Leâ Quang Thu (Qua Thoï Lawnsberry Maryland) : Nhaân ñoïc "Caùi Trieát Cuûa Thieàn" cuûa Huyeàn Quang, baø cuï coù theå nhaéc hoä cho caùc vò Luïc Toå Thieàn Toâng" khoâng? Toâi chæ caàn sô löôïc hoaëc moäi ít löôïc söû caù nhaân ñeå hieåu moät caùch ñaïi khaùi. Nhaân tieän naêm môùi kính chuùc baø cuï an khang vaø tröôøng thoï.

* Tröôùc kia nhöõng nhaø ham moä Thieàn chæ ñeà caäp ñaïi khaùi moät vaøi vò Toå Thieàn Toâng, nhöng veà sau naøy caùc baäc thöùc giaû tìm hieåu theâm vaø ñöôïc bieát coù ñeán 6 vò goïi laø Luïc Toå, nhö sau:

Toå thöù nhaát: BOÀ ÑEÀ LAÏT MA, Phaïn ngöõ ñoïc laø Bodhidharma, sinh vaøo thöù 5, teân thaät Ngaøi laø Boà Ñeà Ña La, con thöù 3 cuûa vua Höông Chi, nöôùc Quoác Höông thuoäc mieàn Nam AÁmn Ñoä. Ngaøi coù taâm hoàn phoùng khoaùng, haøi hoøa, maëc duø troâng maët maøy beân ngoaøi thaät döõ tôïn. Ngaøi raát suøng Phaät, neân sau khi vua cha baêng haø, Ngaøi xin xuaát gia qui y ñaïi sö Phaùp Nhaõ Ña La vaø ñöôïc thaày ñoå hieäu laø Boà Ñeà Ñaït Ma.

Toå thöù hai TUEÄ KHAÛ: Sinh naêm 494 taïi Voõ Lao beân Taøu. Teân thaät Ngaøi laø Cô Quang thuoäc doøng Vua nhaø Chu. Ñaàu tieân Ngaøi xuaát gia hoïc ñaïo vôùi thieàn sö Baûo Tònh taïi Thieân Long Moân Töï, ñöôïc ñaët Phaùp danh laø Thaàn Quang, sau ñoù Ngaøi ñeán chuøa Thieáu Taâm hoïc ñaïo vôùi toå Boà Ñeà Laït Ma ñoåi laïi laø Tueä Khaû vaø truyeàn y baùt. Baûn tính Ngaøi khoâng chòu ôû yeân moät choã naøo vaø laøm ñuû ngheà. Khi thì vaøo quaùn röôïu, luùc vaøo haøng thòt, coù khi laïi laøm phu khuaân vaùc... tuøy nghi hoùa ñoä chuùng sinh. Cuoái cuøng Ngaøi bò vu oan giaù hoïa bôûi söï ganh tò bôûi aùc taêng laø sö Bieän Hoøa vu caùo, bò ñem gia hình tuø ñaøy. Ngaøi vieân tòch vaøo naêm 601 thoï 107 tuoåi.

Toå thöù Ba TAÊNG XAÙN: Ngaøi sinh vaøo theá kyû thöa 5 coù theå laø naêm 497, nhöng nôi sinh vaø queâ quaùn ôû ñaâu ñeán nay vaãn chöa tra khaûo ñöôïc. Ngaøi ñöôïc Toå thöù hai Tueä Khaû truyeàn y baùt. Sau khi ñöôïc Ngaøi Tueä Khaû thu nhaäp laøm moân ñoà vaø ñöôïc ñaët phaùp danh laø Taêng Xaùn, giao cho y baùt vaø baûo d0i xa aån traùnh. Ngaøi baèng ñeán aån tu taïi nuùi Hoaøn Coâng thuoäc Thuû Chaâu. Qua thôøi Chaâu Voõ Ñeá, Phaät giaùo bò böùc haïi, Ngaøi beøn laùnh qua nuùi Tö Khoâng. Luùc baáy giôø coù moät vò sö ngöôøi Nam AÁn teân laø Tì Ni Ña Löu Chi töùc Vinitaruci ñeán caâu phaùp ñöôïc toå Taêng Xaùn chuyeån taâm aán vaø truyeàn cho sang phöông Nam giaùo hoùa. Töôûng cuõng neân bieát thieàn sö Vinitaruci ñaõ töøng qua Vieät Nam saùng laäp ra moät doøng thieàn - höôùng veà thuyeát "Truùt Boû" - Huyeàn Quang ñang ñöa thuyeát naøy ra trong baøi "Caùi Trieát cuûa Thieàn" ñang ñaêng taûi trong tuaàn baùo Ñaïi Chuùng. Ñeán ñôøi Khai Hoaøng nhaø Tuøy coù Sa Di Ñaïo Tín 14 tuoåi, ñeán caàu hoïc. Sau khi thuï giaùo ñöôïc 9 naêm ñöôïc Ngaøi Taêng Xaùn truyeàn cho y baùt. Ngaøi Taêng Xaùn, sau khi truyeàn y baùt cho ñeä töû, Ngaøi ñeán nuùi La Phuù hai naêm ñeå ngao du phong caûnh, roài trôû veà Chaâu Thö ôû chuøa Sôn Coác. Moät hoâm toå Taêng Xaùn ñöùng thaúng ngöôøi döôùi goác caây coå thuï, chaép hai tay roài vieân tòch. Ñoù laø vaøo naêm 602.

Toå Thöù Tö ÑAÏO TÍN: Ngaøi hoï Tö Maõ, sinh naêm 580 taïi huyeän Quaûng Teá, Kyø Chaâu, beân Trung Hoa, xuaát gia töø ngaøy môùi leân 14 tuoåi ñaàu. Ngaøi laën loäi nhieàu nôi hoïc nhieàu vò thieàn sö, ñeán vò thieàn sö cuoái cuøng laø Ngaøi Taêng Xaùn môùi ñöôïc khai ngoä. Hoïc Toå Taêng Xaùn ñöôïc 9 naêm thì ñöôïc truyeàn cho y baùt.Naêm Ngaøi môùi leân 33 tuoåi ñem moân ñoà ñeán Kieát Chaâu, gaëp phaûi luùc gaëp Taøo Voõ Veä vaây thaønh, Ngaøi beøn daïy cho daân chuùng trong vuøng trì nieäm "Ma Ha Baùt Nhaû" muïc ñích ñeå naâng cao tinh thaàn chieán ñaáu, khieán quaân ñòch phaûi ruùt lui. Naêm 630 ngaøi nhìn thaáy khí laï bao phuû nuùi Ngöôu Ñaàu, nôi ñoù gaëp sö Phaùp Dung vaø ngaøi khai ngoä cho sö. Veà sau toå Ñaïo Tín ñeán huyeän Hoaøng Mai, treân ñöôøng ñi gaëp ñöôïc moät ñöùa beù môùi 7 tuoåi maø coát caùch khaùc thöôøng, beøn ñeán gaëp ngay meï cuûa ñöùa beù naøy ngoû lôøi xin thu nhaän laøm ñeä töû. Trong leã xuaát gia, ngaøi ñaët teân cho ñöùa beù laø Hoaèng Nhaãn, roài sau moät thôøi gian daøi toå Ñaïo Tín truyeàn cho y baùt. Naêm ngaøi ñeán tuoåi 72, töùc vaøo naêm 651 ngaøi trieäu taát caû taêng chuùng ñeán traêng troái roài "toïa thieàn" (xeáp baèng kieåu thieàn) nhaém maét vieân tòch.

Toå Thöù Naêm HOAÈNG NHAÃN: Ngaøi sinh naêm 602, queâ Chaâu Kyø, huyeän Hoaøng Mai, Trung Hoa. Ngaøi coù daùnh daáp xinh ñeïp laïi thoâng minh phi thöôøng. Theo truyeàn thuyeát thì thì kieáp tröôùc cuûa ngaøi laø moät vò sö giaø chuyeân troàng tuøng neân coù teân ngöôøi ñôøi xöng tuïng laø Taøi Tuøng Ñaïo Giaû. Luùc cheát ñaàu thai vaøo ngöôøi con gaùi uùt hoï Chaâu. Vì khoâng choàng maø töï nhieân coù mang, gia ñình ñuoåi ñi soáng lang thang nay ñaây mai ñoù, ñuùng ngaøy sinh nôû, ñeû ra ngaøi vaø gaëp ñöôïc toå Ñaïo Tín thu nhaän ñaët cho teân Hoaèng Nhaãn nhö treân ñaõ ghi nhaän. Luùc toå Ñaïo Tín vieân tòch, toå Hoaèng Nhaãn keá thöøa truï trì taïi nuùi Phaû Ñaàu. nôi ñaây ñöôïc nhieàu ngöôøi theo hoïc. Naêm 670 coù cö só hoï Lö teân Hueä Naêng töø xöù Lónh Nam,tænh Quaûng Ñoâng ñeán xin thuï giaùo. Toå nhaän cho xuoáng beáp phuï giuùp cho hoûa ñaàu quaân. Veà sau nhôø laøm baøi keä ñöôïc toå Hoaèng Nhaãn truyeàn taâm aán cuøng y baùt roài ra leänh cho ñi veà phöông Nam haàu traùnh nhöõng keû ganh tò aùm haïi. Boán naêm sau toå Hoaèng Nhaãn vieân tòch, thoï 74 tuoåi.

Toå Thöù Saùu HUEÄ NAÊNG: Ngaøi sinh naêm 638 taïi Lónh Nam,Quaûng Ñoâng,Trung Hoa. Gia ñình ngheøo, moà coâi cha luùc môùi leân ba, ñi kieám cuûi, gaùnh nöôùc thueâ ñoåi löông thöïc nuoâi meï. Ñeán naêm 24 tuoåi. nhaân ñi gaùnh cuûi ngang qua moät caên nhaø beân trong coù tieáng tuïng kinh vang voïng ra, coù caâu:"öng voâ sôû truï nhi sanh kyø taâm" lieàn phaùt taâm toû ngoä. Nhôø ñöôïc coù ngöôøi quen giuùp tieàn baïc, Hueä Naêng thu xeáp vieäc nhaø roài xin meï ñeán thoï giaùo toå Hoaèng Nhaãn. Luùc ban ñaàu cho vaøo laøm vieäc beáp nuùc, roài moät hoâm, nhaân khi Nguõ Toå ra ñeà thi traéc nghieäm trình ñoä tu taäp vaø nghe ñöôïc baøi keä cuûa vò sö huynh uyeân baùc laø Thaàn Tuù goàm 4 caâu yù noùi cai thaân nhö coäi boà ñeà, vaø caùi taâm thì chaúng khaùc maët göông saùng, vì vaäy maø phaûi sieâng naêng lau chuøi ñöøng coù ñeå noù lu môø vì phaûi buïi baùm. Hueä Naêng laøm moät baøi thô hoïa ñaïi yù cuõng nhö baøi thô treân, vì khoâng bieát chöõ neân nhôø ngöôøi cheùp leân vaùch baøi keä hoïa laïi cuûa mình, yù ngoaïi chaúng khaùc naøo cuûa vò sö huynh Thaàn Tuù. Nhôø vaäy maø Hueä Naêng ñöôïc toå Hoaèng Nhaãn trao cho y baùt nhöng phaûi ñi veà höôùng Nam ñaëng traùnh söï ganh tò cuûa nhöõng keû khaùc. Luùc baáy giôø moät soá taêng chuùng vì ganh tò neân ruû nhau röôït theo mong tranh giaønh laáy y baùt nhöng khi ñöùng tröôùc phong thaùi ung dung cuûa Hueä Naêng, Hueä Minh boãng cuùi laïy xin ñöôïc laøm ñeä töû. Coù ñieàu ñaëc bieát laø maëc duø coù nhieàu ñeä töû, song Hueä Naêng khoâng truyeàn y baùt cho baát cöù ñeä töû naøo, vì theo lôøi caên daën cuûa toå Hoaèng Nhaãn :" Sau naøy chæ truyeàn taâm phaùp maø khoâng neân truyeàn y baùt, bôûi y baùt laø caùi goác cuûa söï tranh chaáp." Nhö vaäy laø töø toå Hueä Naêng veà sau khoâng coù leä truyeàn y baùt nhö 6 vò toå tröôùc kia nöõa.

Baø Vuõ Ñình Haïo Khuùc Moran St. Westminster CA. Trong Töï Kinh toâi coù nhôù ñöôïc moät ñoaïn töø "Thieân Trôøi, Ñòa Ñaát... Khöù, ñi, Lai, laïi..." coøn moät soá caâu khaùc toâi chæ nhôù lem nhem maø thoâi. Neáu ñöôïc nhaân naêm môùi, baø cuï chæ cho ñöôïc chöøng naøo hay chöøng naáy... Toâi chæ xin ñöôïc pheùp hoûi daàn ñaø cuõng ñöôïc. Caàu chuùc baø cuï moät naêm môùi an khang, tröôøng thoï...

* Tieáp theo töø chöõ "Khöù ñi. Lai laïi... nhö sau: "Nöõ gaùi, Nam trai, Ñaùi ñai, Quan muõ, Tuùc ñuû, Ña nhieàu, AÙi yeâu, Taêng gheùt. Thöùc bieát, Tri hay. Moäc caây, Caên reå. Dò deã , Nan khoù, Chæ ngon, Cam ngoït, Truï coät, Löông töôøng, Saøng döôõng, Tòch chieáu v.v... Coøn raát nhieàu, coù dòp toâi seõ ghi laïi ñeå coáng hieán caùc ñoäc giaû cuøng baø.

OÂng Haø Thöôøng Ñaïo Trinity St. Philadelphia (qua Kieån Center chuyeån hoä) Coù hai caâu trong truyeän Kieàu: "Moät lôøi noùi chöûa kòp thöa/Phuùc ñaâu ngoïn gioù cuoán côø ñeán ngay." Cuoán côø laø traän gioù gì? Cuõng nhö caâu:"Ngheà rieâng nhôù ít töôûng nhieàu/ Xaêm xaêm ñeø neûo Lam kieàu laàn sang" Baø cuï coù nhôù tích Lam kieàu khoâng? Xin nhaéc hoä.

* "Cuoán côø" nguyeân trong chöõ Haùn maø ra :"quyeán kyø phong" hoaëc "döông doác phong", töùc gioù loác. Caâu hoûi thöù hai, coù ñieån tích nhö sau:" Ñôøi nhaø Ñöôøng, coù Buøi Haøng gaëp naøng Vaân Anh, coù laøm baøi thô cho, trong ñoù coù caâu:" Lam kieàu baûn thò thaàn tieân quaät" coù nghóa: Lam kieàu laø choã thaàn tieân ôû. Veà sau ñi ngang qua caàu Lam, khaùt nöôùc, beøn vaøo haøng nöôùc ñeå ñoåi uoáng, baát giaùc Buøi haøng thaáy naøng Vaân Anh ñeïp laém , ngoû yù cöôùi laøm vôï. Baø meï Vaân Anh baûo raèng: "Haõy ñi tìm caùi chaøy ngoïc ñuùng vôùi caùi coái ngoïc naøy thì ta gaû cho. Buøi Haøng trôû veà thì gaëp ñöôïc tieân cho caùi chaøy ngoïc nhö ñieàu kieän cuûa baø meï Vaân Anh neân ñöôïc nhö yù nguyeän. Sau khi cöôùi Vaân Anh xong, veà sau, caû hai ñeàu thaønh tieân.

Leâ Trung Duõng HartLand St. WestHills. CA. Chaùu muoán ñöôïc bieát theâm moät soá caâu ca dao noùi veà xöû theá. Baø cuï giuùp hoä cho. Caùm ôn.

• Veà lôøi leõ:

• Lôøi noùi khoâng maát tieàn mua,

Löïa lôøi maø noùi cho vöøa loøng nhau.

• Chim khoân keâu tieáng raûnh rang

Ngöôøi khoân noùi tieáng dòu daøng deã nghe

• Kim vaøng ai nôõ uoán caâu

Ngöôøi khoân ai nôõ noùi nhau naëng lôøi

Hoaëc caâu:

• Chim khoân traùnh baãy traùnh doø

Ngöôøi khoân traùnh keû hoà ñoà môùi khoân.

• Chim khoân chöa baét ñaø bay

Ngöôøi khoân chöa noùi dang tay ñôõ lôøi.

Hay laø:

Ngöôøi khoân noùi tröôùc raøo sau

Ñeå cho ngöôøi daïi bieát ñaâu maø doø...

Cuï Laïi Theá Anh Orange County CA. Coù maáy caâu ca dao cuûa ngöôøi Trung Hoa, toâi khoâng ñöôïc hieåu nghóa, baø cuï giaûi hoä cho.

1. Nhaân ñaøi nhaân cao, thuûy ñaøi thuyeàn cao. 2. Nhaân phaï xuaát danh. 3. Nhaân thò y sam. 4. Nhaân taùc thieân nieân ñieäu, quyû kieán phaùch thuû tieáu.

• 1. Nhaân Ñaøi nhaân cao,thuûy ñaøi thuyeàn cao. Coù nghóa: "Ngöôøi ñoäi ngöôøi cao, nöôùc ñoäi thuyeàn cao."

1. Caâu naøy cuï thieáu maát ñoaïn sau, Nguyeân troïn caâu nhö sau:

"Nhaân phaï xuaát danh,trö phaï traùng" Coù nghóa:

"Ngöôøi sôï löøng danh, heo sôï beùo" Hay: Caû thuyeàn caû soùng"

Ta cuõng coù caâu:

"Caây cao thì gioù caøng lay

Caøng cao danh voïng, caøng daøy gian nan.

2. Caâu thöù ba naøy cuõng thieáu moät ñoaïn. Nguyeân troïn caâu nhö sau:

"Nhaân thò y sam, maõ thò yeân" Coù nghóa: Ngöôøi laø quaàn aùo, ngöïa laø yeân cöông.

Ta cuõng coù caâu:

"Hôn nhau taám aùo manh quaàn

Thaû ra mình traàn, ai cuõng nhö ai."

3. Nhaân taùc thieân nieân ñieäu,quyû kieán phaùch thuû tieáu" Coù nghóa:

"Ngöôøi tính vieäc nghìn naêm

Quyû voã tay cöôøi roä,

Ta coù caâu thaønh ngöõ: "Lo chuyeän haõo huyeàn".

Chaùu Vuõ Haûi Hoà Reseda CA. Chaùu thích chôi söu taäp tem thö. Nghe noùi tem coù con thuoäc loaïi xa xöa ñaét laém. Baø cuï coù bieát khoâng?

* Coù chöù. Tröôøng hôïp coù moät con tem khoâng lôùn hôn ngoùn tay caùi, theo baùo Straits Times ñoù laø loaïi tem thueá lôïi töùc ñaõ ñöôïc ñem baùn ñaáu giaù leân ñeán 580.000 dollars taïi Thuïy Só vaøo naêm 1988. Loaïi naøy coù ñeán 40 con ñöôïc phaùt haønh vaøo naêm 1897 taïi Trung Hoa. Noùi veà tem coå xöa thì Trung Hoa ñöôïc xem laø phong phuù nhaát.

Cuï Vöông Hoàng Anh Virginia: Nhaø thô laõo thaønh maø cuï hoûi ñoù, ñuùng laø cuï Haø Thöôïng Nhaân, nguyeân chuû nhieäm, chuû buùt nhaät baùo Tieàn Tuyeán tröôùc naêm 1975. Cuï Haø laø moät nhaø thô noåi tieáng tröôùc kia vaø caû ngaøy nay taïi haûi ngoaïi vaãn giöõ ñöôïc phong ñoä saùng taùc vaø xuaát saéc nhö xöa.