ rất chăm chỉ chóng thành tài được bổ nhậm thái thú.

Lưu Bình mãi miết trong cuộc truy hoan, nên vẫn còn lận đận trường ốc. Phú quí là phù vân, Lưu Bình ít lâu sau bị khánh tận, đến tìm Dương Lễ hầu mong cứu trợ. Dương Lễ suy nghĩ phải làm thế nào cho bạn mình tỉnh ngộ, từ bỏ những nơi xa hoa phù phiếm chí công đèn sách. Dương Lễ không tiếp Lưu Bình, nhưng khi bạn đi rồi, sai nàng Châu Long đem tiền giả làm một thương gia nuôi Lưu Bình ăn học cho đến lúc thành tài.

Từ trước các văn gia người thì cho rằng Châu Long là nàng hầu của Dương Lễ, người thì bảo là chánh thất của Dương Lễ.

Một quan tổng trấn quyền cao tước trọng, trên có các đại thần nhìn xuống, dưới có dân chúng trông vào, quanh mình có kẻ hầu người hạ, tôi tớ quanh quất từ sáng đến chiều, làm thế nào che mắt thế gian cho bà chánh thất giả làm thương gia đi nuôi bạn được?

Nàng hầu thì có lý hơn, nhưng giữa Châu Long và Lưu Bình sẽ nảy sanh một mối tình thầm kín. Mối tìn tinh khiết, thuần khiết, nhưng còn đậm đà hơn tình yêu xác thịt. Sau nếu họ xa nhau thì là một thất vọng nặng nề cho họ. Còn nếu hai người kết hôn với nhau thì Lưu Bình, Dương Lễ sẽ bị miệng đời chê trách. Một là Lưu Bình đã cưới nàng hầu của bạn mình, hai là Dương Lễ đã gả nàng hầu mình cho bạn. Vậy Châu Long là ai?

Vở kịch bắt đầu lúc Lưu Bình đỗ Trang Nguyên, buồn vì Châu Long biến mất đến tìm Dương Lễ để trách mắng. Nhưng cảnh ngộ thay đổi bất ngờ.

Lưu Bình Dương Lễ

Kịch một hồi, bốn cảnh

Cảnh 1: Kéo màn lên

Dương Lễ ngồi giữa công đường:

Ta, thái thú Dương Lễ, từ ngày trấn nhậm hạt này, mưa thuận gió hòa, dân lành an cư lạc nghiệp, trộm cướp tiêu trừ, quan lại tham ô cũng dứt.

Bẩm thương quan, có tân khoa Lưu Bình đến thăm.

Dương Lễ: Quân bây, hãy trải chiếu điều từ cổng vào đến đây, và binh sĩ làm hàng rào danh dự, bồng súng đón tiếp tân khoa theo đúng nghi lễ dành cho một vị trạng nguyên.

Cảnh 2: Lưu Bình bước vô

Tiểu đệ là Dương Lễ lấy làm hân hạnh được chào mừng trạng nguyên đại huynh.

Lưu Bình cười gằn:

Ngươi còn nhớ Lưu Bình này à?

Dương Lễ: tiểu đệ làm thế nào mà quên được đại huynh. Đào viên năm xưa, anh em kết nguyền đệ huynh, thề sống chết có nhau. Dạ thưa đại huynh, trên trăng dưới nước, ta đã giao ước một lời, dẫu trăng lờ nước cạn mấy đời phụ nhau.

Đại huynh ơi! Sông dầu cạn, núi dầu mòn, mối tình huynh đệ vẫn còn như xưa.

Lưu Bình: Quân xảo ngôn, xảo ngữ! Ngươi có nhớ nhờ ai mà ngươi được quyền cao tước trọng như thế này không?

Dương Lễ: Thưa đại huynh, tiểu đệ nhớ. Không nhờ ơn đại huynh chở che đùm bọc giúp đỡ trong lúc hàn vi, thì làm sao tiểu đệ hiểu được mấy ngày hôm nay.

Lưu Bình: À, ngươi còn nhớ! Thế mà ta chẳng may bị sa sút, đến tìm ngươi hầu mong được giúp đỡ, thì ngươi cho quân hầu ra bảo rằng: quan tôi đang ngơi. Ngươi lệnh quân hầu dọn cho ta một chén cơm hẩm với một quả cà thiu, ăn chưa kịp xong thì ngươi lệnh quân hầu đuổi ra khỏi cửa và nói thêm rằng: Bần tiện chi giao bất khả vong.

Dương Lễ: Thưa đại huynh, đó là một sự hiểu lầm.

Lưu Bình: hiểu lầm, hiểu lầm là thế nao?

Dương Lễ: Thưa đại huynh, chẳng qua là một sự ngộ nhận.

Lưu Bình: Ngộ nhận, ngộ nhận tại sao ngộ nhận?

Dương Lễ: Thưa đại huynh vì một sự hiểu lầm.

Lưu Bình: Ngươi muốn diễu với ta. Ngươi muốn nhạo báng ta đấy hả?

Cảnh 3: Dương Lễ phu nhân bước vào, chấp tay cúi đầu: Tiểu muội xin kính chào trạng nguyên đại huynh.

Lưu Bình: Hừ, trạng nguyên đaị huynh! Vợ chồng nhà ngươi chỉ là một phường giả dối. Ngươi đã quên chén cơm hẩm, quả cả thiu và cốc nước lã ngày xưa rồi chăng?

Dương Lễ phu nhân: Thưa đại huynh, tiểu muội và phu quân làm thế nào quên được việc ấy, nhưng chẳng qua là tiểu muội và phu quân muốn cho đại huynh tỉnh ngộ, từ bò người nơi xa hoa phù phiếm, cuộc vui đầy tháng nụ cười suotá đêm, để chí công đèn sách.

Lưu Bình: Cha chả, các ngươi dám dạy đời ta đấy à? To gan nhỉ! Hậu sanh mà dám đòi dạy bâc tiền bối. Gà con dám dạy gà mẹ thế nào tránh diều bắt chồn tha. Nếu ta không may mắn gặp được nàng Mạnh Thường Quân lo cơm áo và giúp cho ta đèn sách, thì giờ này ta đã trắng xương rồi. Nàng ấy bán buôn tần tảo hy sinh cho ta trong bấy lâu năm, nhưng đến khi ta công thành danh toại thì nàng ấy đã như chim trời cất cánh bay xa. Nếu nàng không trở lại thì ta quyết treo ấn từ quan đi châu du khắp thiên hạ để tìm nàng.

Lưu Bình: Quái lạ! Giọng ca này, bài hát này! Đúng là nàng rồi! Tại sao nàng lại ở đây?

Quát lớn: Chúng bây bày trò gì đây? Chúng bây dám bắt người giam giữ trái phép. Mai ta vào triều nhậm chức Hình bộ thượng thơ, ta sẽ tâu hoàng thượng xử trảm các ngươi.

Dương Lễ: Lại một sự hiểu lầm nữa. Xin đại huynh đừng nóng nảy, hãy chờ xem.

Cảnh 4: Châu Long bước vào: Tiện thiếp xin kính chào quan trạng.

Lưu Bình: Trời ơi nàng! Sao nàng ở đây? Từ hôm yết bảng nàng bỏ đi đâu, cho tôi tìm nàng khắp nơi!

Châu Long chỉ vợ chồng Dương Lễ: Xin giới thiệu cùng quan trạng, hiền tỷ và hiền huynh của thiếp.

Lưu Bình: Ối thôi! Bây giờ tôi mới rõ. Tôi đã hiểu lầm hai người bạn tốt của tôi. Hiền huynh và hiền tỷ ơi! Dẫu tôi đầu thai nă kiếp, tôi chưa trả hết nợ này. Tấm lòng vàng kia tôi xin ghi tạc đến muôn đời. Dầu muôn kiếp chưa thôi. Tôi chỉ xin hiền huynh và hiển tỷ cho phép tôi được vầy duyên với Châu Long. Đó là tình nặng, đó là ơn sâu.

Châu Long: Xưa thiếp có hứa: Một mai danh chiếm bảng vàng, kiệu anh đi trước võng nàng theo sau. Nếu quan trạng không chê thiếp vụng về xấu xí, thì thiếp nguyện đi theo kiệu của quan trạng, dầu phải đi bộ thiếp cũng xin theo.

Lưu Bình: Cám ơn nàng. Hôm nay là ngày vui nhất của đời tôi. Công danh đã đạt, duyên nợ êm đềm, bạn bè xum hợp. Vậy bốn ta cùng nhau nắm tay hát lên:

Từ nay anh em chúng ta cùng nhau nối liền mối tình thân ái.

Chúng ta thề không lìa nhàu, dầu cho sông cạn, dẫu cho núi mòn.

Từ nay anh em chúng ta, cùng nhau kết liền mối tình thân ái.

Chúng ta nên quên hiềm xưa, cùng nhau kết đoàn, cùng nhịp lời ca.