VUÕ TRUÏ VAØ LÒCH SÖÛ TIEÁN HOÙA CUÛA LOAØI NGÖÔØI
CHÍNH LHQ LAÄP MAÙY DOØ SOÙNG RADIO ÑAÕ TAÏO
NEÂN SÖÏ AÏO ÖÏC CUÛA CON NGÖÔØI NGAØY NAY MUOÁN BIEÁT BAO
GIÔØ SEÕ ÑÖÔÏC NHÌN THAÁY CAÙC GIOÁNG SINH VAÄT BEÂN
NGOAØI KHOÂNG GIAN ÑOÙ? MOÄT CON GIUN HOÙA THAÏCH VÖØA TÌM
THAÁY CHÖÙNG MINH ROÕ RAØNG ÑAÕ COÙ SÖÏ SOÁNG TREÂN SAO
HOÛA
Thinh Quang
Sau
khi Lieân Hieäp Quoác coâng boá laø ñang veõ ra caùc keá
hoaïch thieát laäp moät daøn vieãn voïng kính doø soùng Voâ
Tuyeán Truyeàn Thanh khoång loà coù theå phoùng ñi tìm nôi
haøng trieäu vì tinh tuù mong tìm daáu hieäu cuûa ñôøi soáng
thoâng minh ngoaøi Ñòa Caàu. Tröôùc kia, caùc khoa hoïc gia
thöôøng ñaët ra caâu hoûi laø "lieäu coù ñôøi soáng
ngoaøi khoâng gian hay khoâng?" Nhöng nay thì khoâng coøn
laø moät nghi vaán nöõa, maø laø moät söï thaät :"Roõ
raøng coù ñôøi soáng treân moät hay nhieàu haønh tinh khaùc,
maø ta chöa bieát söï soáng ñoù döôùi daïng naøo?"
Moät
daøn maùy trò giaù ngoùt 800 trieäu baûng Anh, ñöôïc goïi
laø SKA (theo vieát taét) hay vieát toaøn caàu laø Square
Kilometre Array, seõ laø duïng cuï veà thieân vaên beùn nhaïy
nhaát ñöôïc thieát laäp. Moät hôïp ñoàng ñeå thieát keá
vieãn voïng kính ñaõ ñöôïc kyù trong naêm 2000 taïi cuoäc
hoïp cuûa International Astronomical Union (UAU) taïi Manchester.
Thieát laäp daøn maùy naøy ñoøi hoûi caùc khoa hoïc gia noã
löïc trong nhieàu naêm nöõa ñeå taïo maãu kyõ thuaät, vaø
seõ hoaøn taát khoaûng 15 naêm sau, töùc vaøo naêm 2015.
Caùc
khoa hoïc gia ñeàu neâu leân nieàm hi voïng cuûa mình laø seõ
doø la tìm kieám ñöôïc laøn soùng baèng truyeàn hình hay
truyeàn thanh hoaëc baèng vieãn thoâng bôûi caùc neàn vaên
minh cuûa ngöôøi haønh tinh aùnh ñi. "Vaâng, chuùng toâi
hi voïng seõ ñöôïc nhö vaäy. Chuùng toâi seõ duøng daøn
doø soùng Radio naøy ñeå quan saùt nhöõng ngoâi sao caùch xa
chuùng ta coù ñeán haøng ngaøn naêm aùnh saùng". Moät
nhaø nghieân cöùu taïi vieän nghieân cöùu Search Terrestrial
Intelligence (Seti) ôû Myõ cho bieát nhö vaäy.
Beân
caïnh söï tìm kieám nhöõng sinh vaät thoâng minh ôû ngoaøi
haønh tinh ta ôû, SKA coøn seõ tìm kieám caùc tia böùc xaï
phaùt ra aùnh saùng töø möôøi ñeán möôøi hai tyû naêm
tröôùc, khi maø caùc ngoâi sao ñaàu tieân cuõng nhö caùc
thieân haø ñöôïc caáu taïo sau tieáng noå lôùn (Big Bang),
söï buøng noå cuûa moät vaät theå coù tæ troïng raát naëng
ñaùnh daáu nguoàn goác cuûa vuõ truï. Töôûng cuõng neân
bieát laø vaøo khoaûng thaùng Tö cuûa naêm 1993, caùc nhaø
thieân vaên hoïc George Smoot thuoäc Vieän Ñaïi Hoïc Berkley
ôû California, trong cuoäc hoïp taïi thuû ñoâ Washington raèng
laø chính oâng ñaõ tìm ñöôïc chöùng côù ñeå chöùng
minh lyù thuyeát veà vuï "Noå Lôùn" ñeå taïo ra Vuõ
Truï ngaøy nay . Vuï noå naøy xaûy ra möôøi laêm ngaøn
trieäu naêm hay 15 tyû naêm cuõng vaäy. Haøng tyû daûi Ngaân
Haø xuaát hieän töø thuôû ñoù... goàm caû haøng tyû tyû
ngoâi sao laáp laùnh treân voøm trôøi meânh moäng cuøng
khaép. Cô quan khoâng gian Hoa kyø - NASA - ñaõ tìm thaáy
ñöôïc nhöõng gôïn soùng vaät chaát gôïn leân laên taên
nhö nhöõng laøn soùng bieån giöõa ngaøn khôi ôû vuøng
ngoaøi bìa cuûa vuõ truï ñeå chöùng minh theâm cho söï
khaùm phaù cuûa giaùo sö George Smoott.
Möôøi
laêm tyû naêm tröôùc ñaây, taát caû caùc khoái naêng
löôïng trong vuõ truï doàn neùn vaøo nhau thaønh moät ñieåm
cöïc nhoû coøn nhoû hôn haït nguyeân töû. Vaø theo ñònh
lyù, khi söùc eùp ñeán cöïc ñoä thì khoâng traùnh khoûi
coù söï noå döõ doäi (Big Bang) laøm baén tung taát caû caùc
ñaùm maây naêng löôïng vaø vaät chaát ra cuøng khaép...
Nhöõng ñaùm maây ñoù chöùa ñöïng caùc nguyeân töû giaûn
ñôn nhaát maø ngöôøi ta goïi laø nguyeân töû Helium vaø
nguyeân töû khinh khí (hydrogene)... Hieän töôïng Maët Trôøi
cuõng xuaát hieän cuøng luùc, khi caùc ñaùm maây vaät chaát
naøy keát laïi thaønh khoái ñaëc hôn. Nhöõng troïng löïc
xuaát hieän sau vuï noå, thì nhöõng ñaùm maây vaät chaát
suïp vaøo beân trong taïo neân nhöõng Maët Trôøi phaùt ra
töø söùc noùng vaø aùnh saùng.
Maët
trôøi hoaït ñoäng chaúng khaùc nhö moät loø nguyeân töû ,
chuyeån caùc khinh khí vaø helium taïo neân nhöõng haït
nguyeân töû naëng hôn maø ta thaáy ñöôïc nhö than carbon),
nitrogen vaø döôõng khí (oxygene). Ba loaïi nguyeân töû naøy
ñöôïc xem laø quan troïng nhaát trong söï keát hôïp thaønh
caùc vaät chaát vaø ñôøi soáng sinh vaät hieän höõu nhö
chuùng ta ngaøy nay.
Daøn
maùy maø LHQ cho phaùc hoïa cho pheùp nhöõng nhaø thieân vaên
veõ ñoà thò chi tieát nhöõng höôùng ñi cuûa nhöõng thieân
thaïch vaø nhöõng sao choåi coù laém cô nguy ñe doïa queùt
vaøo Ñòa Caàu. Theo giaùo sö Peter Wilkinson - moät nhaø thieân
vaên taïi Hodrell Bank, trung taâm vieãn voïng kính phaùt soùng
cuûa Anh Quoác, noùi raèng SKA coù theå giuùp nhaân loaïi töï
baûo veä traùnh khoûi tai naïn vaãn thaïch va phaûi.
Giaùo
sö Ron Ekers - khoa vieãn voïng kính cuûa UÙc Ñaïi Lôïi hieän
laø nhaân vaät coá vaán cho Lieân Hieäp Quoác, cho raèng SKA
cung caáp nhöõng baèng chöùng môùi meû chuû yeáu veà söï
hình thaønh vaø nguoàn goác cuûa ngoâi sao ñaàu tieân trong
vuõ truï. Ñaøi BBC phaùt thanh ngaøy 8 thaùng 8 - 2000 loan tin
nghe ñöôïc taïi California vaøo luùc 7.30 saùng, laø 4 naêm
tröôùc ñaáy, töùc naêm 1996 caùc nhaø khoa hoïc ñaõ tìm ra
moät sinh vaät nhoû coù theå laø taïi moät thieân theå ngoaøi
khoâng gian, caùch Ñòa Caàu 13.000 naêm aùnh saùng. Hoï ñaõ
coâng boá hình con giun ñaõ hoùa thaïch trong moät maãu ñaù
trôøi laáy ñöôïc. Theo söï nghieân cöùu cuûa caùc nhaø
khoa hoïc cho bieát hoï tìm thaáy caùc caáu truùc ôû moät
nhieät ñoä quaù thaáp vaø coù theå soáng ñöôïc.
Theo
cô quan NASA tuyeân boá luùc baáy giôø coù thaät nhö vaäy
thì lieäu coù söï soáng coøn toàn taïi treân sao Hoûa hay
khoâng? Cöù theo caùc tin töùc gaàn ñaây thì hieån nhieân
laø ñaõ coù ñôøi soáng trong vuõ truï naøy ngoaøi söï
soáng cuûa con ngöôøi chuùng ta treân traùi ñaát. Theo tin
Reuters ôû London, hieän ñaõ tìm theâm 8 haønh tinh môùi beân
ngoaøi heä Maët Trôøi. Nguoàn tin naøy ñöôïc tieát loä
töø moät toaùn caùc nhaø thieân vaên quoác teá. Naêm trong
soá caùc haønh tinh môùi ñaõ ñöôïc tìm thaáy ôû baàu
trôøi Nam Baùn caàu bôûi caùc nhaø thieân vaên laøm vieäc
vôùi nhöõng tin töùc cung caáp töø ñaøi Thieân Vaên Nam
AÂu ñaët ôû La Silla, Chile. Caùc khoa hoïc gia quoác teá coù
truï sôû ôû Geneva, Thuïy Só ñaõ coù coâng phaùt hieän veà
8 haønh tinh môùi meû naøy. Chöa coù ai nhìn thaáy ñöôïc
caùc ngoâi sao ñoù, nhöng caùc nhaø khoa hoïc tin raèng coù
caùc haønh tinh naøy bôûi vì söùc haáp daãn cuûa chuùng
ñoái vôùi caùc vì sao chuùng xoay quanh, do vaäy chuùng gaây
ra hieäu öùng coù theå nhaän ñöôïc trong aùnh saùng do caùc
vì sao môùi vöøa tìm thaáy phaùt ra.
Moät
trong naêm ngoâi sao môùiù naøy naèm trong moät heä Maët
Trôøi coù nhieàu haønh tinh. Ñaây laø moät heä ña haønh tinh
thöù hai do thieân vaên khaùm phaù ra ñöôïc. Heä ña haønh
tinh môùi naøy goàm hai haønh tinh khoång loà do hôi taïo ra
heät nhö Thoå Tinh trong Thaùi Döông heä cuûa chuùng ta. Trong
hai haønh tinh hôi naøy coù moät haønh tinh nhoû chæ baèng
khoaûng nöûa Thoå tinh. Heä naøy naèm ôû choøm sao Vela,
caùch xa traù ñaát ta ñeán 141 naêm aùnh saùng. Ngoaøi ra,
tröôùc ñaây caùc nhaø thieân vaên hoïc ñaõ khaùm phaù ra
moät heä ña haønh tinh thöù nhaát - goàm 3 haønh tinh - naèm
trong choøm sao Andromedae. Toaùn thieân vaên taïi Geneva cuõng
loan baùo laø khaùm phaù ñöôïc moät haønh tinh môùi ôû
Baéc Baùn caàu. Haøh tinh naøy quay chung quanh moät vì sao ôû
caùch xa Traùi Ñaát 203 naêm aùnh saùng, nhôø söû duïng
caùc tin töùc do moät ñaøi thieân vaên Phaùp cung caáp. Cuõng
coù moät toaùn thieân vaên khaùc nöõa ôû ñaïi hoïc
Berkeley, California tuyeân boá hoï vöøa khaùm phaù ra 3 haønh
tinh môùi trong ñoù coù moät do toaùn Geneva tìm thaáy
ñöôïc. Caû ba ñeàu do moät theå hôi töông tôï Moäc Tinh.
OÂng
Debra Fisher - moät nhaø thieân vaên trong nhoùm Berkeley coøn
khaùm phaù ra 12 ngoâi sao maø coù moät haønh tinh quay chung
quanh chuùng. Caùc toaùn thieân vaên naøy ñaõ loan baùo veà
nhöõng khaùm phaù cuûa hoï trong cuoäc hoïp ñaïi hoäi ñoàng
Lieân Hieäp Quoác Teá Thieân Vaên Hoïc (IUA), goàm coù taát
caû 2000 nhaø thieân vaên cuûa 87 quoác gia tham döï taïi
Manchester trong 11 ngaøy ñöôïc bieát vaø naâng toång soá 50
ngoâi sao tìm ñöôïc ngoaøi heä Maët Trôøi.
Thinh Quang