Tôø baùo Tin Môùi do moät nhoùm thaân höõu chuùng toâi goàm caùc anh Voõ Vaên Haûi, Nguyeãn Vaên Ñaït, Nguyeãn Laâu, Ngoâ Khaéc Tænh vaø toâi ñöùng ra saùng laäp. Ñöôøng loái chuû tröông cuûa tôø baùo laø choáng tham nhuõng vaø teä traïng xaõ hoäi. Traùch nhieäm cuõng ñöôïc phaân ñònh roõ raøng. Nguyeãn Vaên Ñaït ñöùng teân Chuû Nhieäm kieâm Chuû Buùt, coøn toâi laø Giaùm Ñoác Ñieàu Haønh ñaëc traùch Theå Thao.

Voán dó laø caây buùt chính trò saâu saéc vaø coù tinh thaàn quoác gia cao ñoä, anh Ñaït daùm vieát thaúng veà nhöõng teä traïng xaõ hoäi trong ñoù goàm caû naïn tham nhuõng, beø phaùi cuûa lôùp ngöôøi vaây quanh oâng Coá (NgoâÑình Nhu) vaø nhöõng keû töï xöng mình laø "con chaùu Cuï, ñang manh nha laøm ung thoái cheá ñoä. Do ñoù maø nhieàu laàn chuùng toâi bò ñaùm ngöôøi tham nhuõng tìm moïi caùch cheøn eùp, aùm haïi neáu khoâng coù söï che chôû cuûa anh Voõ Vaên Haûi thì tôø baùo ñaõ bò ñoùng cöûa töø laâu roài.

Rieâng phaàn phuï trang Theå Thao vôùi Ban Bieân Taäp thu heïp goàm coù toâi ñöùng Chuû Tröông vaø caùc anh Phan Nhö Myõ, Nguyeãn Ang Ca vaø Thinh Quang... Chuùng toâi chia nhau vieát caùc loaït baøi pheâ phaùn veà ñöôøng loái laõnh ñaïo coù tính mò caáp treân, xem thöôøng nhöõng nhaø laõnh ñaïo theå thao cuõng nhö caùc vaän ñoäng vieân maø thaät teá hoï laø nhöõng ngöôøi "voâ vuï lôïi". Sau loaït baøi naøy tôø baùo bò Truø, caù nhaân toâi bò Yeåm. oâng Vyõ ñaõ laäp caùc baùo caùo leân trình Toång Tröôûng Thoâng Tin luùc baáy giôø laø oâng Traàn Chaùnh Thaønh vaø Baùc Só Traàn Kim Tuyeán (Maät Vuï) ñeà nghò loaïi boû tôø baùo vaø luoân caû caù nhaân toâi baèng moïi caùch.

Loaït baøi vieát veà OÂng Vyõ nôi trang Theå Thao coù tính xaây döïng hôn laø ñaû kích. Nhö tröôøng hôïp phaùi ñoaøn löïc só ñi tham döï giaûi Ñoâng Nam AÙ Vaän Hoäi ñöôïc toå chöùc taïi Thaùi Lan, leõ ra phaûi ñöôïc göûi ñi baèng phi cô ñeå baûo ñaûm söùc khoûe cho caùc tuyeån thuû haàu ñuû söùc tranh ñaáu vôùi caùc quoác gia khaùc, thì oâng Vyõ laïi cho ñi ñöôøng boä. Ñieàu khaéc nghieät hôn nöõa ñaùng lyù phaûi ñeå cho ñaùm tuyeån thuû nhaø coù thôøi gian ñeán Thaùi Lan sôùm haàu nghæ ngôi laáy laïi söùc thì oâng Vyõ chæ cho voûn veïn coù 3 ngaøy!

Ñöùng tröôùc vieäc laøm naày toâi cöïc löïc phaûn ñoái treân nhöõng baøi baùo ñaêng lieân tuïc haøng ngaøy nôi trang Theå Thao. Trong luùc ñoù caùc baïn ñoàng nghieäp chæ bieåu ñoàng tình ôû caùc cuoäc maïn ñaøm nhöng laïi "baøng quan toïa thò" khoâng chòu tieáp tay. Moät soá thaønh thaät noùi vôùi toâi hoï khoâng muoán choïc hang kieán löûa. Toâi raát thoâng caûm vaø khoâng heà coù yù traùch cöù vì hoï sôï oâng Toång Giaùm Ñoác traû thuø. Thaät vaäy. Khi maø bò oâng Vyõ traû thuø thì tröôùc sau gì tai hoïa taày trôøi cuõng giaùng xuoáng ñaàu mình. Vì vaäy maø luùc baáy giôø giôùi theå thao thöôøng xem oâng Vyõ nhö laø "moät boùng ñen tai hoïa".

Trong taäp Hoài Kyù Toâi laøm kyù giaû theå thao cuûa Hnyeàn Vuõ ñaõ vieát nôi Chöông VIII trang 41 nguyeân vaên nhö sau:

CAO XUAÂN VYÕ, OÂNG LAØ AI?

Döôùi thôøi T.T. Ngoâ Ñình Dieäm, ngaønh theå thao Vieät Nam theâm moät laàn ñoåi ngöôøi laõnh ñaïo. Cô quan cao caáp ñaëc traùch veà theå thao luùc aáy ôû caáp Toång Nha. Gheá Toång Giaùm Ñoác Thanh Nieân vaø Theå Thao khuyeát ngöôøi moät thôøi gian. Coù tin ñoàn vò Taân Giaùm Ñoác laø chaùu Cuï Dieäm töø Cao Nguyeân Mieàn Trung veà.

Veà sau ngöôøi ñöôïc giöõ gheá Toång Giaùm Ñoác Thanh Nieân vaø Theå Thao laø oâng Cao Xuaân Vyõ. Khoâng hieåu coù laø chaùu cuï Dieäm khoâng? Nhöng theo truyeàn thoáng "gia ñình trò" thì neáu khoâng phaûi laø ngöôøi coù lieân heä gaàn xa ñeán gia ñình Cuï thì raát ít hi voïng ñöôïc giao cho ngaønh "töông lai cuûa nöôùc nhaø" naày. Ngöôøi ta bieát, oâng Vyõ ngoaøi vieäc laø ngöôøi Mieàn Trung coøn coù vai veá lôùn trong ñaûng Caàn Lao Nhaân Vò cuûa oâng Coá Vaán Ngoâ Ñình Nhu, ñang caàm quyeàn. OÂng Vyõ laø moät só quan thuoäc ngaønh Baûo An.

Coù leõ thaáy Hitler ñaõ kheùo duøng thanh nieân Ñöùc Quoác-Xaõ maø naém ñöôïc chính quyeàn neân oâng Vyõ cuõng muoán seõ trôû neân moät laõnh tuï thanh nieân nghieâng nhieàu veà ñoäc taøi duø theå thao baûn chaát cuûa noù laø raát bình daân vaø ñaïi chuùng. Thôøi Cuï Dieäm laø thôøi taùc oai, taùc phuùc cuûa Ñaûng Caàn Lao. Ngöôøi naøo khoâng thuoäc ñaûng ta ñöøng mong ñöôïc choã toát vaø laâu daøi baát cöù trong laõnh vöïc naøo. Ngay caû quaân ñoäi laø nôi ñöôïc hueânh hoang laø caám laøm chaùnh trò, caùc caáp chæ huy cuõng tìm caùch chaïy choït vaøo ñaûng ñeå ñöôïc vöõng vaøng vaø mau thaêng caáp. Do ñoù coù nhöõng quaân nhaân tuy caáp böïc nhoû song tuoåi ñaûng nhieàu hôn, ñaõ ñöôïc caáp chæ huy neå nang raát möïc. Ñieàu naày ñaõ phaûn aûnh gaàn nhö ñuùng ñaén ñöôøng loái cuûa ñaûng Coäng Saûn.

OÂng Ngoâ Ñình Nhu, em ruoät cuï Dieäm, laø choûm bu cuûa ñaûng caàm quyeàn naày neân ñöôïc raát nhieàu ngöôøi neå sôï. Thaäm chí caáp töôùng laõnh coù nhieàu ngöôøi khi vieát thô cho oâng "Coá" Nhu (oâng Nhu laø coá vaán cuûa cuï Dieäm) ñaõ xöng baèng "con". Taùc phong töôùng taù maø nhö vaäy cuõng ñaùng toäi nghieäp. Khoâng hieåu coù phaûi oâng Nhu môùm yù (hoïc ñoøi laøm Hit-Le) hay do "saùng kieán" cuûa oâng Vyõ maø ñaõ coù vieäc thaønh laäp thanh nieân vaø thanh nöõ Coäng Hoøa. Vaø ngöôøi ta nghó raèng ngaøy naøo ñoù seõ duøng haäu thuaãn naày ñeå oâng Nhu töø soá HAI seõ leân soá MOÄT vaø nhö vaäy "Ñeä nhaát phu nhaân" thôøi aáy (khoâng phaûi laø baø Dieäm - vì cuï Dieäm khoâng coù vôï - maø laø moät baø Nhu ñaày tham voïng) seõ chaùnh thöùc laø "Ñeä nhaát phu nhaân". Ñieàu naày ñöôïc xaùc ñònh trong moät ñoaïn cuûa baøi "Cuoäc ñaûo chính 1-ll-1963" cuûa giaùo sö Taêng-Xuaân-An ñaêng trong taäp san Löûa-Vieät:

"Sau vuï taán coâng chuøa Xaù-Lôïi, coù tin ñoàn oâng Nhu seõ ñaûo chaùnh leân naém chaùnh quyeàn ñeå thöïc hieän moät chính saùch ñanh theùp cöông quyeát hôn. Taïi vaøi coâng sôû, chaân dung oâng Dieäm ñöôïc thay theá baèng chaân dung oâng Nhu.

Ngaøy 1-9, vaøi ngaøn Thanh nieân Coäng Hoøa bieåu tình taïi coâng tröôøng Leâ-Lôïi, uûng hoä chaùnh-phuû vaø leân aùn söï tranh ñaáu cuûa Phaät-Giaùo. OÂng Ngoâ-Ñình-Nhu vôùi boä ñoàng phuïc maàu xanh (thuû laõnh Thanh-nieân Coäng-Hoøa) leân dieãn ñaøn hoâ haøo anh em saün saøng hy sinh cho toå quoác vaø laøm raïng danh cho ñoaøn theå. Trong suoát baøi dieãn vaên oâng Nhu khoâng nhaéc tôùi teân Toång Thoáng Dieäm laàn naøo."

Noùi ñeán thanh nieân laø ngöôøi ta nghó ñeán choã ñöùng trong lòch söû cuûa "Thanh nieân aùo ñen" cuûa YÙ phaùt-xít döôùi thôøi Mussolini, "Thanh nieân aùo naâu" cuûa Ñöùc Quoác-Xaõ, döôùi thôøi Hitler. Vaø ôû ta, döôùi thôøi ñeä nhaát coäng-hoøa coù Thanh nieân ñoàng phuïc xanh cuûa "Thanh nieân coäng hoøa". Ñoaøn "Thanh nieân Phaùt-Xít aùo ñen thaønh laäp naêm 1919 trong boái caûnh roái loaïn veà chaùnh trò cuûa YÙ sau ñeä nhaát theá chieán maø tuy laø moät nöôùc ñoàng minh YÙ laïi khoâng ñöôïc ñoàng minh coi troïng. Böïc töùcvaø chaùn naûn neân loái 200 ngöôøi ñuû caùc chính kieán: Coäng-hoøa, voâ-chính-phuû , xaõ -hoäi baát-maõn, caùch-maïng, quaân-nhaân bò giaûi-nguõ v.v... hoïp nhau taïi coâng tröôøng San Sepolcro, uûng-hoä Mussolini thaønh-laäp moät löïc-löôïng chính-trò môùi, tranh-ñaáu baûo-veä bieåu-töôïng quyeàn-uy Cöïu-La-Maõ, laáy teân laø Frasci di Combaltiment (Nhoùm chieán ñaáu). Thaáy nhöõng ngöôøi naày maëc sô-mi ñen cuûa noâng-daân Romagna duøng laøm ñoàng phuïc cuûa nhoùm voâ-chính-phuû, Mussolini choïn ngay sô-mi ñen laøm ñoàng phuïc cho nhöõng ngöôøi uûng hoä oâng ta. Vaø ñaûng Phaùt-xít thaønh laäp töø ñoù. Ñoaøn sô-mi ñen naày, ngaøy caøng ñoâng, ñaõ giuùp Mussolini phaùt-trieån thanh-theá. Hôn l00 ngaøn sô-mi ñen, ngaøy 22-l0-1922 ñaõ bieåu tình tieán veà La-Maõ. Tröôùc aùp-löïc aáy, vua Emmauel ñeä tam phaûi vieát chieáu trieäu Mussolini veà laøm Thuû töôùng. Mussolini ñaõ naém chaùnh-quyeàn, ñoaøn sô-mi ñen vaãn khoâng ngöøng khuûng boá ñeå aùp ñaûo ñoái laäp. Thaäm chí cuõng nhö Coäng Saûn, ñaûng sô mi ñen ñaõ cöû ngöôøi cuûa Ñaûng ngang caáp ñeå kieåm soaùt nhaân vieân chaùnh phuû.

Naêm 1921 Hitler thaønh laäp ñoaøn "Kî-binh Gioâng-baõo" (Sturm Abteilung) goïi taét laø S.A. laøm ngoaïi vi cho ñaûng Quoác-Xaõ. Ñoaøn vieân ñöôïc choïn töû nhöõng cöïu quaân nhaân saét maùu, cho höôûng cheá ñoä baùn quaân söï, ñöôïc cung caáp thöïc phaåm, ñoàng phuïc vaø veà sau ñöôïc traû löông. Baét chöôùc ñoaøn sô mi ñen cuûa Mussolini, Hitler choïn sô-mi naâu laøm ñoàng phuïc cho ñoaøn S.A. Hoï laø coâng cuï khuûng boá chaùnh, choáng ñoái-laäp tröôùc khi Hitler leân caàm quyeàn vaøo naêm 1933. Luùc aáy, nhôn naïn kinh teá khuûng hoaûng treân theá giôùi, soá ñoaøn vieân S.A. taêng leân ñeán 2 trieäu khoâng keå ñoâng ñaûo tröø bò.

Lòch söû cho thaáy hai ñoaøn sô mi ñen cuûa Mussolini vaø naâu cuûa Hitler ñaõ giuùp nhieàu trong vieäc naém vaø cuûng coá chính quyeàn cuûa hai nhaø ñoäc taøi Phaùt-xít vaø Quoác-xaõ. Ngöôïc laïi, ñoaøn ñoàng phuïc xanh Thanh nieân Coäng-Hoøa ñaõ khoâng giuùp ñöôïc gì trong vieäc cuûng coá cheá ñoä cuûa neàn ñeä nhaát coäng-hoøa. Lyù do cuûa söï khaùc bieät aáy ñöôïc thaáy roõ ôû hai khía caïnh: Lyù-töôûng vaø Thöïc-teá.

Veà lyù-töôûng, ñoaøn sô-mi ñen nhaém vaøo vieäc ñoåi môùi chính trò, tranh ñaáu cho vieäc phuïc hoài quyeàn uy Cöïu-La-Maõ. Ñoaøn sô-mi naâu nhaém vaøo vieäc traû thuø ñoàng minh ñaõ duøng hieäp ñònh Paris troùi buoäc Ñöùc veà moïi maët quaân-söï vaø kinh-teá. Ñaõ khoâng coù lyù töôûng naøo cho ñoaøn Thanh-nieân Coäng-hoøa huoáng chi hoï khoâng theå "Hy-sinh cho Toå-quoác" khi choáng laïi söï tranh ñaáu cuûa ñoàng baøo Phaät-töû.

Veà thöïc teá, caû hai ñoaøn sô-mi ñen ñeàu ñöôïc yeåm trôï vaø taøi trôï. Thanh nieân Coäng-Hoøa bò baét buoäc gia nhaäp töø haøng nguõ tieåu-coâng-chöùc laïi phaûi töï-tuùc moïi maët, trích ra töø ñoàng löông quaù keùm cuûa hoï voán dó ñaõ khoâng nuoâi noåi gia ñình. Nhöõng caûm-ngoân, myõ-töø khoâng laøm no ñöôïc daï-daøy, aám ñöôïc taám thaân, dó nhieân hoï khoâng theå hy sinh troïn veïn theo lôøi keâu goïi suoâng ñöôïc.

OÂng Vyõ khoâng muoán ngöôøi khaùc traùi yù oâng. Luùc aáy chuùng toâi phaûi caùi daïi laø hay noùi thaúng, nghó raèng theå thao khoâng coù gì phaûi quanh co. Maø ñaõ noùi thaúng laø traùi yù oâng Vyõ.

Caùc toång cuoäc theå thao tröïc thuoäc (vaø nhôø vaû phöông tieän) Toång Nha Thanh Nieân phaûi thi haønh chæ thò cuûa cô quan naày. Vì phöông tieän sinh hoaït ñeå toàn taïi cuûa caùc toång cuoäc (duø raát khieâm nhöôïng) do Toång-Nha cung caáp neân khoâng toång cuoäc naøo (tröø tuùc caàu) daùm traùi yù Toång-Nha. Vì thaúng thaén, chuùng toâi ñaõ ñi ngöôïc laïi. Toång cuoäc naøo theo yù Toång Nha maø laøm sai nguyeân taéc laø chuùng toâi thaúng thöøng chæ trích ñeå theå thao ñi ñuùng ñöôøng loái cuûa theå thao (tinh thaàn thöôïng voõ) nhaém muïc ñích caûi tieán. Dó nhieân vieäc laøm cuûa chuùng toâi khoâng ñöôïc oâng Vyõ öa thích, nhöùt laø nhöõng lôøi pheâ bình cuûa chuùng toâi ñöôïc caùc laøn soùng ñieän cuûa ñaøi phaùt thanh mang ñi khaép nöôùc, nhieàu ngöôøi hay bieát. Thaúng thaén maø noùi, thôøi aáy, kyù giaû bò oâng Vyõ gheùt nhöùt laø chuùng toâi vaø chuû-tòch toång-cuoäc bò oâng Vyõ "truø" laø anh Ñinh-Vaên-Ngoïc phaûi keå anh laø ngöôøi raát say meâ theå thao (nghieäp laøm baàu töùc laø dìu daét theå thao) vaø ñaõ töøng saït nghieäp vì theå thao, nhöùt laø boùng baøn, bôûi phaûi cung öùng cho caùc ñoøi hoûi tuyeån thuû thuoäc boä moân anh quaùn-xuyeán. Anh Ngoïc bò oâng Vyõ gheùt vì ñaõ khoâng thi haønh nhöõng chæ thò ñoäc ñoaùn, phaûn theå thao cuûa oâng ta. (Toâi Laøm Kyù Giaû Theå Thao cuûa Huyeàn Vuõ.)

Toâi khoâng thích ñaû kích baát cöù ai, nhaát laïi laø vôùi oâng Cao Xuaân Vyõ - ngöôøi maø toâi thöôøng xuyeân coù chuyeän lieân heä treân lónh vöïc mình ñang laøm. Do ñoù moïi chuyeän cheøn eùp keå caû söï traû thuø cuûa oâng toâi vaãn xem nhö ñoù chæ laø söï hieåu laàm thieáu thoâng caûm. Khoâng phaûi yù nghó naày, môùi coù trong giai ñoaïn oâng Vyõ coøn quyeàn haønh naém trong tay maø ngay caû khi oâng naèm trong voøng lao lyù sau cuoäc ñaûo chaùnh naêm 1963. Luùc naøo toâi cuõng nghó haõy tha thöù cho nhau thì seõ ñöôïc thöù tha. Chuùa haù ñaõ chaúng baûo vaäy sao?! Cuõng nhö nhaø Phaät ñaõ töøng daäy: "Dó aân baùo oaùn, oaùn oaùn tieâu tan, khoâng neân dó oaùn baùo oaùn thì oaùn oaùn trieàn mieân, bieát ñeán bao giôø giaûi cho nhau ñöôïc nhöõng hieàm khích haän thuø ñoù?!

BOÙNG ÑEN CAO XUAÂN VYÕ

Sau nhöõng naêm thaùng meät moûi toâi quyeát ñònh taïm nghæ trong thôøi gian ngaén ñeå trôû veà queâ thaêm laïi ngoâi vöôøn cuõ maø ngaøy naøo thaân phuï toâi ñaõ ñoå moà hoâi ra vun troàng boùn xôùi... Toâi coù caûm giaùc hôi haùm ngöôøi döôøng nhö haõycoøn laån quaát ñaâu ñaây, vöôn leân caùc haøng vaûi ñang tróu hoaèn caû quaû vaø nhöõng haøng sanh traø töôi xanh hay caùc caây toá nöõ thaáp leø teø maø boùng raâm khoâng ñuû choã cho luõ chim xanh nuùp maùt.

Toâi ñi tìm laïi maáy thaèng baïn cuõ. Ñöùa naøo troâng cuõng giaø soïmvaø gaày guoäc haún ñi. Chuùng nhaéc nhôû ngaøy xöa vaø traùch moùc chieán tranh ñaõ cöôùp maát ñi söï baèng an trong taâm hoàn mình. Daàn daø luõ baïn keùm may maén naøy ñuû tin töôûng nôi toâi vôùi tình baïn thaém thieát cuûa nhöõng ngaøy tuoåi xanh ñaõ keå neå noãi nieàm ñau khoå cuûa ngöôøi daân bôûi söï cheøn eùp ñuû thöù chuyeän töø Thoân AÁp ñeán Quaän Tænh. Luùc naøo hoï cuõng nôm nôùp lo sôï caùi muõ Coäng Saûn saün saøng chuïp leân ñaàu mình neáu hoï khöôùc töø "yù kieán" cuûa baát cöù ai hoaëc cuûa Ñoaøn Theå, hoaëc cuûa Chính Quyeàn v.v...

Sau nhöõng böôùc gian truaân T.T. Dieäm ñöôïc söï giuùp ñôõ cuûa Hoa Kyø treân moïi laõnh vöïc. Uy tín oâng caøng leân, caùc ñaûng phaùi chính trò caøng ñoøi hoûi phaûi thöïc thi Töï Do, Daân Chuû. OÂng Dieäm baét ñaàu lo ngaïi beøn naém troïn quyeàn haønh. Saéc leänh 57A ñöôïc ban haønh ñeå cho caùc Tænh Tröôûng do Toång Thoáng chæ ñònh coù ñaày ñuû quyeàn haïn quyeát ñònh veà caû hai maët Quaân Söï laãn Daân Söï. Luùc baáy giôø Tænh Tröôûng ñöôïc xem laø oâng Vua moät vuøng. Khi oâng Vua muoán thì cuõng nhö Trôøi muoán. Töø ñoù caùc Tænh Tröôûng phaù luaät leä töï quyeàn chæ ñònh Quaän Tröôûng, Xaõ Tröôûng kieåu ngöôøi nhaø caû maø. Coù nghóa laø ñaùm gia noâ thaân tín phuïc vuï cho Toå Quoác thu heïp.

Ngoaøi Mieàn Trung thì coù Caäu UÙt Traâu töùc Caäu Caån heät nhö moät Laõnh Chuùa baïo ngöôïc ñuû ñieàu. Toång Thoáng Dieäm coù bieát song khoâng daùm naëng lôøi vì sôï Caäu UÙt nuõng nòu vôùi meï, laøm meï buoàn, ñieàu maø oâng Dieäm khoâng muoán. OÂng Caäu döïng moät Tieåu Trieàu Ñình vôùi ñaùm gia noâ ñuû caùc haïng ngöôøi töø Tænh, Quaän Tröôûng ñeán Caûnh Saùt tröôûng, Tö Leänh Quaân Ñoaøn vaø ngay caû caùc Daân Bieåu ngöôøi nhaø hoaëc chöa haún ngöôøi nhaø lui tôùi haàu haï ñeå laøm vui loøng Caäu. Voán "ít hoïc" nhöng töông ñoái thoâng minh, khoâng thích maëc Taây cho laø "ngoaïi lai" phi daân toäc... AÊn noùi khoâng caàu kyø, thaät bình dò, thích cung caùch "Baùn daï tam boâi töûu, Bình minh nhaát traûng traø"... Caäu thích keå chuyeän ngaøy xöa mình ñöôïc caùc baäc tieàn boái yeâu thöông heát möïc nhö Kyø Ngoaïi Haàu Cöôøng Ñeå hoaëc Cuï Phan-Boäi-Chaâu v.v... Caäu cuõng keå chuyeän mình laøm Caùch

Maïng. Ñaûng Caäu laø Vieät Nam Quoác Daân Ñaûng thôøi xöa. Caäu cho tay chaân ñi quy tuï moät soá trong ñoù coù N.B. ôû Ñaûo Lyù Sôn Quaûng Ngaõi ñöôïc cöû laøm Bí Thö vaø suy toân caäu laø Laõnh Tuï. Luùc baáy giôø coù bao nhieâu dö luaän cho raèng muïc ñích laø Caäu giaêng löôùi ñeå baét caùc ñaûng vieân Vieät Nam Ouoác Daân Ñaûng Mieàn Trung. N.B. coù laàn chaïm traùn vôùi daân bieåu Leâ Quang Khaâm vaø cuõng laø Chuû Tòch Tænh Boä Phong Traøo Caùch Maïng Quoác Gia Quaûng Ngaõi, bò ñuoái lyù trong cuoäc tranh luaän ra ñöôøng ñöùng Teø ngay tröôùc coång truï sôø Phong Traøo. Coù ngöôøi khoâi haøi ræ tai chuyeàn cho nhau nghe laø "nöôùc teø" cuûa oâng ta coù hôi haùm muøi Caäu. Daân chuùng caùc tænh leû caøng ngaøy caøng oâm aáp nhieàu noãi oaùn haän khoâng tieän thoá loä ra. (Chuùng toâi seõ ghi nhaän roõ raøng trong taäp Buùt Kyù "Nhöõng Khuoân Maët LôùnTrong Neàn Chính Trò Vieät Nam").

Bieán coá 11-11-60 xaåy ra cuõng chæ vì nhöõng tieáng keâu cöùu thaàm laëng ñoù. Ñaïi Taù Nguyeãn Chaùnh Thi ñöùng ñaàu cuoäc noåi daäy vôùi khí theá haøo huøng xieát daân voøng vaây chung quanh Dinh Ñoäc Laäp. Tình hình caêng thaûng ñeán cöïc ñoä. TT Dieäm söõng sôø tröôùc côn nguy bieán. Veà sau oâng thoá loä ñoù laø haäu quaû cuûa söï loäng haønh bôûi ñaùm "beà toâi" laøm neân. Chæ ñaïo cuoäc giaûi cöùu hoâm aáy khoâng phaûi oâng Nhu maø laø Baø Nhu. Baø tröïc tieáp chæ huy caùc ñôn vò Phoøng Veä Phuû TT ñeán caùc söï lieân laïc beân ngoaøi vôùi BS Tuyeán ñeå keâu goïi caùc ñôn vò mieàn Taây do Ñaïi Taù Traàn Thieän Khieâm vaø ñôn vi mieàn Ñoâng do Thieáu Töôùng Leâ Vaên Nghieâm chæ huy mang quaân veà tieáp cöùu. Moät maët baø Nhu cöû anh Voõ Vaên Haûi laøm Söù Giaû hoøa giaûi vôùi löïc löôïng ñaûo chaùnh. Veà sau anh Haûi cho chuùng toâi bieát anh coù caûm tình ñaëc bieät vôùi nhoùm ñaûo chaùnh hy voïng seõ thuyeát phuïc ñöôïcvôùi maáy anh em naày. Anh ngay tình chaúng hay bieát vieäc baø Nhu phaùi anh ñi chæ muïc ñích laø "Hoaõn Binh Chi Keá" ñôïi binh ñoäi ngoaøi veà giaûivaây. Baùo Tin Môùi cuûa chuùng toâi ñaêng ngay trang nhaát vôùi haøng "Tít" lôùn: Hoan Hoâ Anh Huøng Nguyeãn Chaùnh Thi ñeå ca tuïng loøng duõng caûm cuûa moät quaân nhaân ñöùng daäy queùt saïch ñaùm tham nhuõng ñang laøm ung thoái cheá ñoä. Cuõng may trong baøi naày vì trung thöïc chuùng toâi coù ñoaïn ca tuïng tinh thaàn Ñaïo Ñöùc vaø söï Lieâm Khieát cuûa TT Dieäm. Ngöôøi chæ laø naïn nhaân tröôùc söï böng bít cuûa ñaùm gia noâ chung quanh mình. Chính nhôø ñoaïn naày ñaõ giuùp toâi thoaùt khoûi tay ...Con Chaùu Cuï ñang ra leänh truy naõ sau cuoäc ñaûo chaùnh huït.

Soá laø sau cuoäc ñaûo chaùnh thaát baïi, oâng Cao Xuaân Vyõ laäp töùc cho moät soá Thanh Nieân Coäng Hoøa cuûa Toång Nha, trong ñoù coù caû Mai Vaên Hoøa (thaät oaùi oaêm) ñeán ñaäp phaù Toøa Soaïn baùo Tin Môùi. Taát caû giaáy tôø taøi lieäu, duïng cuï keå caû caùc baûng keõm, baøn gheá v.v... ñeàu bò vöùt böøa baõi ra beân ngoaøi ñöôøng. Anh Voõ Vaên Haûi ñieän thoaïi khuyeân neân laùnh maët gaáp vì oâng caáp laõnh ñaïo TN ñònh cho ngöôøi ñi haï saùt toâi taïi choã. Toâi voäi ñeán nhaø ngöôøi chò taïm aån truù. Sau l0 ngaøy laùnh maët toâi laïi ñöôc ñieän thoaïi cuûa anh Haûi baûo an loøng ra veà vì anh ñaõ trình oâng Cuï veà baøi baùo cuûa Tin Môùi vôùi lôøi trình cuûa mình noäi dung nhö sau: "Baøi baùo ca tuïng ñöùc ñoä cuøng söï lieâm khieát cuûa Toång Thoáng". Anh ñeà nghò Toång Thoáng loaïi boû caùc thaønh phaàn tham nhuõng laøm ung thoái cheá ñoä cuøng uy danh cuûa Toång Thoáng. Lôøi trình ñính keøm vôùi baøi baùo. Keát quaû OÂng Cuï haøi loøng vaø toâi ñöôïc voâ toäi. Nhieàu khi toâi nghó, chaúng bieát taïi sao oâng Vyõ laïi nhaát möïc haõm haïi toâi vì nhöõng lôøi leõ pheâ phaùn coù tính xaây döïng hôn laø ñaû kích? Toâi coá yù giuùp oâng ta laøm toát laïi nhöõng gì coøn chöa ñöôïc hoaøn haûo. Ñoù ñaâu coù phaûi laø nhöõng lôøi leõ maït saùt laøm toån thöông ñeán uy tín cuûa oâng? Taïi sao oâng Vó laïi cöù noùi doái vôùi caáp treân trong luùc mình laøm khoâng thaät? Chaéng leõ "Côø baïc quen tay, nguû ngaøy quen maét" noùi doái (cuõng) quen moàm sao? Toâi söïc nhôù laïi caâu P. Bluck ñaõ vieát "Noùi doái laø moät toäi loãi, khoâng phaûi ñoái vôùi ngöôøi maø coøn caû vôùi chính mình. Taát caû nhöõng gì xaây ñaép treân giaû doái ñeàu bò suïp ñoå. Söï doái traù khoâng laøm cho ngöôøi nghe chaùn chöôøng baèng chính keû noùi doái."

Moät hoâm, sau khi oâng Vyõ khoâng coøn laø Toång Giaùm Ñoác nöõa, Hoøa ñeán thoâng caûm vôùi toâi, vì leõ naøo phaûi ñi cuøng toaùn Thanh Nieân Coäng Hoøa ñeán ñaäp phaù Toøa Soaïn Tin Môùi? Roài Hoøa keát luaän: "OÂng Vyõ baûo chính oâng ta laø caùi boùng maø anh em Thanh Nieân laø caùi hình. Tö töôûng anh em theá naøo toâi ñeàu bieát."

Toâi baät cöôøi nhôù laïi caâu chaâm ngoân cuûa Pythagore khuyeân nhöõng keû thöôøng "Xuaát Phong Ñaàu":