Một khoảng trời thơ

Thơ là nơi trú ngụ của những tâm hồn đau khổ, thơ còn là tiếng vọng vào đời ngân lên tiếng nói chân chính của con tim để giải oan cho những tâm hồn thanh cao bị bạo lực truy bức đến chỗ cuối cùng! Nhờ có thơ thi nhân trong thân phận người tù đã nương vào con chữ, tìm chỗ dựa để hồn chấp cánh bay cao thoát vực sâu đầy tối tăm. Nhà thơ Diên Nghị đã phát họa lại khung cảnh và chân dung những kẻ khốn cùng qua bài thơ Chờ Xuân Bên Đống Lửa:

Dù trong mọi hoàn cảnh kể cả lúc nghiệt ngã nhất, thơ và thi nhân vẫn là bạn đồng cùng chia xẻ những buồn vui và thơ như dòng suối mát giúp tâm hồn thi nhân vượt thoát nhưng sầu muộn. Nhà thơ chân chính vốn sẵn một tâm hồn thanh cao và độ lượng nên đã biết yêu thiên nhiên và đồng loại. Nhà thơ Hà Thượng Nhân dù ở trong cảnh ngộ khốn cùng vẫn cất lên tiếng hát tình người:

Nhà thơ Nguyễn Hữu Nhật đã thốt lên tiếng nói của lòng:

Ngục tối có thể giam hãm thân xác người tù, nhưng ngục tối không thể giam hãm được tâm hồn, ý chí những con người bất khuất. Nhà thơ Lê Mai Lĩnh đã vươn mình đứng dậy trong xiềng xích bật lên vần thơ:

Từ những đau thương, uất nghẹn thi nhân đã xúc cảm biến ngòi bút trở thành sức mạnh như ngọn lửa hừng hực cháy trong lòng người tự do. Nhà thơ Lê Khắc Anh Hào diễn tả qua câu thơ:

Ngày nay trên bước đường tha hương, thơ là bạn đồng hành của người xa xứ. Thơ đã chia xẻ niềm đau, nỗi nhớ và sự cô đơn. Thơ đã diễn tả tâm trạng của người xa quê:

Ở thời đại khoa học tiến bộ vượt bực, đời sống vật chất càng cao đã ảnh hưởng đến tâm hồn con người. Chất lãng mạn trong tâm hồn dần bị khô héo, mặc dù ngoại cảnh nơi xứ người bốn mùa vẫn thay đổi. Phải nặng tình thơ lắm thi nhân mới dám ôm cái nghiệp dĩ vào thân! Lắng hồn mình hòa với ngoại cảnh để thấy hoa cười trong nắng mai, sợi buồn giăng cỏ úa, và gom ngoại cảnh nhập thành tâm cảnh nghe nỗi buồn rỉa rích bò trong xương tủy, len qua tiếng thở dài. Nhà thơ Phương Triều mang kiếp ly hương, thấm nỗi sầu viễn xứ nên bẽ bàng trước tình đời và ngậm ngùi nhìn xuân trôi:

Tâm trạng người ly hương rất não nề! Tình quê đã gắn chặt vào hồn kẻ xa xứ nên không hình ảnh nào người quê người có thể thay thế được. Dù ta có ra biển hay lên non mong thấy lại những cảnh có chút quen thuộc quê nhà để vơi bớt nỗi nhớ, nhưng cảnh núi sông biển kia nào chứa hồn quê! Nhà thơ Hoàng Duy đã cảm xúc nỗi nhớ quê hương qua câu thơ:

Thơ giải bày tâm tình kẻ xa quê, nỗi nhớ quay quắt:

Có biết bao tráng sĩ ngậm ngùi mang nỗi hờn vong quốc khi thấy quê nhà chìm đắm trong chủ thuyết phi nhân. Nhà thơ Hồ Công Tâm đã diễn tả nỗi buồn nhớ quê hương:

Nhà thơ Nguyễn Đức Lập đồng tâm sự:

Nhà thơ Mặc Trần Lan ngậm ngùi kiếp ly hương đã gởi tâm sự qua vần thơ đẫm lệ:

Và còn biết bao người đồng cảnh ngộ chung tâm sự viết lên những dòng uất ức đầy nước mắt đau thương không sao kể xiết ...

Thơ giải bày nỗi niềm của người thiếu phụ trong thời ly loạn, tiễn chồng ra sa trường trở về với nỗi cô đơn phòng vắng qua tác phẩm Chinh Phụ Ngâm của Đặng Trần Côn và Đoàn Thị Điểm. Hình tượng trong câu thơ thi sĩ đã họa một bức tranh ấn tượng tuyệt tác:

Nữ sĩ Huyện Thanh Quan tả nỗi nhớ nhà thương nước của người phụ nữ thời xưa qua bài Vịnh Đeò Ngang:

Trong chiến cuộc vừa qua hình ảnh người thiếu phụ mất chồng đã làm héo úa tâm hồn thi nhân xúc cảm dệt lên những vần thơ sầu muộn. Và những giọt nuớc mắt đó vẫn còn lăn mãi theo ngày tháng ...nữ sĩ Lê Thị Ý diễn tả:

Thơ tả nỗi bẽ bangt, xót xa của thân phận người cung phi bị vua bỏ quên, qua tác phẩm Cung Oán Ngâm Khúc của Ôn Như Hầu Nguyễn Gia Thiều (1741 – 1798)

Do hoàn cảnh chiến tranh, loạn lạc, nghèo đói đã đưa đẩy biết bao thiếu nữ xuân sắc vào chốn thanh lâu, kỹ viện. Người thiếu nữ trong thanh lâu khi xưa còn gọi là kỹ nữ, họ thường rất tài hoa, tâm hồn phong phú vì biết cầm, kỳ, thi, họa nên ít nhiều mang tính nghệ sĩ. Thương cảm thân phận của nàng Kiều khi xưa, thi hào Nguyễn Du đã tả:

Xót xa đời kỹ nữ thi sĩ Xuân Diệu đã ngậm ngùi viết lên vần thơ:

Thân phận người thiếu nữ thanh lâu hay đứng đường trong thiên đường xã hội Việt Nam ngày nay bi thảm hơn xưa nhiều! Vì hoàn cảnh gia đình của các thiếu nữ quá quẫn quách, nghèo đói nên các nàng phải nhắm mắt liều thân hứng chịu mọi bầm giập ở lứa tuổi còn măng non, nụ tình chưa chớm nở đã sớm khô héo nhụy sa vào vào con đường đầy nước mắt:

Nhà thơ Huy Phong đã chia xẻ niềm đau, nỗi thống khổ của kiếp người qua những tâm hồn bạc hạnh:

Nhà thơ Nguyễn Thùy đã thiết tha với những đóa hoa tàn và sống với triết qua thơ hầu chia xẻ chút tương tri đến những hồng nhan lỡ bước những ẩn số của cuộc đời mà từ xưa các tài tử cùng các nàng trang hồng phấn vẫn còn phân vân, mù mịt!:

Hồn thơ như một ánh sao băng thoáng trên bầu trời thăm thẳm của một hành tinh xa xăm nào đó lạc xuống trần, đọng trên kẽ lá những hạt sương mai. Nhưng vô tình có ngọn gió lướt qua lay động cành cây, làm vỡ những viên ngọc trời thành muôn mảnh và trước khi tan biến nó vẫn dựng lên cái huy hoàng của bình minh.