TAÏ ÔN NGÖÔØI, TAÏ ÔN
TRÔØI
Phaïm Thò Quang Ninh
Moãi
quoác gia ñeàu coù moät lòch söû khaùc nhau vaø moät phong
tuïc khaùc nhau. Töø ngaøy ñònh cö taïi Myõ, toâi hoïc
ñöôïc moät thoùi queân deã thöông, moät chuyeän nhoû nhaët
naøo ai laøm cho mình ñeàu noùi caùm ôn. Caùm ôn choàng,
caùm ôn con, caùm ôn baïn beø, caùm ôn ngöôøi baùn haøng,
caùm ôn ngöôøi haàu baøn, caùm ôn ngöôøi mình gaëp ngoaøi
ñöôøng, ngoaøi chôï... Ngoaøi nhöõng caùi caùm ôn
thöôøng ngaøy nhö vaäy, ngöôøi Hoa Kyø coøn coù moät ngaøy
Taï ôn laø quoác leã ñeå hoïp maët gia ñình baïn beø hoaëc
ñi ra ngoaøi laøm vieäc thieän, giuùp ñôõ ngöôøi thieáu may
maén khaùc. Lòch söû ngaøy leã Taï ôn vaãn coøn coù nhieàu
huyeàn thoaïi, nhöng daân chuùng ñeàu tin raèng vaøo khoaûng
naêm 1621, coù moät soá ngöôøi haønh höông ñaõ laïc vaøo
Myõ chaâu. Taát caû coù 102 haønh khaùch maø chæ coù 56
ngöôøi soáng soùt. Nhöõng ngöôøi naøy bò ñoùi khaùt
ñöôïc daân baûn xöù cho ñoà aên thöùc uoáng. Nhôø ñoù
maø hoï ñöôïc cöùu soáng. Vì vaäy nhöõng ngöôøi haønh
höông naøy ñaõ toå chöùc moät ngaøy ñeå taï ôn Thöôïng
ñeá ñaõ daãn ñöôøng ñöa hoï vaøo nôi an laønh. Tröôùc
ñoù coù vaøi vò toång thoáng Hoa Kyø, trong ñoù coù toång
thoáng George Washington, chæ cho toå chöùc moät laàn ngaøy leã
Taï ôn maø thoâi. Ñeán naêm 1827 baø Sarah Josepha, chuû buùt
cuûa tôø baùo phuï nöõ Boston Ladies’ Magazine baét ñaàu
vaän ñoäng gaàn 40 naêm trôøi ñeå ngaøy Taï Ôn ñöôïc
thaønh quoác leã, toå chöùc haøng naêm. Baø vieát cho daân
bieåu, nghò só, toång thoáng vaø tin vaøo söùc maïnh cuûa
baùo chí cuõng nhö tin vaøo söï nhaát quyeát cuûa ñaøn baø.
Cho ñeán naêm 1863, ñôøi toång thoáng Abraham Lincoln baø
môùi thaønh coâng.
Ngaøy
nay daân Hoa Kyø choïn ngaøy thöù naêm cuûa tuaàn leã thöù
tö trong thaùng 11 ñeå haønh leã Taï ôn. Ngaøy naøy ñöôïc
toång thoáng Franklin D. Roosevelt ñeà nghò vaøo naêm 1939 vaø
ñöôïc quoác hoäi chaáp thuaän vaøo naêm 1941. Noùi ñeán
ngaøy leã Taï ôn laø chuùng ta nghó ñeán moùn aên quoác
hoàn quoác tuyù trong caùc buoåi tieäc laø gaø taây. Saép
ñeán ngaøy leã Taï ôn laø caùc chôï ñeàu haï giaù gaø,
coù khi coøn vöøa mua, vöøa taëng. Do ñoù khoâng nhaø naøo
thieáu moùn aên caên baûn naøy. Gaø taây coù nhieàu khoå to,
nhoû tuyø khaùch haøng vaø 95% ñöïoc cô quan thöïc phaåm
USDA kieåm soaùt, coù daùn nhaõn hieäu vaø lôøi chæ daãn
raønh maïch thôøi gian boû loø cuøng nhieät ñoä cho gaø
chín. Gaø taây coù hai loaïi laø gaø töi vaø gaø ñoâng
laïnh. Gaø ñoâng laïnh boû trong ngaên ñaù coù theå ñeå
laâu tôùi moät naêm. Chæ neân mua gaø töôi khi tröôùc
böõa tieäc hai hay ba ngaøy laø cuøng. Gaø töôi cuõng caàn
ñeå trong ngaên ñaù vaø coù theå giöõ ñöôïc 6 thaùng.
Caùch an toaøn nhaát ñeå xaû ñaù gaø laø ñeå trong tuû
laïnh, khoâng neân ñeå ra ngoøai. Xaû ñaù caàn ít nhaát
khoaûng 12 giôø, vaø coøn phi tuyø theo troïng löôïng cuûa
con gaø nöõa. Khi gaø ñaõ xaû ñaù xong mang röûa saïch vaø
naáu ngay keûo vi truøng xaâm nhaäp. Khi gaø ñaõ chín khoâng
neân ñeå ngoaøi laâu hôn 2 tieáng. Haøng naêm sau caùc buoåi
tieäc, moät soá thöïc khaùch ñaõ bò truùng ñoäc phaûi
chôû vaøo nhaø thöông vì ñoà aên ñeå ngoaøi quaù laâu bò
nhieãm ñoäc. Trong gia ñình toâi, tröø oâng choàng ra, taát
caû ñeàu khoâng thích gì thòt gaø. Nguyeân nhaân chính laø
khi môùi tò naïn tôùi nöôùc Myõ, vì gaø reû hôn caùc
moùn thòt caù khaùc neân gia ñình toâi haàu nhö ngaøy naøo
cuõng aên thòt gaø. Caùc con toâi goïi laø côm gaø baåy
moùn. AÊn nhieàu quaù caùc coâ caâu ngaùn thòt gaø roài
gheùt laây sang caû thòt gaø taây. Nhöng duø sao thì vaãn
phaûi coù con gaø taây trong böõa côm Taï ôn cuûa gia ñình
cho gioáng moïi ngöôøi. Vì vaäy maø sau böõa côm thöôøng
thöøa raát nhieàu thòt. Moät baø baïn baøy cho toâi caùch
laøm thòt chaø boâng. Thòt chaø boâng ñeå trong tuû laïnh
aên caû nöûa naêm môùi heát. Coù ngöôøi laïi chæ toâi
chaët gaø naáu caø ri vì thòt gaø taây raát chaéc chöù
khoâng nhaõo nhö gaø thöôøng, nhöng toâi chöa bao giôø
thöïc hieän ñöôïc vì tay toâi troùi gaø khoâng chaët thì
laøm sao maø laøm thòt ñöôïc con gaø lôùn nhö vaäy.
Toâi
khoâng hieåu taïi sao gaø taây laïi lieân heä tôùi ngaøy leã
taï ôn nhöng toâi bieát raèng leã taï ôn aûnh höôûng ít
nhieàu ñeán ngöôøi voâ gia cö trong muøa laïnh giaù naøy.
YÙ nghóa cuûa ngaøy leã Taï ôn laø caûm taï Thöôïng ñeá
ñaõ cho chuùng ta no ñuû haøng ngaøy vaø ñeå chia seû vôùi
ngöôøi thieáu thoán hôn chuùng ta. Nhieàu toå chöùc töø
thieän ñaõ ñöùng ra toå chöùc nhöõng böõa côm mieãn phí
cho ngöôøi voâ gia cö khaép nôi. Coù ngöôøi ñaõ chæ trích
raèng ngöôøi voâ gia cö töï choïn soáng trong væa heø
thaønh phoá. Nhöng thöïc söï, theo thoáng keâ, chæ coù 6%
thuoäc loaïi ngöôøi naøy. Theo söï nghieân cöùu, ña soá
ngöôøi voâ gia cö laø naïn nhaân cuûa baïo haønh trong gia
ñình hay nhöõng ngöôøi nghieän huùt.
Ñieàu
laøm ngaïc nhieân nhaát laø ngöôøi voâ gia cö cuõng coù
moät soá ñi laøm vôùi soá löông toái thieåu, nhöng khoâng
ñuû söùc ñeå thueâ moät caên phoøng ñeå ôû. Theo taøi
lieäu cuûa US Conference of Mayors, moät ngöôøi laøm vieäc 40
giôø moät tuaàn vôùi löông toái thieåu, chæ mang veà
ñöôïc khoaûng $600-$700 moät thaùng, khoâng caùch naøo hoï
coù theå thueâ ñöôïc moät choã ôû. Cuõng coù ngöôøi sa
cô thaát theá, maát vieäc laøm, maát heát nhaø cöûa, vôï
choàng con caùi ñöa nhau ra ôû ngoaøi xe. Theo phoûng ñoaùn
coù tôùi 25% ngöôøi trong tình traïng tinh thaàn baát
thöôøng, vaø 1% caàn phaûi ñöôïc chöõa trò trong nhaø
thöông. Trong soá nhöõng ngöôøi voâ gia cö goàm caû nhöõng
ngöôøi cöïu chieán binh taøn taät, ngöôøi giaø vaø caû
ngöôøi maéc beänh lieät khaùng nöõa. Soá treû con chieám
tôùi 1 phaàn 4 nhaân soá. Theo phoûng ñoaùn, coù ñeán caû
trieäu em treân toaøn nöôùc Myõ. Chính phuû ñaõ coù nhieàu
chöông trình cho ngöôøi voâ gia cö vaø trôï caáp cho caùc
hoäi ñoaøn vaø tö nhaân ñeå giuùp ngöôøi ngheøo khoûi
maøn trôøi chieáu ñaát, nhö
chöông trình nhaø cöûa hay giaùo duïc... ôû khaép caùc nôi.
Naêm 1986 Home for Homeless (HFH) ôû Nöõu Öôùc ñaõ cung caáp
96,000 caên nhaø cho ngöôøi naèm ngoaøi ñöôøng phoá. Nhöng
khoâng bieát taïi sao moãi naêm soá ngöôøi naèm leà
ñöôøng vaãn coù taêng vaø khoâng giaûm. Coù theå söï
giuùp ñôõ ñaõ khoâng höõu hieäu hoaëc nhöõng moùn tieàn
khoång loà cuûa caùc nhaø töø thieän khoâng tôùi tay naïn
nhaân.
Vieät
Nam ta khoâng coù ngaøy leã Taï Ôn nhöng phong tuïc taäp quaùn
vaãn nhö coù söï taï ôn haøng ngaøy nhö ôn ñaát nöôùc,
baùo hieáu cha meï, leã nghóa vôùi caùc baäc tröôûng
thöôûng, thaày giaùo, hoï haøng, baïn beø, choøm xoùm v.v...
Nhöõng buoåi leá ñeå töôûng nieäm Ñöùc Quoác toå vaø
nhôù ôn caùc anh huøng daân toäc haøng naêm vaãn ñöôïc
ngöôøi Vieät Nam toå chöùc troïng theå. Trong caùc toân
giaùo cuõng coù ngaøy taï ôn rieâng, nhö Phaät Giaùo Hoaø
Haûo laáy Töù AÂn laøm troïng. Ngöôøi Vieät tò naïn ôû
Hoa Kyø cuõng ñaõ coù thoùi quen toå chöùc ngaøy leã taï ôn
vaø mong raèng mai sau ngöôøi Vieät ôû queâ nhaø cuõng coù
moät ngaøy taï ôn laøm quoác leã.
Duø
sao ñi nöõa, leã Taï ôn cuõng cho chuùng ta moät dòp ñeå
taï ôn Trôøi, taï ôn Ngöôøi ñaõ cho chuùng ta moät cuoäc
soáng an bình, cho ta buoåi hoïp maët gia ñình vui veû, ñeå
caùm ôn nhau nhöõng gì ñaõ nhaän ñöôïc trong ngaøy thaùng
ñaõ qua. Vaø moät chuùt suy tö ñeán cuoäc soáng cuûa
ngöôøi xaáu soá chung quanh, ñeå coù theå chia seû ít nhieàu
nhöõng gì ta coù.
Phaïm thò Quang Ninh