Khi caây röøng ñaõ ruïng heát laù vaø chæ coøn trô laïi nhöõng haøng caây khaúng khiu, khoâ khoác cuõng laø luùc nhöõng côn gioù ñoâng keùo veà laïnh buoát. Trong khi muoân thuù tìm nôi aån naáp thì chuù Khæ Koto vaãn lang thang nhöõng böôùc ñoäc haønh. Haønh trang cuûa chuù laø moät caùi aùo khoaùt da ñaõ loang loå, moät ñoâi giaày cao oáng cuõ rích, laám lem, moät caùi noùn daï naâu saäm ñaõ phai maøu vì söông gioù. Vaø treân vai chuù laø moät caùi tuùi nhoû chæ coù duy nhaát moät caùi meàn baèng len vöøa laø khaên choaøng vöøa laø caùi giöôøng duøng ñeå traûi ra naèm vôùi moät caùi bò ñöïng thöùc aên. Nhöõng côn gioù töø Mieàn Baéc thoåi xuoáng saùng nay khieán cho baàu trôøi u toái, töøng ñaùm maây ñen kòt keùo veà bao phuû caû moät vuøng roäng lôùn. Gioù thoåi toác nhöõng chieác laù röøng vaøng uùa tung bay khaép nôi vaø vaøi tieáng ñoàng hoà sau ñoù tuyeát baét ñaàu rôi. Nhöõng boâng tuyeát ban ñaàu nheï haång, traéng xoáp thi nhau rôi xuoáng troâng raát ñeïp vaø thô moäng. Nhöng ñeán nöõa ñeâm, hôi laïnh bao truøm vaïn vaät vaø nhöõng boâng tuyeát beù nhoû ñaõ bieán trôû thaønh nhöõng cuïc nöôùc ñaù rôi loäp boäp treân ngaøn caây keû laù. Koto khoâng theå ñi xa hôn, chuù bieát baõo tuyeát seõ coøn döõ doäi hôn vaø nhöõng vieân ñaù nhoû keát tuï seõ bieán thaønh nhöõng taûng baêng traéng loáp phuû kín nuùi röøng vaø naèm ì treân maët ñaát. Tìm moät hang ñoäng ñöôïc che khuaát döôùi moät goác caây ña, Koto vaøo ñoù truù aån. Chuù coá gaéng gom nhöõng nhaùnh caây khoâ rôi gaàn hang vaø nhoùm leân moät ñoáng löûa. Aùnh saùng yeáu ôùt tuy chöa ñuû aám nhöng cuõng giuùp cho Koto yeân taâm phaàn naøo. Chuù moi trong caùi bò nhoû laáy ra moät quaû xoaøi lôùn chín moäng vaø ba traùi chuoái cau maø chuù ñaõ may maén ñeå daønh töø ba hoâm tröôùc. Koto baét ñaàu aên. Muøi xoaøi vaø chuoái boác leân thôm löøng vaø ngoït lòm. Môùi aên ñöôïc nöõa traùi xoaøi thì boãng chuù nghe coù tieáng ñoäng trong goùc hang. Chuù laáy moät nhaùnh cuûi coøn chaùy giô leân cao vaø chuù heát söùc ngaïc nhieân khi thaáy moät chuù Thoû Traéng, moät chò chim Goû Kieán, moät chuù Gaáu heát söùc xinh xaén ñang run raåy oâm chaàm laáy nhau naáp sau moät taûng ñaù xanh ñen. Koto hoûi lôùn:

_ Ai ñoù. Sao khoâng ra ñaây söôûi aám maø nuùp trong boùng toái laøm gì? - Khoâng coù tieáng traû lôøi, Koto tieáp - Ñöøng sôï! Toâi khoâng laøm haïi caùc baïn ñaâu. Ñeán ñaây chung vui cuøng toâi.

Chò chim Goû Kieán taèng haéng laáy gioïng roài noùi voïng ra:

_ Chuùng toâi khoâng daùm phieàn ñeán oâng.

_ Ñöøng coù ngaïi. Toâi cuõng ñang coâ ñôn vaø caàn coù ngöôøi taâm söï. Môøi caùc baïn ñeán ñaây.

Thoû boø ra tröôùc. Boä loâng cuûa chuù dính ñaày buøn vaø lem nhem y nhö ngöôøi môùi rôi xuoáng moät hoá nöôùc baån. Chuù cöôøi mæm chi laøm quen nhöng ñoâi maét cöù nhìn chaêm chaêm vaøo nöõa traùi xoaøi Koto ñang aên dôû dang. Koto keùo Thoû ñeán gaàn ñoáng löûa, aán Thoû ngoài xuoáng caïnh mình vaø aân caàn hoûi:

_ Baïn ñoùi phaûi khoâng? Ñaây laø nöûa quaû xoaøi coøn laïi laø phaàn cuûa baïn.

_ Coøn tui thì sao? – Gaáu vaø chò Goû Kieán cuõng boø ra ñoøi chia phaàn.

_ Caùi naày cuûa toâi. OÂng naày cho toâi tröôùc _ Thoû giaáu nöûa quaû xoaøi sau löng.

Koto vuoát vai Thoû vaø giaûi thích:

_ Ñoù laø phaàn ta cho baïn nhöng ôû ñaây coøn coù hai ngöôøi nöõa ñang ñoùi. Vaäy thì phaûi chia ñieàu ra.

Thoû chaàn chôø moät luùc roài cuõng gaät ñaàu. Boán ngöôøi xa laï gaëp nhau trong côn baõo döõ ñaõ trôû thaønh nhöõng ngöôøi baïn taâm tình. Koto ñaõ voác heát traùi caây trong caùi bò ra chia cho moïi ngöôøi vaø chia cho hoï moät goùc cuûa caùi chaên beù nhoû ñeå söôûi aám qua ñeâm. Chò chim Goû Kieán ñaõ hôn nöõa ñeâm maø khoâng nguû. Chò cöù laên qua trôû laïi vaø choác choác thôû daøi. Thoû ruùt thaät saâu trong chaên aám, maét Thoû nhaém nghieàn nhöng thænh thoaûng toaøn thaân run leân baàn baät. Caû ñeâm Koto khoâng nguû ñöôïc, Koto coá gaéng tìm caây khoâ boû theâm vaøo ñeå giöõ cho ngoïn löûa khoâng taøn vaø luoân coù hôi aám trong hang ñoäng.

Bình minh ñeán chaäm chaïp hôn moïi hoâm. Trôøi vaãn u aùm. Nhöõng ñaùm tuyeát phuû kín ñeâm qua ñaõ bieán caây coái thaønh nhöõng taûng baêng traéng muoát vaø trong suoát. Khaép nôi chæ thaáy tuyeát vaø nhöõng taûng baêng laïnh luøng truøm phuû vaïn vaät. Koto laéc ñaàu noùi:

_ Chuùng ta chöa theå ra khoûi hang ñoäng naày ít nhaát hai ngaøy. Trôøi laïnh giaù nhö theá naày maø caùc baïn chæ coù moät manh aùo che thaân thì laøm sao coù theå leân ñöôøng.

Thoû uû doät thôû than:

_ Duø trôøi coù naéng raùo toâi cuõng khoâng bieát veà ñaâu?

_ Taïi sao? - Koto nhíu maøy hoûi.

_ Toâi töø moät haûi ñaûo khaùc ñeán ñaây. Queâ toâi ñang chìm trong chieán tranh _ Thoû oâm maët khoùc nöùc nôû vaø keå leå - Cha meï anh em toâi ñaõ bò gieát trong cuoäc taøn saùt ñaåm maùu cuûa nhöõng ngöôøi phaân chia saéc toäc, toân giaùo vaø tranh giaønh ñòa vò. Toâi ñaõ troán treân moät chieác beø baèng goå thaû troâi treân doøng soâng Haéc Haûi suoát moät thaùng trôøi môùi thoaùt cheát vaø troâi daït vaøo ñaây.

Chò Goû Kieán suït suøi:

_ Soá phaän toâi cuõng coù thua gì anh ñaâu. Queâ toâi hoaø bình ñaõ gaàn ba möôi naêm maø daân laønh vaãn ngheøo ñoùi xaùc xô. Töøng lôùp ngöôøi boû queâ höông ra ñi tìm ñaát soáng. Nuùi röøng bò taøn phaù naëng neà neân gioáng noøi toâi cuõng khoâng coøn choán nöông thaân. Toâi nöông theo gioù, theo maây bay maõi, bay maõi vaø cuoái cuøng kieät söùc rôi xuoáng ñaây. Toâi ñoùi ñaõ hôn hai ngaøy roài vaø toâi nhôù queâ höông toâi quaù ñoåi.

Gaáu ngoài im, hai tay choáng caèm coù veû öu tö. Koto hoûi nhoû:

_ Coøn baïn töø ñaâu ñeán?

Gaáu ngöôùc ñoâi maét hieàn töø nhìn löôùt nhanh moïi ngöôøi vaø chaäm raõi traû lôøi:

_ Xa laém. Taän mieàn Baéc cuûa moät quoác gia roäng lôùn nhaát, ñoâng daân nhaát hoaøn caàu.

Thoû nhaáp nhoûm hoûi:

_ Baèng caùch naøo baïn ñeán ñaây?

Gaáu laéc ñaàu maáy caùi roài buoàn raàu noùi:

_ Meï toâi sinh toâi vaøo muøa xuaân naêm roài. Khi toâi vöøa moät tuoåi thì chính quyeàn cho moät nhoùm thôï saên vaøo taän röøng saên baét caû gia ñình toâi. Hoï ñem nhoát meï con toâi moät nôi vaø ba toâi cuøng anh chò em khaùc moät nôi. Cho ñeán moät hoâm, hoï ñaõ baùn toâi cho moät nöôùc laùng gieàng ñeå laøm caûnh ñeïp cho moät sôû thuù vôùi giaù raát cao. Treân ñöôøng ñi, teân taøi xeá uoáng röôïu quaù nhieàu neân ñaõ bò cheát doïc ñöôøng. Toâi cuõng khoâng coøn nhôù heát ñöôïc taïi sao toâi laïi laïc vaøo ñaây, nhöng caâu chuyeän cuûa toâi daøi laém vaø raát ruøng rôïn.

Koto ngoài nghe maø loøng buoàn röôøi röôïi. Hoaù ra hoï laø nhöõng keû laïc loaøi maát caû queâ höông. Baàu khoâng khí trôû neân im laëng vaø buoàn. Koto khoâng bieát noùi gì ñeå an uûi caùc baïn. Chuù nhìn trôøi moät luùc roài quaán chaên phuû kín ngöôøi vaø böôùc ra khoûi hang ñoäng. Moät vaïc naéng sôùm mai ñaõ rôi xuoáng moät daõy röøng xa xa. Koto noùi:

_ Caùc baïn ñöøng ra khoûi hang. Cöù ôû ñaây chôø toâi. Toâi seõ ñi tìm ngöôøi ñeán giuùp caùc baïn, neáu khoâng chuùng ta cheát coùng maát.

_ Chöøng naøo baïn trôû laïi? - Thoû boàn choàn hoûi.

_ Toâi chöa bieát ñöôïc nhöng coù theå moät hai tieáng ñoàng hoà laø cuøng. ÔÛ ñaây laø moät vuøng coøn xa laï ñoái vôùi toâi. Baïn beø toâi ôû xa laém. Giaû laïi muøa ñoâng bao phuû nhö theá naày khoâng ai coù theå vöôït ngaøn daëm ñeán ñaây. Nhöng khoâng sao ñaâu, chuùng ta seõ coù choã truù thaân cho qua muøa ñoâng khaéc nghieät cuûa naêm nay.

Caên nhaø ñaàu tieân Koto ñeán laø nhaø cuûa moät oâng Soùc buïng pheä. Nghe Koto goû cöûa, oâng ta chæ loù ñaàu ra vaø ñuoåi:

_ Ñi choã khaùc chôi. Ta khoâng coù thöùc aên dö thöøa.

Koto kieân nhaån giaûi thích:

_ OÂng coù theå cho toâi möôïn roài muøa xuaân toâi seõ mang ñeán traû.

_ Ta laøm sao bieát oâng laø ai maø cho möôïn. Xeùo ñi.

Koto laàm luõi trôû ra. Chuù coá gaéng leo leân moät ngoïn ñoài cao vaø tìm thaáy nhaø cuûa Heo Röøng. Heo thaáy Koto ñaõ quaùt lôùn:

_ Taïi sao maày ñeán nhaø tao phaù ñaùm. Coù ñi ra khoûi nôi naày khoâng.

_ Toâi chæ ñeán xin moät ít thöùc aên thoâi. Toâi ñang ñoùi.

_ Tao khoâng coù cho ñaày tôù aên thì laøm gì coù cho maày- Caùnh cöûa ñoùng laïi raát maïnh tröôùc maët Koto. Koto khoâng laáy ñoù laøm buoàn vì chuù hieåu muøa ñoâng raát khoù tìm thöùc aên vaø khoâng ai bieát ñöôïc baõo tuyeát ñeán bao giôø chaám döùt. Neáu chuù naûn loøng thì caùc baïn seõ cheát ñoùi trong hang ñoäng. Koto laïi ñi. Chuù bò tröôït teù treân tuyeát nhieàu laàn ñeán noåi hai ñaàu goái ñaõ röôùm maùu. Trôøi ñaõ baét ñaàu xeá tröa vaø naéng ñaõ troán vaøo nhöõng ñaùm maây ñen. Gioù huù rung chuyeån röøng caây. Koto caûm thaáy caùi laïnh thaám taän vaøo xöông tuyû. Chuù ngoài xuoáng moät caây thoâng nhoû coøn phuû kín tuyeát vaø ñaù ñeå nghó chaân vaø chôït nghe tieáng treû con xoân xao:

_ Meï ôi! Con khoâng thaáy gì caû. Nhaø töï nhieân toái om.

Koto cuùi xuoáng thaät thaáp vaø nhìn thaáy meï con chò chuoät Chuø ñang ngoài aên tröa treân moät taám phaûn goå. Koto vaïch laù thoâng ra vaø tìm ñöôïc caùnh cöûa. Chuù goïi lôùn:

_ Chò Chuoät ôi! Toâi ñoùi vaø laïnh quaù! Chò cho toâi vaøo söôûi aám moät chuùt coù ñöôïc khoâng?

Maáy ñöùa treû nhao nhao leân:

_ Meï ôi! Coù ngöôøi caàn giuùp ñôõ.

_ Môû cöûa cho oâng aáy vaøo ñi meï.

_ ÔØ! ÔØ..

Ñaùm treû reo hoø ñaåy cöûa cho Koto vaøo. Koto nhìn caên nhaø ngheøo naøn vaø nhìn moùn khoai taây luoäc treân baøn maø aùi ngaïi. Chò Chuoät Chuø hieåu yù mæm cöôøi:

_ OÂng ñöøng lo. Chuùng toâi ngheøo nhöng hieáu khaùch. OÂng coù muoán ôû laïi ñaây qua muøa ñoâng cuõng ñöôïc. Thöùc aên chuùng toâi döï tröõ nhieàu laém.

_ Loøng toát cuûa baø thaät hieám, quyù. Toâi ñaõ ñi raát nhieàu nhaø maø khoâng ai töû teá nhö baø.

Nhìn ñaàu goái Koto chaûy maùu. Chò Chuoät Chuø baûo con vaøo trong laáy thuoác baêng cho Koto. Koto ñöôïc söôûi aám vaø ñöôïc aên nhöng loøng chuù khoâng yeân. Chuù thaønh thaät keå laïi ñaàu ñuoâi caâu chuyeän cho chò Chuoät Chuø nghe. Chò khoâng do döï noùi:

_ OÂng cöù ñem hoï veà ñaây truù nguï. Nhaø toâi tuy nhoû nhöng cuõng ñuû chöùa theâm ba boán ngöôøi. Chuùng toâi seõ nhöôøng caên phoøng lôùn nhaát cho hoï.

Koto yeân loøng trôû laïi hang ñoäng cuõ vaø ñem baïn beø ñeán nhaø chò Chuoät Chuø. Laàn ñaàu tieân ñöôïc aên no thoaû theâ vaø ñöôïc naèm trong oå rôm aám aùp. Thoû, Gaáu, chò Goû Kieán vaø Koto ñaùnh moät giaác say söa.

Roài muøa ñoâng cuõng troâi qua, muøa xuaân laïi trôû veà. Tuyeát tan daàn treân nuùi ñaù cao. Röøng xanh roän raøng tieáng chim muoân vaø naéng baét ñaàu choùi chang maët ñaát. Nhöõng taûng baêng tan thaønh nhöõng doøng suoái nhoû chaûy roùc raùch thaám vaøo loøng ñaát. Töøng maàm xanh troãi daäy vaø hoa laù baét ñaàu ñôm hoa keát nuï. Koto, Gaáu ñi ñoán caây. Chò chim goû Kieán, Chò Chuoät Chuø vaø caùc con cuûa chò baét ñaàu caøy caáy vaø troàng troït. Hai tuaàn sau Koto vaø Gaáu ñaõ xaây xong cho chò moät caên nhaø goå xinh ñeïp naèm treân ngoïn caây redwood huøng vó. Koto cuõng giuùp Thoû, Gaáu, chò goû Kieán coù moät caên nhaø khaùc gaàn beân cuõng vöõng chaéc vaø ñeïp khoâng keùm. Koto giuùp caùc baïn khai khaån nhöõng vuøng ñaát hoang ñeå troàng troït vaø sinh soáng. Khi ñaøn ngoãng trôøi xoaõi caùnh bay veà phöông Baéc thì Koto cuõng töø giaû baïn beø leân ñöôøng. Koto oâm hoân töøng ngöôøi vaø naâng töøng ñöùa con cuûa chò Chuoät Chuø leân hoân chuøng chuït leân maù chuùng:

_ Caùc chaùu laø nhöõng ngöôøi nhaân haäu. Taám loøng cuûa caùc chaùu quyù giaù bieát bao. Trôøi Phaät seõ ban cho meï con caùc chaùu haïnh phuùc, aám no.

Gaáu, chò Goû Kieán, Thoû khoùc suït suøi.

_ Toâi bieát laáy gì ñeå ñeàn ôn anh – Gaáu buoàn buoàn noùi.

_ Toâi seõ khoâng bao giôø queân aân nhaân ñaõ cöùu giuùp toâi trong côn khoán cuøng –Thoû noùi tieáp theo.

_ Vaø toâi thì mong moät ngaøy ñeïp trôøi seõ gaëp laïi anh ñeå baùo ñaùp nghóa aân – Chò Goû Kieán ñaäu treân vai Koto kheû noùi.

Koto cöôøi:

_ Ngöôøi ñaùng ñeå caùc baïn traû ôn khoâng phaûi laø toâi maø laø meï con chò Chuoät Chuø. Haõy laøm taát caû nhöõng gì maø traùi tim chaân thaønh cuûa caùc baïn cho pheùp. Coøn rieâng toâi boán muøa phieâu baïc. Nôi ñaâu cuõng laø nhaø vaø moïi ngöôøi ñeàu laø baèng höõu. Toâi mong caùc baïn soáng an vui, haïnh phuùc treân queâ höông môùi.

Koto töôi cöôøi nhìn caùc baïn. Muøa xuaân ñang phaû höông thôm caây coû vaøo trôøi ñaát. Koto laïi tieáp tuïc böôùc ñoäc haønh.

K.H