Saép ñeán ngaøy baàu cöû, hai lieân danh Daân Chuû vaø Coäng Hoaø ñeàu thaønh coâng trong ngaøy Ñaïi Hoäi. Hai ñaûng ñeàu ñöa ra nhöõng chöông trình thaät hay, thaät caàn thieát cho quaàn chuùng. Neáu thöïc hieän ñöôïc nhöõng ñieàu caùc öùng cöû vieân ñöa ra , nöôùc Myõ seõ thaønh thieân ñöôøng thöïc söï. Theo söï thaêm doø, phaân lôùn daân Myõ chaúng tin vaøo nhöõng lôøi höùa khi tranh cöû cuûa caùc oâng neân chæ coù moät caâu hoûi "Bao nhieâu phaàn traêm lôøi höùa seõ ñöôïc thöïc hieän?" Vì theá trong hai kyø ñaïi hoäi cuûa hai ñaûng, daân chuùng toø moø môû TV xem caùc oâng dieãn xuaát ra sao vaø nhaát laø ñeå nhìn chaân dung vaø taøi ba cuûa caùc vò phu nhaân nhö theá naøo.

Töø thôøi tröôùc, phaàn lôùn caùc phu nhaân thöôøng laø nhöõng boâng hoa ñi caïnh choàng trong nhöõng dòp tieáp taân hay chæ huy vieäc noäi trôï. Keå töø ñôøi oâng Washington, vò toång thoáng ñaàu tieân cuûa Hoa Kyø leân naém quyeàn cho tôùi ñôøi toång thoáng Roosevelt, caùc ñeä nhaát phu nhaân ít ñöôïc nhaéc nhôû vì caùc baø chæ laø noäi töôùng troâng coi vieäc nhaø vaø laøm ñeïp cho nhöõng buoåi tieäc tuøng tieáp taân vôùi nhöõng boä quaàn aùo thôøi trang quí phaùi.

Khi toång thoáng thöù 32 leân caàm quyeàn, ñeä nhaát phu nhaân Eleanor Roosevelt phaù boû nhöõng leà loái cuõ, tieàn phong hoaït ñoäng ra ngoaøi khuoân khoå gia ñình. Baø ñaõ ñeà ra nhieàu chöông trình coù tính caùch chính trò vaø xaõ hoäi coù ích lôïi cho daân chuùng. Baø ñaõ tuyeân boá nhöõng caâu maø vaãn coøn löu truyeàn trong lich söû ñaøn baø nöôùc Myõ, nhö khi noùi veà ñaøn baø, vò ñeä nhaát phu nhaân naøy ñaõ noùi " Moät ngöôøi ñaøn baø nhö moät goùi traø, baïn khoâng bao giôø bieát noù maïnh nhö theá naøo khi baïn boû vaøo nöôùc soâi". Veà söï tröøng phaït, "Caùi quyeàn naøo cho pheùp moät soá ngöôøi ñöôïc laáy maïng soáng cuûa ngöôøi khaùc". Veà kyø thò chuûng toäc "Söï kyø thò laøm toån thöông ñeán caû noäi taâm cuûa caû ngöôøi da traéng vaø laãn da maàu". Vaø coøn raát nhieàu quan nieäm khaùc maø baø ñöa ra nhö ñôøi soáng, giaùo duïc, tình yeâu, tín ngöôõng...

Khoâng gioáng phu nhaân Roosevelt, phu nhaân Kennedy cuûa toång thoáng thöù 35 cuõng chæ laø moät baø noäi trôï cuûa moät chính khaùch noåi tieáng, nhöng baø ñöôïc caû theá giôùi ngöôõng moä veà nhan saéc vaø thôøi trang khi baø xuaát hieän beân choàng.

Cho ñeán ñôøi toång thoáng thöù 39, theo göông baø Roosevelt, ñeä nhaát phu nhaân Rosalynn Carter haêng haùi hoïat ñoäng giuùp choàng trong kyø tranh cöû. Moät mình baø ñaõ ñi vaän ñoäng cho choàng trong 41 tieåu bang. Tröôùc kia baø cuõng ñaõ tình nguyeän hoaït ñoäng trong hoäi Beänh lyù Taâm thaàn Toaøn quoác (National Mental Health Association) vaø ñöôïc tuyeân döông vì ñaõ tình nguyeän trong caùc dich vuï y teá trong haøng chuïc naêm. Sau khi toång thoáng Carter ñaéc cöû, baø Rosalynn vaên tieáp tuc hoaït ñoäng trong laõnh vöïc giuùp ñôõ nhöõng beänh nhaân bò beänh taâm thaàn.

Roài nhö moät truyeàn thoáng, caùc vò phu nhaân ñaõ baét ñaàu giuùp choàng trong nhöõng vaán ñeà xaõ hoäi. Baø Nancy Reagan, phu nhaân cuûa toång thoáng thöù 40 ñaõ hoaït ñoäng trong chöông trình choáng nghieän ngaäp trong giôùi treû vôùi khaåu hieäu "Haõy noùi KHOÂNG" (Just say NO).

Baø Barbara Bush, phu nhaân cuûa vò toång thoáng Hoa Kyø thöù 41 hoat ñoäng trong laõnh vöïc choáng naïn muø chöõ vaø baø Hallary Clinton phu nhaân cuûa vò toång thoâng ñöông nhieäm vôùi chöông trinh caûi toå Y teá cho daân ngheøo. Noùi cho cuøng, duø caùc baø coù ra laøm vieäc xaõ hoäi, hoâ haøo nhöõng chöông trình to lôùn cuõng chæ laø bieåu töôïng, chöùng toû thieän chí quan taâm ñeán vaán ñeø cuûa daân chuùng, chöù thaät söÏ xaõ hoäi nöôùc Myõ baây giôø coù khaù hôn gì ngaøy xöa.

Trong ñaïi hoäi cuûa ñaûng Coäng Hoaø vaø Daân chuû vöøa qua, ta cuõng ñaõ thaáy hai vò chuaån ñeä nhaát phu nhaân Hoa Kyø ñaõ choïn saün ñeà taøi ñeå phuïc vuï daân chuùng. Baø Laura Bush phu nhaân cuûa öùng cöû vieân ñaûng Coäng Hoøa choïn vaán ñeà giaùo duïc. Baø Tipper Gore cuûa ñaûng daân chuû seõ choïn hoaït ñoäng trong laõnh vöïc taâm thaàn.

Nhö treân ta thaáy caùc ñeä nhaát phu nhaân Hoa Kyø muoán ñöôïc caûm tình tröôùc coâng chuùng cuõng caàn phaûi coù ñaày ñuû ñöùc haïnh, khoâng tai tieáng, aên noùi duyeân daùng vaø cuõng caàn moät daùng daáp deã coi ñeå laáy phieáu cho choàng. Ñoù laø chuyeän dó nhieân, öùng cöû vieân coøn caàn coù caùi beà ngoaøi ñeå haáp daãn cöû tri thì caùc baø vôï cuõng haún khoâng ñöôïc queâ muøa quaù (tröôøng hôïp oâng Kenedy ñaõ thaéng oâng Nixon cuõng moät phaán ôû caùi daùng daáp). Tuy nhieân chuùng ta cuõng thaáy caùc vò phu nhaân ngaøy nay khoâng choïn thôøi trang laøm ñích cho daân chuùng ngöôõng moä maø muoán toaøn daân nhìn thaáy hoï thoâng minh, hieåu bieát vaø coù khaû naêng phuïc vuï ñeå caûi tieán xaõ hoäi duø coù laøm ñöôïc hay khoâng. Theâm vaøo ñoù, caùc ñeä nhaát vaø caùc chuaån ñeä nhaát phu nhaân coøn caàn phaûi tham gia nhöõng hoaït ñoäng höõu ích cho moïi taàng lôùp daân chuùng vaø phaûi aên noùi löu loaùt, haáp daãn ñeå trình baày caùc ñeà taøi phuïc vuï cuûa mình.

Caùc baø vôï cuûa caùc oâng coù tham voïng ñöùng ñaàu haønh phaùp thôøi nay phaán lôùn ñeàu coù hoïc vaán cao nhö baø Hillary Clinton ñaõ laø moät luaät sö noåi tieáng, baø Tipper Gore ñaäu baèng cöû nhaân taâm lyù hoïc tai ñaïi hoïc Boston vaøo naêm 1970, vaø toát nghieäp cao hoïc khoa taâm lyù taïi ñaïi hoïc George Peabody taò Vanderbilt. Baø George W. Bush coù baèng cöû nhaân veà ngaønh giaùo duïc taïi ñaïi hoïc Southern Methodist vaø toát nghleäp cao hoïc veà khoa thö vieân taïi ñaïi hoïc Texas taïi Austin naêm 1973.

Tuy nhieân cuõng coù nhöõng tröôøng hôïp ngoaïi leä nhö tröøông hôïp cuûa cöïu ñeä nhaát phu nhaân Barbaba Bush, phu nhaân cuûa toång thoáng Hoa Kyø thöù 41. Baø coøn mang ñaëc tính ñaøn baø cuûa caùc theá heä tröôùc. Baø chæ hoïc coù hai naêm ñaïi hoïc taïi Northampton, Massachusetts roài boû hoïc ñi laáy choàng. Baø Bush coù daùng daáp chaân phöông, ít chaûi chuoát, ñöôïc daân chuùng kính troïng nhö quoác maãu.

Moät ñaëc ñieåm nöõa laø caùc phu nhaân ngaøy nay khoâng coù nhieàu con nhö gioøng hoï Kennedy. Coù theå ñoù cuõng do ñaàu oùc thöïc teá cuûa tuoåi "Baby boomer", nuoâi con seõ maát nhieàu coâng söùc, khoâng coù thì giôø ñeå laøm vieäc xaõ hoäi.

Xuyeân qua nhöõng söï kieän keå treân, chuùng ta thaáy caùc phu nhaân caøng ngaøy caøng coù trình ñoä hoïc vaán cao duø söï hieåu bieát do hoïc vaán ñoù coù duøng vaøo vieäc kieám theâm lôïi töùc cho gia ñình hay khoâng. "Vua naøo daân aáy", Caùc ñeä nhaát phu nhaân ñaõ coù baèng caáp cao, thaùo vaùt, taøi ba nhö vaäy thì haún phuï nöõ Hoa Kyø ôû giai caáp thöôøng daân cuõng chaúng thua gì. Ngaøy nay con gaùi cuõng hoïc haønh thaønh coâng nhö con trai. Trong moät. cuoäc khaûo cöùu cuûa ñaïi hoïc UCLA cho thaáy gaàn nöûa hoïc sinh AÙ Chaâu ra tröôøng trong voøng 4 naêm, trong ñoù coù nhieàu nöõ sinh (tröôùc ñaây coù cuoäc thöû nghieäm IQ veà thoâng minh cuûa caùc chuûng toäc, vaø ñöôïc bieát sinh vieân da traéng vaø AÙ ñoâng coù ñieåm soá raát cao, ñoù laø lyù do luaät öu ñaõi thieåu soá Affirmative Action maø caùc oâng öùng cöû vieân vaãn nhaéc tôùi, khoâng aùp duïng cho hoïc sinh AÙ Chaâu) vaø chaéc chaén nhöõng sinh vieân nam, nöõ AÙ Chaâu öu tuù treân coù raát nhieàu laø ngöôøi Vieät Nam tò naïn.

Cuõng trong cuoäc khaûo cöùu naøy, moät keát quaû laøm ngaïc nhieân moïi ngöôøi laø nöõ sinh ñaäu cöû nhaân trong voøng 4 naêm ñaõ chieám 43%, trong khi nam sinh chæ coù 37%. Tyû soá ra tröôøng sau 9 naêm thì ñaøn baø vaõn chieám 49%, coøn ñaøn oâng 43% . Xem theá ta thaáy caùc nöõ sinh raát chaêm hoïc vaø coá gaéng toái ña ñeå ñi tôùi ñích. Vaø bieát ñaâu caùc nöõ sinh ñang tieán boä trong tröôøng hoïc baây giôø chaúng laø nhöõng baäc ñeä nhaát phu nhaân trong töông lai.

Nhö vaäy cho ta thaáy ñaøn baø ñaõ nhaän thöùc ñöôïc söùc maïnh cuûa söï hoïc hoûi. Ñaøn baø cuõng raát coá gaéng ñeå caàu tieán. Voán lieáng trí thöùc giuùp nöõ giôùi töï laäp, choáng laïi söï ngheøo khoù vaø nhaát laø ñöôïc ñoái xöû coâng baèng. Söï kieän ñoù ñaõ laøm giaûm ñöôïc söï ngöôïc ñaõi ñoái vôùi phuï nöõ trong gia ñình, trong coâng sôû vaø ngoaøi xaõ hoäi.

Vôùi trình ñoä hoïc vaán cao, phuï nöõ cuõng naém nhöõng chöùc vuï quan troïng nhö ñaøn oâng, neân thöôøng coù ít con vì khoâng coù nhieàu thì giôø ñeå troâng nom con caùi. Nhöng hieän töôïng ngöôøi trí thöùc coù ít con, coù theå ñöa ñeán haäu quaû laø gioøng gioáng thoâng minh seõ caïn daàn. Chaân dung cuûa caùc phu nhaân trong theá kyû môùi, vôùi hoïc vaán cao, hieåu bieát roäng seõ coù theå khoâng coøn laø moät baø noäi trôï thuaàn tuyù maø phaûi duøng caân baèng thôøi giôø giöõa gia ñình vaø xaõ hoäi. Vaø nhö vaäy caùc phu quaân seõ coù nhöõng coäng söï vieân ñaéc löïc, saùt caùnh vôùi mình treân moïi laõnh vöïc trong ñôøi soáng löùa ñoâi.