HENNESSY:

Caùnh tay saét caàm buùa rìu tung hoaønh thieân haï, chöa gaëp ñoái thuû vöøa yù. Moät trong Töù Ñaïi Thieân Vöông trong thieân trieàu haûo töøu. Goác ngöôøi Anh, Sir Corkman Richard Hennessy, naêm 1865, rôøi Anh ñem moät gia saøn keát suø laäp loø röôïu cho baïn beø mình uoáng cho phæ chí bình sanh. Ngaøy nay haõng röôïu haïng trung MOET vaø CHANDON xin gia nhaäp ñaïi bang Hennessy. Tích saûn coâng ty töï phuï laø coù ñeán 200 ngaøn thuøng toânnoâ (toneaux) (töông ñöông 60 trieäu chai). Daân Myõ laïi khoaùi hieäu naøy, neân hôn 4/5 ñöôïc xuaát caûng sang Hoa Kyø. Nhöng ñaëc bieät haõng naøy laïi coù nôi chuyeân laøm thuøng toânoâ baèng goã limousine oak cho nhöõng loø cognac noåi danh taïi Cognac xöù Phaùp.

Danh haïng nhö sau: Bras Arme (Caùnh tay Baïc = töông ñöông 3 Stars), loaïi VSOP, loaïi Bras d’Or (caùnh tay Vaøng = töông ñöông VS) Myõ raát thích loaïi naøy. Loaïi X.O coù muøi thôm nheï nhö boâng traùi plum (ñaøo tím) (töông ñöông VSOP). Coøn loaïi Extra ít khi thaáy taïi thò tröôøng löu linh beân Myõ, beân Phaùp coøn ít noùi chi Myõ. Hennessy thu lôïi nhieàu nhôø baùn ra Hoa Kyø, nhöng hoï khoâng xem troïng Hoa Kyø, hoï cho laø daân thuoäc loaïi ngöu aåm hay thöù ngöôøi "loâng naùch moät naïm, traø taøu moät hôi" ñoù hay sao?

HINE:

Do Thomas Hine laøm chuû goác ngöôøi Anh, tröôùc ñoù anh laøm nhaân coâng cho loø röôïu Ranson & Delamain (naêm 1792). Nhôø caàn cuø vaø ñeïp trai nhö Aêng Leâ neân con gaùi ñoäc nhaát chuû loø röôïu Delamain phaûi loøng. Cha vôï chia moät phaàn loø röôïu cho con reå, naêm 1817 loø naøy mang teân Thomas Hine. Anh phoø maõ naøy theâm moät môù coâng thöùc rieâng neân chaát röôïu khaùc loø chaùnh vaø ngon hôn. Naêm 1971 thì coâng ty Anh mua maát theo stock thò tröôøng. Loø Hine naøy khoâng coù vöôøn nho rieâng, nhöng hoï mua veà tröõ nhöõng loø khaùc baùn toáng baùn thaùo, roài pha troän vaø theâm coâng thöùc rieâng. Haøng naêm loø naùy baùn ñeán treân 2 trieäu chai. Myõ bôï veà nhaø heát 90 %.

Danh haïng goàm: 3 Stars (baùn taïi Phaùp vaø Anh, nhöng sang Hoa Kyø thì ñoâi teân ra Sceptre, khoâng coù VS, coøn VSOP khoâng baùn taïi Hoa Kyø bao giôø. Taïi sao? Buø laïi hoï baùn rieâng cho Myõ loaïi VSOP Fine Champagne khoâng baùn taïi AâuChaâu, loaïi Antique Vieille Fine Cognac baùn taïi Phaùp khoâng taïi Anh Quoác, coøn qua beân Myõ hoï cho theâm Triomphe Grande Cognac. Loaïi cöïc hieám baùn taïi tænh Cognac laø loaïi Tres Vieille Grande Cognac khoâng baùn treân Paris. Daân ghieàn muoán coù phaûi thöôøng xuyeân ñoïc baùo tænh Cognac, roài sôùm hoâm sôùm mai aâm thaàm khaên goùi veà queâ Cognac ñöøng noùi cho baïn beø bieát, nhöng cuõng lôõ chuyeán ñoø vì daân queâ Cognac xeáp haøng töø hoâm tröôùc roài, treã thì ñôïi naêm sau vaäy.

MARTELL:

Ñaây laø daân Vieät nam khoaùi nhaát, vì Phaùp ñoâ hoä ñem qua, taøu beø chuyeân chôû caû thaùng neân phaûi mua röôïu reû baùn cho An Nam môùi coù lôøi, tröôùc ñoù thì uoáng röôïu ñeá hay röôïu Taøu Mai Queá Loä laø möøng roài. Laäp naêm 1715 vaãn cha truyeàn con noái, khoâng ñöôïc baùn haõng cho tuïi Anh vaø tuïi Myõ nghen. Di chuùc vaãn coøn ghi roõ raøng vaäy. Ñeán nay laø ñôøi thöù 9 roài, phaåm chaát ngon hôn Hennessy. Doøng hoï naøy chaêm soùc caån thaän töøng goác caây nho cuûa ñoài nho truøng ñieäp mieàn Nam nöôùc Phaùp, laøm chuû moät phaàn röøng nuùi caây soài limousine oak ñeå ñoùng thuøng, hoï raát kî thuoác saùt truøng phun leân caây nho. Vaøi naêm tröôùc nghe lôøi xuùi daïi cuûa Hoa Kyø maø phun loaïi thuoác tröø saâu môùi cheá thay theá DDT, laøm hoï ñoå xuoáng soâng gaàn 2 trieäu lít. Luùc ñoù... Haø Baù say gaàn cheát. Nho coù muøi thuoác saùt truøng, daân nhaäu ñaâu coù ngu hoï coù loã muõi thính nhaát traàn gian.

Luùc ñoàng minh HoaKyø coøn ôû VN, nhieàu PX cuûa Myõ mua loaïi naøy baùn cho GI Myõ raát nhieàu, GI mua ra vaø baùn laïi cho daân nhaäu Saigon. Maáy anh Ba Taøu ChôïLôùn cuõng saûn xuaát ñöôïc röôïu Martell, nhöng chaát nöôùc thì nghe caâu chuyeän sau ñaây: Anh lính Myõ ñöôïc vôï Vieät giôùi thieäu coù 5 thuøng Martell môùi thaûy xuoáng töø kho 5 beán taøu, trôøi ôi, giaù sao maø reû quaù. Ñoà aên caép maø. Xóa ñoâ la ñoû ra khoâng caàn thoái laïi. Ñaõi khaùch thì ñoâng phaûi bieát. Khaùch khöùa tôùi raàn raàn, cöôøi noùi nhö baép rang, uoáng vaøo moät hôùp röôïu Martell, khaùch phun ra pheoø pheøo. Moùc suùng ñoøi baén chuû nhaø, röôïu gì maø khai quaù, hình nhö tuïi noù laáy nöôùc ñ... ngöïa ñoå vaøo cho cuøng maøu, cho ñôõ pha thuoác maøu. Voõ traùi caây maêng cuïc cuõng maøu vaøng töông töï nhö vaäy nhöng raát khai, khaùch khoâng giaän sao ñöôïc?

Danh haïng röôïu: Dry Pale (baùn taïi Anh), VS töông ñöông 3 Stars, cao hôn laø Medaillon VSOP baùn cho nhaø haøng loaïi cao caáp Paris, loaïi Cordon Blue, loaïi naøy neáu mua veà thì caát rieâng trong tuû hay che laïi, vì maáy thaèng baïn quen noù thöôøng uoáng röôïu nhö uoáng nöôùc laïnh vaäy, raát uoång, cho noù uoáng thöù VS ñuû roài, coøn mình uoáng Cordon Blue moät mình khi traêng leân thì söôùng bieát maáy. Coøn Cordon d’Argent chæ xuaát hieän quanh thuû ñoâ Paris maø thoâi (tuoåi treân 35). Coøn Extra Vieille Martell thì chæ coù thöôïng löu quyù toäc ñöôïc pheùp mua töø loø Martell maø thoâi (tuoåi khoâng döôùi 45). Coøn muoán coù loaïi treân 50 naêm thì voâ laøm reå loø Martell ñi.

MONNET:

Do coâng ty hoãn hôïp bôûi nhoùm ruoäng nho vaø 3 loø röôïu haïng trung, vì naêm ñoù nho truùng muøa nhöng khoâng ai chòu mua nho laøm röôïu, vì quaù nhieàu, neân 3 chuû loø röôïu thaáy theá hôïp nhau maø kyù hôïp doàng töông trôï vôùi nhau, neáu luùc nho hieám thì 3 loø naøy phaûi ñöôïc öu tieân coù nho tröôùc thieân haï. Naêm ñoù laø naêm 1838. Baùn raát maïnh taïi Thuïy Ñieån, ñoâi khi thaáy raõi raùc moät vaøi tieäm röôïu ôû New York. Nhöng thuøng ñöïng röôïu thay vì duøng caây soài taïi röøng limousine, hoï duøng caây soài taïi röøng Troncais.

Xeáp haïng: 3 Stars (qua Myõ ñoåi teân laø Regal). Keá ñoù laø VSOP (khaù ngon). Loaïi Anni-Versaire Fine Cognac thì keå nhö quyû kieán saàu, quyû uoáng voâ cuõng saàu bi laäp töùc. Coøn loaïi naøy maø neáu Hoaøng ñeá Napoleon coøn soáng cuõng maët roàng hoan hó voâ cuøng taän, teân laø Josephine Tres Vieille Fine Cognac, teân naøo cuõng thaáy ngon heát, naøo laø Josephine, naøo laø Tres Vieille, naøo laø Fine, uoáng moät nguïm nhoû roài mai leân phaùp tröôøng vónh bieät cuõng OK.

OTARD:

Khoâng haõng laøm röôïu naøo laâu ñôøi baèng coâng ty naøy. Laäp naêm 1494 tröôùc ñoù chæ daønh cho nhaø thôø vaø giaùo só cao caáp trong Giaùo Hoäi Thieân Chuùa. Maáy vò Giaùo Hoaøng raát thích loaïi röôïu nho cuûa haõng naøy, vì nhöõng ruoäng nho naêm naøo cuõng ñöôïc maáy giaùm muïc thaønh Baleâ ñeán ban pheùp laønh, uoáng vaøo leân thieân ñaøng laø caùi chaéc. Naêm 1795 thì baù töôùc Baron Otard haäu dueä vôùi vua Stuart King James II beân Anh quoác, neân nhôù luùc ñoù aûnh höôûng quyeàn löïc trieàu ñình Anh quoác raát maïnh leân nöôùc Phaùp. Hoï coù nhieàu haïm ñoäi huøng maïnh nhaát theá giôùi, coøn Phaùp coù nhieàu ruoäng nho nhaát theá giôùi. Vua King James II bò truaát pheá bôûi vua William of Orange vaøo naêm 1690. Ñaïi gia ñình quyù toäc Ramford coù coå phaàn trong loø röôïu naøy. Thaät söï Otard baùn raát maïnh taïi Aán Ñoä roài lan qua Vieãn Ñoâng (Anh chieám Aán Ñoä tröôùc roài Phaùp sau). Xeáp haïng: Stars, VS baùn maïnh taïi Myõ, loaïi Baron Otard VSOP Fine Cognac daønh cho ñôn ñaët haøng 5 naêm tröôùc ñoù, traû tieàn tröôùc tính sau. Loaïi Prince de Cognac tuoåi treân 25 naêm, daân mua thöôøng laùi xe Roll-Royce xeáp haøng chôø ñaày nuùi ñoài cuûa laâu ñaøi naøy. Loaïi Charles X chæ thaáy trình baøy taïi hoäi chôï trieãn laõm röôïu quoác teá, khoâng ghi giaù baùn thì ñöøng thaéc maéc ai bieát traû lôøi. Lính canh gaùc chai naøy raát kyû trong luùc chôï phieân, sôï tay ma men naøo laøm aåu thì sao?

POLIGNAC-UNIOOP:

Noäi nghe teân cuõng thaáy nöïc roài hai chöõ oop oop y chang nhö maáy tay bôïm nhaäu ôï ôï vì hôi röôïu quaù nhieàu trong buïng. Ñoïc aâm thanh ñuùng daân nhaäu laø: Poli ôï ôï nhaéc ôï ôï uni ôï ôïï ... oop ... oop môùi ñuùng. Luùc ñoù xæn quaù trôøi saàu ñaát thaûm roài, nhöôùng maét heát leân roài, ñoïc caø laêm laø caùi chaéc. Thaät söï teân noù oai laém: The Union Cooperative de Viticulteurs Charentais (UNIOOP) laäp naêm 1929. Noù raát maïnh, khoâng ngon laém nhöng raát reû ngang röôïu ñeá Baø Queïo vaäy, neân daân nhaäu ngheøo tieàn ngheøo baïc cuõng uûng hoä laém, töông töï nhö toâm huøm raát ngon nhöng khoâng coù tieàn aên teùp cuõng ñöôïc roài. Naêm 1949 hoaøng töû khoâng ngai Prince Hubert de Polognac, thuoäc hoï gia ñình vöông giaû Le Puy (beân Phaùp). Coøn nhôù giaëc côø ñen gieát ai khoâng? moät trong nhöõng hoaøng töû hoï Le Puy ñoù, ai bieåu khoâng ôû Phaùp maø uoáng ruôïu maø laën loäi qua Haø Noäi laøm gì? Luùc ñoù Haø Noäi ñaâu coù 36 phoá phöôøng? Giaëc côø ñen xôi taùi laø phaûi roài, taïi OÂ Caàu Giaáy ñaáy. Nhôø "daân ngu khu ñen" ngheøo maø ham uoáng röôïu neân haõng naøy chieám gaàn 10% thò tröôøng Phaùp. Naêm 1969 baùn leân ñeán 2 trieäu chai hôn. Danh haïng: 3 Stars baùn khaép hang cuøng ngoõ heõm, loaïi VS taàm thöôøng nhöng mang teân laø Courone, loaïi VSOP Fine Cognac uoáng cuõng taøm taïm, loaïi cao caáp nhaát laø Dynaste Grande Fine Cognac baùn raát haïn cheá taïi Phaùp, buøa hoä maïng cuûa hoï maø.

REMY MARTIN:

Ñaây laø thöù döõ trong laøng röôïu, thuoäc moät trong Töù Ñaïi Thieân Vöông khoâng thua gì Martell quoác hoàn quoác tuùy raët gioáng doøng Gaulois Phaùp . Laäp naêm 1724, hieän nay do 2 ñaïi gia kieåm soaùt: Max Cointreaux (haõng laøm röôïu muøi coù tieáng nhaát cuûa Phaùp) vaø Martin Remy G. Remy Martin khoâng coù nhaõn 3 Stars, nhöng ra lieàn VSOP (ñuùng treân 5 naêm). Haøng naêm baùn treân 8 trieäu chai, daân Giao Chæ vaø maáy coâng chöùc ñôøi Phaùp taïi Saigon raát thích nhaäu vôùi toâm caøng xanh nhaûy loùi xoùi nöôùng treân than hoàng roài cheát luoân cuõng khoâng aân haän gì traàn theá ñaày giaû doái oâ tröôïc. Haïng Lancet d’Or (Myõ mua nhieàu), loaïi Grande Reserve baùn taïi sieâu thò phi tröôøng quoác teá mieãn thueá nhaäp noäi, moãi ngöôøi ñöôïc l chai thoâi, loaïi Vieille Reserve baùn taïi bar röôïu haïng sang, loaïi Age Inconnu (ñöøng hoûi tuoåi maø chi, khoâng bieát ñaâu) khoâng baùn maø taëng cho nhöõng chieán só coù coâng cho ñaát Phaùp? Chaéc coâng uoáng röôïu quaù? Napoleon vaø Fine Cognac neáu ñöôïc uoáng moät ly laø beänh gì cuõng khoûi chó tröø beänh "ghieàn" khoâng trò ñöôïc maø thoâi loaïi Lancet d’Or Grande Cognac nghe nhö huyeàn thoaïi cuûa daân Gaulois? Loaïi choùt Louis XII Grande Cognac (tuoåi khoâng döôùi 25) ñöôïc ñaõi trong nhöõng yeán tieäc quoác khaùch. Vua AÙ Raäp, tuy kinh Koran caám uoáng röôïu, nhöng thích mua taëng cho ñaïi söù quen cuûa AÙRaäp, coøn dö caát trong tuû saét chung vôùi hoät xoaøn lôùn nhaát nhì theá giôùi.

Coøn laïi nhöõng loø nhoû sau ñaây : A.E d’Or, M. Rangeau, Augier, Brillet, Comandon, Exshaw, Gaston de Lagrande, Marnier Lapostelle, P . Frapin. Nhöõng loø naøy neáu baïn thieáu moät vaøi chai röôïu cuõng khoâng ñaùng lo laém .

ARMAGANC:

Laø moät vuøng nuùi cao, caùch Charete ñoä 80 miles (treân 100 caây soá). Nôi daây cuõng laøm Brandy nhöng goïi laø Armagnac (röôïu maïnh ngang Cognac). Vì nhöõng ñaøn anh giaøu coù, vaên minh daønh heát nhöõng loø röôïu ngon roài, neân xöù Phuø Tang Nhaät Baûn ñaønh chaïy qua tænh keá beân Cognac maø Armagnac vaäy. Daân Nhaät uoáng röôïu ñeá sake hoaøi ñaâm chaùn neân phaûi baét chöôùc vaên minh thieân haï chôù, mua raát nhieàu nhöõng chaát loûng maøu vaøng, uoáng vaøo laø hoàn du ñòa phuû coøn hôn nöôùc traêng traéng hoâi muøi gaïo röôïu sake.

Vì tænh naøy chuyeân duøng loaïi caây soài chaát goã maøu ñen black oak, neân chaát röôïu chöùa trong thuøng chuyeån maøu vaøng saãm hôn Cognac, muøi cay noàng hôn cognac vì chaát tannin cuûa goã caây soài ñen chöøng 8 naêm thì maøu ñaäm nhö 25 naêm cuûa Martell roài. Khoù phaân bieät laém, muoán phaân bieät thì phaûi tu luyeän trong laøng löu linh khoaûng treân 20 naêm, vaø coù leõ taïi Myõ thì baèng laùi xe cuûa baïn bò treo ít nhaát chuïc laàn, coù khi bò cuùp luoân cho di xe buyùt thì môùi phaân bieät ñöôïc.

Haûo töûu cuûa Armagnac: Marquic de Montesqiuo, Lafontan, Malliac, J. Gauvin, Iles des Ducs, Larressingle, Kressmann, Domains Boingneres, San Gil, Condom, Pacherene.

Thöôøng thöôøng ñeán thaùng 11 laø nhöõng loø naáu röôïu raát baän roän vì muøa nho chín roä. Loø naáu lieân tieáp khoâng ñöôïc taét cuûi löûa roøng raõ ñeán 8 thaùng, ngaøy ñeâm löûa cuûi phaûi ñuùng löûa vì neáu yeáu löûa thì röôïu seõ khoâng ngon y nhö ngöôøi ta laøm ñoà goám vaäy, loø cöø phaûi ñun ngaøy ñeâm löûa huyeàn dieäu môùi bieán hoùa chaát ñöôïc. Nhöõng ngöôøi naáu loø aên vaø nguû keá loø naáu röôïu luoân. Muøi röôïu noàng naëc haàm naáu noùng höøng höïc khoâng uoáng cuõng xæn töø laâu, luùc naøy chuû loø ñöøng choïc thôï naáu röôïu, oâng Trôøi hoï cuõng khoâng sôï huoáng chi chuû maäp maø giaøu. Canh khoâng kyõ löôõng, noài xuùp de quaù eùp maïnh loø röôïu noå laø thöôøng, chuû vaø thôï leân gaëp thaàn ma men ôû thöôïng giôùi deã daøng.

Chaùnh phuû thöôøng cöû nhaân vieân ñeán kieåm soaùt loø röôïu thöôøng xuyeân, vaø nhöõng ñôït röôïu vaøo thuøng toâ noâ thöôøng coù chöõ kyù cuûa kieåm soaùt vieân. Chöõ kyù naøy raát quan troïng khi trình laøng cho coâng chuùng xem. Ñaâu phaûi daân nhaäu naøo cuõng bieát chaát röôïu? Coù daân chæ bieát nhaäu roài luõi döôùi gaàm giöôøng cho tôùi ngaøy mai coù bieát gì ngon dôû ñaâu?

Röôïu naáu xong, ñeå nguoäi 3 tuaàn, roài vaøo thuøng roài laên xuoáng haàm ñaù cuûa nhöõng laâu ñaøi coå xöa ñôïi ít nhaát 3 naêm môùi laên leân maët ñaát, roài voâ chai, roài leân xe ngöïa hay xe boø hay xe löûa. Coù loaïi röôïu maø chuû loø bieát laø muøa nho naêm nay quaù ngon hoï ñoùng daáu ñeå treân 10 naêm roài vaøo chai roài caát döôùi haàm saâu theâm 20 naêm nöõa nhö vaäy laø treân döôùi 30 naêm roài.

Coù laàn hoï nhôù moät chuyeän moät nhaø thôø vuøng Chateaubernard coù nhieàu haàm röôïu ngon, ngaøy kia bò bom saäp thôøi ñeä nhò theá chieán ngöôøi ta queân laõng vì quaù laâu ñôøi, khi thôï khui haàm röôïu ra thì thaáy quaù nhieàu chai röôïu ngon nhöng khoâng coù giaáy tôø chöùng minh tuoåi taùc. Hoï môøi nhöõng chuyeân gia neám röôïu danh tieáng treân theá giôùi ñeán neám ñöôïc ghi laø tuyeät dieäu. Vaø nhaõn hieäu ñöôïc daùn ghi chöõ laø Age Inconnu (khoâng bieát tuoåi). Luùc ñoù moãi chai baùn ñaáu giaù caû chuïc ngaøn dollars laø thöôøng. Daân ngheøo ñöøng hoûi keõo ñau khoå theâm. Coù laàn vaøo naêm naøo ñoù, haøng traêm ngaøn goác nho cuûa Phaùp bò beänh dòch cheát ruïi laù heát, ñoù laø vi khuaån teân laø Phylloxera Vastratrix, khoâng coù thuoác trò, chæ coøn caùch ñaøo goác leân roài ñoát. Nhieàu chuû ruoäng nho thaáy caây nho mình cheát heùo laù roài ñoát löûa phöøng phöøng, oâng buoàn rôi leä. Tuy gheùt Myõ thaäm teä, caùi gì noù cuõng khoâng bieát nhöng noù coù quaù nhieàu dollars neân gheùt noù chôi cho haû töùc. Vuï naøy Phaùp ñaønh phaûi xuoáng nöôùc mua haøng traêm ngaøn goác nho gioáng töø California maø ñem veà Phaùp troàng, chöù neáu khoâng coù goác gioáng cuõa Myõ thì baây giôø "nhaø nho" (xin loãi laàm chöõ laøm ruoäng thì goïi laø nhaø noâng laøm nho thì goïi laø nhaø gì baây giôø?) troàng khoai mì hay sao?

Vì röôïu Cognac ñaëc bieät nhö vaäy neân moãi muøa Giaùng Sinh, Teát Leã ñeán laø thieân haï soát voù ñi tìm röôïu veà goùi laïi trònh troïng daâng seáp nhö vaäy seáp môùi vui loøng. Chaúng leõ bieáu seáp baèng moät chai söõa boø vaø cöôøi kheø kheø vaø noùi theâm söõa boå döôõng hôn röôïu?! Chæ coù nöôùc cho Seáp nguyeân 3 lon söõa boø hieäu hai Traùi Nuùi thaáy ngon maét hôn söõa oâng Giaø. Nhìn hai traùi Nuùi thì côn giaän cuûa Seáp haï hoûa lieàn. Traùi nuùi naøy khoù noùi laém. Ngoù hoaøi coi chöøng baø xaõ cho aên baït tai roài la lôùn ñoà cha giaø deâ khoâng neân neát, ngoù gì döõ vaäy?