Ñoâi baïn vong nieân
Ñinh Xuaân Duõng
Baùc
Moäng Ñaøi thaân meán,
Nhaän
ñöôïc hai taäp Noäi San Quaûng Ngaõi Xuaân Kyû Maõo vaø
Xuaân Canh Thìn vôùi neùt chöõ ñeà taëng run run khoâng
thaúng loái, toâi thaät söï xuùc ñoäng vì chính toâi laø
ngöôøi tieáp xuùc thöôøng xuyeân chaån beänh, bieát roõ
raøng vôùi tuoåi ngoaïi baùt tuaàn cuûa baùc, maét môø,tay
run,tim loaïn nhòp, thaân mình chæ coøn da boïc laáy xöông
maø vaãn say meâ vôùi hoàn thô lai laùng... Toâi laøm sao
queân ñöôïc vôùi nhöõng lôøi thô trong Say Mô hay Chieàu
Xoùm Vaïn vaø nhaát laø baøi Tình Xuaân Thi - maø lôøi thô
ñöôïm maøu quaù khöù cuûa cuoäc ñôøi ñaày moäng mô
cuûa baùc ôû tuoåi xuaân thì...
...Vì
chaøng em phaûi ngöng saøo
Xin
môøi chaøng haõy böôùc vaøo thuyeàn em...
(Tình
Xuaân Thi)
Hoaëc
nhö trong baøi "Say Mô" maø nhaø thô cuûa thôøi
tieàn chieán xa xöa naøy ñaõ thoát leân noãi ñau cuûa mình
khi nhìn thaáy hình boùng ngöôøi yeâu sau luõy tre xanh
böôùc chaân xuoáng thuyeàn sang ngang ñeå cuøng ngöôøi laï
deät chung moäng vaøng...
"Tai
nghe tieáng noå phaùo hoàng
Tieãn
coâ thoân nöõ sang soâng laáy choàng.
Coâ
ñi trong khoùi phaùo noàng
Coâ
mang theo caû nhöõng doøng yeâu ñöông.
Hoàn
coâ laãn loän möôøi phöông
Tình
coâ boái roái traêm ñöôøng bieát sao!
Duø
cho chuyeän ñeán theá naøo
Thì
coâ cuõng ñaõ phuï vaøo tình xöa..
Vaø,
tröôùc söï ñoå vôõ moái tình ñaàu aáy, baùc cuõng
khoâng traùnh ñöôïc caûnh ñau loøng :
"Roài
ñaây möa gioø naõo nuøng
Ngoài
beân ngöôøi laï deät chung moäng vaøng.
Baùc
cuõng ñaõ töøng moät thôøi cuøng caùc kyù giaû Nam Quoác
,Traàn Taán Quoác,Ñinh Xuaân Tieáu, Vieân Hoaønh,Teá Xuyeân
hay Jean Baptist Ñoàng ...trong caùc tôø AÙnh Saùng ,Saigon cuûa
baø Buùt Traø, Daân Baùo cuûa cuï Teá Hanh - Giaùm Ñoác nhaø
Xuaát baûn Tín Ñöùc Thö Xaõ... OÂi, moät thôøi vaøng son
ñoù tuy nay ñaõ ñi vaøo dó vaõng nhöng noù vaãn coøn vang
boùng moät thôøi...
Roài
moät hoâm, ñoù laø moät buoåi chieàu Thu laù vaøng rôi
ruïng, toâi coøn nhôù hoâm aáy baàu trôøi aûm ñaïmvaø
baùc ñaõ gaëp toâi taïi nôi naøy. Theá laø sau caâu chuyeän
haøn huyeân, toâi vaø baùc töôûng chöøng nhö ñaõ gaëp nhau
töø nhöõng ngaøy thaùng xa xaêm naøo...Baùc ñaõ keå cho
toâi nghe cuoäc ñôøi naêm chìm baûy noåi, trong nghieäp thô
vaø luoân caû trong ngheà laøm baùo luùc baáy giôø. Vaø,
toâi cuõng ñaõ gôïi laïi ñeå baùc nhôù laïi caùi dó
vaõng cuûa nhöõng thaäp nieân ba möôi,boán möôi - thuôû
baùc baét ñaàu ñi vaøo laøng baùo. Baùc tìm hieåu Ñinh
Xuaân Tieáu - toâi keå cho baùc nghe - ngöôøi anh toâi ñaõ
bò tay sai Nguyeãn Vaên Taâm cuûa thôøi Phaùp Thuoäc aùm saùt
chæ vì ngöôøi anh yeâu quí cuûa toâi coù tinh thaàn yeâu
nöôùc...Ñoâi maét baùc boãng tróu xuoáng noãi u buoàn khi
nghe thuaät laïi luùc dôøi moä anh toâi vaøo naêm 1967 töø
Nghóa Trang Baéc Vieät ñeå laøm saân vaän ñoäng Taân Sôn
Nhaát, toâi ñaõ tìm thaáy hai vieân ñaïn chì ghìm trong
loàng ngöïc vaãn coøn naêm nguyeân beân phía traùi...
Toâi
toø moø hoûi baùc veà buùt hieäu Moäng Ñaøi vaø ñöôïc
baùc thuaät laïi ñaây laø buùt hieäu do nhaø thô Bích Kheâ
Leâ Quang Löông ñaët taëng Bích Kheâ.
Sau
moät thôøi gian ngaén nguûi, toâi cuøng baùc ñaõ trôû
thaønh ñoâi baïn vong nieân, vaø nhö coù moät sôïi daây voâ
hình buoäc chaët giöõa baùc vaø toâi. Theá laø toâi vieát.
Vieát thaät nhieàu sau ngaøy gaëp gôõ trong phoøng chaån
beänh. Toâi ñaõ taëng baùc baøi vieát ñaàu tay: "Thaày
Meï,Chuù Thím Toâi" vaø luoân caû "Vuøng Bieån Maën
meán yeâu"...caû hai baøi noùi leân söï gaén boù nhö keo
xôm cuûa moái tình baèng höõu ...
Ñoïc
thô baùc, toâi boãng nhôù ñeán moái tình cuûa Haøn Maïc
Töû ñaõ vieát veà Moäng Caàm - coâ chaùu gaùi cuûa nhaø
thô Bích Kheâ vaø cuõng laø ngöôøi baïn thô cuûa baùc ôû
thuôû thieáu thôøi... Moäng Caàm - ngöôøi ñeïp cuûa Phoá
Thu ñaõ moät thôøi ñöôïc caùc chaøng trai trong vuøng bieån
maën meán yeâu cuûa toâi xem nhö laø hình aûnh cuûa moät hoa
khoâi Bình Thuaän.
Gaëp
laïi baùc laàn thöù hai cuõng taïi Thung Luõng Hoa Vaøng vaøo
ngaøy ñaàu Xuaân naéng aám. Hoâm aáy baùc khoûe haún leân so
vôùi laàn ñaàu gaëp nhau...Vaø cuõng töø ñoù toâi
thöôøng ñeán thaêm baùc...Sieát chaët tay toâi baùc noùi,
laàn naøo cuõng chæ moät caâu: "Anh ñeán toâi caûm thaáy
khoûe haún ra. Töø ñoù toâi thöôøng xuyeân ñeán vôùi
baùc...vì bieát baùc bò taâm beänh coâ ñôn - caên beänh coá
höõu cuûa ngöôøi giaø... Moãi laàn thaáy toâi baùc vui haún
leân, vaø töï nhieân toâi cuõng vaäy, caûm thaáy loøng mình
phôi phôùi hôn leân... Nhìn baùc noùi noùi cöôøi cöôøi
nhö treû laïi vaø toâi cuõng caûm thaáy vui theo, cuõng cuøng
baùc nhaâm nhi chung traø,thöôûng thöùc mieáng keïo göông
cuûa Phoá Thu - nôi queâ höông baùc vaø laø nôi baùc ñaõ
töøng choân chaët nhöõng kyû nieäm beân caïnh Moäng Caàm,
Bích Kheâ, Haøn Maïc Töû ... Hoâm aáy thaät vui...laøm sao
toâi queân ñöôïc, baùc ñaõ ñeà nghò cuøng chung laøm moät
baøi thô löu nieäm maø toâi maïn pheùp ñaë töïa ñeà. Ñoù
laø baøi:
TÌNH
BAÏN VONG NIEÂN
Baùnh,traø
thoå saûn queâ höông
Moät
giaø, moät cuõng vöøa söông luïc tuaàn.
Cuøng
nhau sôùm toái quaây quaàn
Nguïm
traø, cheùn nöôùc xaây vaàn lôøi thô.
Tim
toâi lôùn, maét anh môø
Cuøng
nhau chung deät vaàn thô ñoaïn tröôøng...
Tuoåi
giaø aáp uû tình thöôøng
Tình
ngöôøi,tình baïn treân ñöôøng nghóa nhaân.
Thöông
nhau chæ coù aáy ngaàn
Treo
göông noàng ñöôïm tình thaân ñeå ñôøi.
Nguyeän
cuøng gaén boù giöõ lôøi
Löu
Bình,Döông Leã cho ñôøi noi theo.
Coâng
danh nhö theå boït beøo
Tình
nhaø nôï nöôùc luoân ñeo beân mình.
Mong
sao aùnh saùng bình minh
Thoûa
khaép thoân xoùm thanh bình queâ höông...
(Moäng
Ñaøi - Quaûng Thuaän)
BS. Ñinh Xuaân Duõng