Moãi laàn ñoïc baùo hay nghe tin töùc noùi veà Palestine vaø Jerusalem laø mình muoán... bò beänh taâm thaàn luoân. Xöù gì maø gaây söï maùu ñoå leä rôi treân döôùi 4000 naêm trôøi. Theá giôùi coù 5 moái ñaïo, maø xöù naøy chieám heát 3 moái ñaïo roài. Muslim, Judaism, Christian cuøng thôø chung moät oâng Toå laø Abraham vaø cuøng daønh nhau moät Thöôïng Ñeá vaø cuøng daønh nhau moät ñeàn thaùnh Jerusalem.

Jerusalem hieän giôø goïi laø New Jerusalem khaùc vôùi Ancient Jerusalem haøng ngaøn naêm tröôùc.

Danh töø Do Thaùi thaät söï laø maáy nhaø nho Vieät Nam ta, thaâm Nho thaâm Haùn ñaët caùi teân nghe kyø kyø. Teân Jews (phaùt aâm laø Dzu, töï ñieån American Heritage ghi laø Joo), ñeán thaày ñoà Vieät dòch laø Do Thaùi! Taïi sao laïi dö chöõ Thaùi laøm chi vaäy? Coù laàn hoï ñònh dòch chöõ Thailand (xöù Xieâm) laø Lan Thaùi? Y nhö thaèng baïn hoïc tinh nghòch ngaøy xöa noùi raèng: "Daân Thaùi Lan thích uoáng traø hieäu Thaùi Ñöùc ñeå maø ñeán khuya thì... Thöùc Ñ..) thaønh thöû nghe chöõ Do Thaùi thì thaáy... kyø kyø

Töø khi Haø Noäi xöù nuùi röøng truøng ñieäp, chieám ñöôïc Saøi Goøn xöù bình nguyeân vaên minh thì hoï chuyeån neàn vaên chöông cuûa hoï vaøo vaên chöông Saøi Goøn. Hoï raát thích dòch nhöõng danh töø ngoaïi quoác ra chöõ Vieät ñeå deã daøng cho maáy chò gaùnh nöôùc ñoïc hieåu, nhö Kít-sin-giô, Pen-sin-va-ni-a (Pennsylvania), Mi-khai-in-Gooùc-ba-choáp (Gorbachev: töø Nga), coøn danh töø hoï dòch ra nhö: Nöng-xóa Huùi-noàn laø caùi nghóa gì? Ñoù laø tænh lî nhoû cuõa xöù Moâng Coå (Nungxia Huinon). Ñoïc nhöõng phaàn nhö vaäy töông töï nhö aên côm nhai phaûi caùt saïn, roài khoâng coøn hieåu gì heát ñoaïn vaên sau ñoù. Coøn ñaây laø moät ñaïi danh nhö sau cho hoï dòch thöû xem: "Abu al-Qasim Mohammed ibn Abd Allah ibn Abd al-Muttalib ibn Hashim" dòch maø thieáu hay dö chöõ thì seõ ñöôïc nhöõng moân ñeä tìm ñeán daãn leân Thieân ñaøng laø caùi chaéc. Ñaây laø teân cuùng côm cuûa Ngaøi Tieân Tri Mohammed laäp ra ñaïo Muslim coù haøng traêm trieäu ñeä töû ñaày nhieät taâm. Taïi AÙ Raäp rieâng ñaïo Muslim coøn coù 2 heä phaùi khaùc nhau nhö: nhaùnh Sunnis vaøø Shiities. Nhoùm Sunna (nghóa laø theo chaân Caliph) tuaân leänh cuûa ngöôøi keá vò Thaùnh Mohammed laø cha vôï teân laø Abu Bakr, nhoùm Shiites (nghóa AÙ Raäp laø noâng daân) cho raèng ngoâi vò cuûa Thaùnh Mohammed phaûi laø haäu dueä chaùnh cuûa Ngaøi laø ngöôøi chaùu teân laø Ali (goàm xöù Iraq , moät phaàn Iran, Lebanon vaø Bahrain). Nhoùm naøy saün saøng chaáp nhaän caûm töû quaân maø hoï goïi laø vò thaùnh nhoû seõ ñöùng haàu Ngaøi Mohammed treân Thieân ñaøng. Thaønh thöû baïn ñaõ thaáy xöù Iran vaø Iraq cuøng chung moät Thaùnh Toå laø Ngaøi Mohammed maø hoï taøn saùt vôùi nhau khoâng thöông tieác. Nhöng noùi nhö vaäy khoâng nghóa laø hoï khoâng ñoaøn keát vôùi nhau ñaâu, khi xöù ngoaïi quoác naøo ñuïng ñeán laø 2 nhoùm naøy seõ ñoaøn keát laïi maø cuøng moät loøng muoán leân Thieân ñaøng. Ñaây laø moät con ñöôøng ngaén nhaát ñeå leân Thieân ñaøng coøn con ñöôøng ngoài tu luyeän ñoïc kinh moãi ngaøy 150 laàn, suoát ñôøi thì raát khoù leân laém. Kinh Koran noùi nhö vaäy raøng raøng ñoù. Con ñöôøng ngaén ñoù laø Jihad (Taây phöông goïi laø Holly War) . Nhöõng ngöôøi ngoaïi quoác soáng taïi AÛ Raäp, Ai Caäp hay Lebanon khi naøo thaáy nhöõng chaøng trai treû khoâng chòu ñoïc kinh nöõa, maø hoï quaán khaên raèn ri (nhö khaên maáy baø giaø traàu quaán ngang coå) thì luùc ñoù hoï ñang chuaån bò leân Thieân ñaøng ñoù, hoï ñang chuaån bò Jihad ñaáy maø.

Coøn beân nhoùm Christian thì cuõng coù 3 heä phaùi, heä phaùi theo nhaùnh Hylaïp (coù nhöõng ñaïo só raâu ria che heát khuoân maët, aùo chuøng ñen ñoäi noùn noài ñen goïi laø Chaùnh thoáng giaùo, Coptic) coøn nhoùm Catholics theo nhaùnh Vatican/Rome. Nhoùm ñaïo Maronite thöôøng goïi laø Uniates laäp ra töø theá kyû thöù 5 BC. Theo Constaninople (Thoå nhó kyø) nhöõng nhaùnh naøy tuy thôø Chuùa Kito Jesus nhöng cuõng saün saøng daãn baïn leân Thieân ñaøng cho vui.

Coøn Palestine thì coù nhoùm caûm töû quaân Hammas, nhoùm P.L.O (Palestine Liberation Organization). Töø AiCaäp coù nhoùm ñaïo Druze goác töø Muslim theo nghi thöùc huyeàn bí cuûa ñaïo só Ai Caäp, hoï tuaân phuïc Jethro (cha vôï cuûa Moses laøm chuû ngang haøng vôùi Mohammed), hoï bò nhoùm Muslim khinh khi neân hoï thích cö nguï taïi moät phaàn Syria vaø taïi Israel (chính nhoùm naøy laøm giaùn dieäp cho daân Jews deã daøng thaâm nhaäp vaøo nhoùm Muslim vì hoï thuoäc loøng kinh Koran hôn daân Jews).

Khoái AÙ Raäp keå luoân Trung Ñoâng daân chuùng ñeàu raát cuoàng tín, kinh ñieån cuûa 3 ñaïo lôùn: Muslim, Christian, Judaism ñeàu ñaët troïng taâm laø phuïng söï Thieân Chuùa hôn lo laéng con ngöôøi, ñaây laø ñieàu hôi traùi ngöôïc vôùi ñaïo Nho beân Trung Hoa thôøi coå ñaïi, lo cho daân: Daân vi Quyù, Xaõ Taéc Thöù Chi, Quaân vi Khinh. Nhöng bò nhöõng nhaø vua chuyeån yù thaønh ra phaûi phuïng söï Vua hôn bao giôø heát thaønh ra ñaïo phaûi toân thôø Vua Chuùa.

Trôû laïi AÙ Raäp vì daân chuùng ñöôïc daïy phuïng söï Thöôïng Ñeá, sanh ra laø phaûi phuïng söï Thöôïng Ñeá, neân daân chuùng hay lo xaây caát nhaø thôø, ñeàn thaùnh... Coøn Xaõ Taéc Giang Sôn thì ñeå ngöôøi khaùc lo duøm roài. Heát Babylon, ñeán Persia, ñeán Hylaïp, ñeán Lamaõ, ñeán Thoå nhó Kyø... roài sau cuøng gaàn caän kim thì xöù AÙ Raäp ñöôïc Phaùp laäp thaønh phoá toát hôn döôùi aûnh höôûng cuûa mình nhö thaønh phoá: Beirut, Damascus, Tunis, Casablanca ( xöù Morocco, Tunisia, Algeria, Syria, Lebanon). Coøn Anh quoác lo nhöõng xöù: Egypt, Jordan, Iraq, the Gulf, vaø South Arabia. Roài sau ñoù coù Hoøa Lan, Ñöùc, YÙ, Taây ban Nha, Nga, Boà ñaøo Nha... cuøng chia nhau maø lo sôn haø xaõ taéc cuûa AÙ Raäp duøm roài. Nghóa laø chuyeän traàn gian thì ngöôøi ngoaïi quoác lo duøm, coøn chuyeän treân Thieân Ñaøng thì daân AÙ Raäp lo. Khi AÙ Raäp tìm ñöôïc daàu löûa thì HoaKyø nhaûy voâ nöõa, maëc daàu Hoa Kyø laø xöø ñaøo ñöôïc moû daàu löûa tröôùc thieân haï (keå ñeán ngaøy hoâm nay Hoa Kyø cuõng saûn xuaát raát nhieàu daàu löûa, roài ñeán Nga Soâ sau cuøng laø khoái AÙ Raäp). AÙ Raäp coù tieàn dö baïc ñeå thì phaûi coù moät chuùt vuõ khí gì ñeå maø caàm chôi moät chuùt chôù! Tröôùc ñoù laø cung teân, ngöïa, laïc ñaø... nay phaûi coù suùng tröôøng, löïu ñaïn, xe taêng... Coù tieàn mua tieân cuõng ñöôïc neân nhöõng cöôøng quoác cung caáp vuõ khí cho khoái AÙ Raäp ñeå ñaùnh nhau chôi. Ngöôøi daân AÙ Raäp moãi ngöôøi trung bình tieâu xaøi cho vuõ khí laø 800 dollars USA, coøn ngöôøi Myõ thì moãi ñaàu ngöôøi coù 25 dollars maø thoâi. Suùng môùi chöa bieát baén ra sao, ngöôøi AÙ Raäp cuõng coù, suùng cuõ vuïït thuøng raùc töø laâu hoï cuõng coù. Laùi buoân vuõ khí nhö Hoa Kyø, Nga Soâ, Phaùp, Ñöùc ngaøy nay voâ ra nöôøm nöôïp thuû ñoâ Cairo, Damascus, Beirut, Ryiadh (thuû ñoâ cuûa Saudi Arab), Khartoum (Sudan), Tehran (Iran), Bagdhdad (Iraq)... nhö ñi chôï vaäy. Hoäi chôï vuõ khí haøng naêm taïi Cairo vaø taïi Ryiadh coù raát nhieàu vua chuùa AÙ Raäp ñeán döï.

Trôû laïi Palestine hình daùng nhö moät löôõi ñao (loaïi Coâ Gaùi Ñoà Long Ñao), soáng ñao giaùp bieån Ñòa Trung Haûi, löôõi ñao giaùp Jordan, muõi ñao giaùp Ai Caäp, caùn ñao giaùp Lebanon. Xöù naøy goïi laø Palestine do daân Palestine cö nguï töø laâu laém roài hình nhö töø naêm 330 – 640 AD do thôøi kyø Byzantine cai trò, roài ñeán theá kyû thöù 7 döôùi quyeàn cuûa Caliph Umayyad töø Damascus cho pheùp ngöôøi daân töø ñoù veà Palestine sinh soáng. Coøn daân DoThaùi thì bò taûn maùt khaép nôi töø laâu laém roài.

Ñeán ngaøy 14 thaùng 5 naêm 1948 thì Israel ñoäc laäp ( luùc ñoù thaønh phoá laø Tel Aviv, roài Jaffa) treân maûnh ñaát cuûa Palestine, cöù Israel chæ vaøi cuïm nhoû maø thoâi. Luùc ñoù daân ñoâng nhaát laø daân Palestine (treân döôùi 2 trieäu ngöôøi, coøn Israel chæ treân döôùi 5 traêm ngaøn). Ngöôøi laï laø Israel ñeán xöù mình, ít hôn daân mình, roài laàn laàn baønh tröôùng, giaøu coù hôn daân mình roài hoï coù tuyeân ngoân ñoäc laäp coøn mình chæ coù nhöõng maûnh thaùnh kinh rôøi raïc töø ngaøn naêm tröôùc chöù chöa coù tuyeân ngoân ñoäc laäp. Nhö vaäy kyø cuïc chöa? Theá laø phaûi coù chuyeän ñaùnh ñaám môùi ñöôïc. Ñöôïc khoái AÙ Raäp huøng maïnh daân chuùng moät loøng tin Allah khoâng sôï cheát, tieàn baïc thieáu gì vaø 7 nöôùc hoïp laïi do Ai Caäp höôùng daãn ñaùnh giaëc vôùi Israel. Ñaùnh 6 ngaøy thì thua... banh xaø roâng. Baùo chí AÙ Raäp vaø Ai Caäp ngaøy naøo cuõng loan tin caøng ñaùnh thì giaëc DoThaùi caøng thua nhöng nhìn kyõ thì xe taêng Do Thaùi saép söõa ñeán taän chôï thuû ñoâ Ai Caäp laø Cairo roài. Lieân quaân AÙRaäp thua vì vöøa ñaùnh giaëc vöøa ñoïc kinh 5 laàn 1 ngaøy, nghó thaùnh leã Ngaøi Mohammed nöõa chöù. Coøn DoThaùi ñaâu coù ñoïc kinh ngaøy 5 laàn neân caøng ñaùnh caøng aên. Palestine bò thua vaø xöù bò chieám gaàn heát, thaønh phoá Jerusalem bò DoThaùi kieåm soaùt, daân Jews xem daân Palestine mình nhö Phoù thöôøng daân vaäy, ñaát cuûa mình maø ñi ñaâu cuõng phaûi xin pheùp thaèng ngöôøi laï môùi tôùi hoâm qua. Nhö vaäy chaéc mình gaëp tuïi noù treân Thieân Ñaøng quaù nhöng tuïi noù coù xe taêng, phi cô do Myõ cung caáp, coøn mình chæ coù ñaù cuoäi vaø gaïch theû cuøng dao gaêm maø thoâi ñaùnh sao laïi vaäy chôi troø khuûng boá môùi ñöôïc. Daân giaøu sôï cheát laém, coøn mình cuøi roài ñaâu sôï gì nöõa. Theá laø thaùnh chieán ra ñôøi P.L.O, roài Hammas, roài saùng cheá kieåu khoâng taëc. Luùc ñaàu daân Israel cöôøi cöôøi nhöng roài môùi thaém, daân du lòch hay daân haønh höông Thaùnh ñòa Jerusalem ñaâu daùm ñi phi cô sang Israel nöõa, Hotel, buoân baùn ra sao ñaây? Israel laâu ngaøy thaám meät vôùi nhoùm Jihad naèng naëc ñoøi leân Thieân Ñaøng hoaøi neân hoï ngaàm yeâu caàu Myõ lo duøm. Vaøo ngaøy 15 thaùng 11 naêm 1988 thì xöù Palestine ñöôïc tuyeân ngoân ñoäc laäp, thuû ñoâ laø moät phaàn Jerusalem, ñi voâ ra phaûi chun qua coång lính gaùc cuûa Israel. Israel ñöôïc HoaKyø giuùp ra maët, coøn mình thì ñöôïc xöù AÙ Raäp giuùp ngaàm sau löng, nhö laø mua baùn daàu löûa thì AÙ Raäp baùn reû nhö cho khoâng, coøn Hoa kyø vaø Taây Phöông thì baùn ñaét gaáp 55 laàn hôn môùi ñöôïc. Nhöng nhìn kyû daân mình ñaâu coù xe hôi? Daân ña soá ñi boä, hay cöôûi löøa nhoû con, coøn xe buyùt thì chaät cöùng treân traêm ngöôøi moãi chuyeán, leo ñeøo loäi suoái cheát nhö chôi...! Araäp coøn boû nhoû cho mình laø: "Neáu Do Thaùi maø chôi anh thì tuïi toâi chôi laïi tuïi Myõ lieàn tuïi toâi seõ taêng giaù daàu cho noù cheát maø xem". Lôøi noùi öùng nghieäm thieät. Khi naøo Palestine bò Israel gaây söï thì daân Myõ laõnh ñuû heát, nhaát laø daân da maøu nhö: da vaøng, da ñen vaø da naâu Mexico cheát tröôùc vì xaêng leân giaù. Moät ñieàu kyø laï laø daân Jews luoân mieäng noùi mình laø thuoäc gioáng daân ñöôïc Chuùa choïn "The God’s choosen people" maø taïi Israel toaøn laõnh thoå ñaøo caû ngaøn loå gieáng maø khoâng coù ñeán moät gaùo daàu löûa nöõa. Nhö vaäy kyø khoâng? Coøn daân AÙ Raäp soáng taø taø lo ñoïc kinh saùm hoái thöôøng xuyeân khoâng lo chuyeän traàn theá nhieàu baèng mình maø ñaøo gieáng nöôùc thì ra... daàu löûa? Nhö vaäy kyø khoâng? Trong kinh cuûa hoï khaùc xa kinh cuûa mình, cuûa hoï noùi raèng ngöôøi giaøu phaûi xuaát 1/5 taøi saûn maø lo cho ngöôøi ngheøo, vaø khoâng ñöôïc cho vay baïc laõi. Kinh cuûa mình ñaâu coù noùi vaäy. Nghóa laø kinh cuûa hoï daïy hoï ñöøng troïng ñoàng tieàn nhöng taïi sao choã naøo cuõng coù daàu löõa heát vaäy? Hình nhö Allah thöông daân hoï hôn God cuûa mình phaûi khoâng?

Noùi toùm laïi: Tröôùc naêm 1948 thì ñaát ñai Palestine bò ngöôøi Anh chieám ñoùng, vôùi chính saùch cai trò khoâng chòu môû mang cho daân chuùng, vaø ngöôøi Anh noåi danh treân theá giôùi laø chính saùch chia reõ ñeå cai trò, neân hoï ngaàm khuyeán khích nhöõng toân giaùo taïi vuøng ñaát khoâ caèn soõi ñaù gaây söï vôùi nhau maø khoâng ñoái ñaàu vôùi ngöôøi Anh ñöôïc. Neân tröôùc naêm 1948 ñaát Palestine goàm coá ñoâ Jerusalem laø cuûa ngöôøi Palestine, theo ñaïo Muslim töø khi Ngaøi Mohammed ñöôïc toaøn daân toân suøng nhaát, ngoâi ñeàn The Dome of Rock ñöôïc xaây laâu ñôøi nhaát theá giôùi taïi saân thöôïng cuûa ñeàn thaùnh Jerusalem (do vua Herod the Great laäp ra, roài bò Lamaõ san baèng vaøo naêm 70 AD), haøng naêm khoái AÙ Raäp boû soá tieàn lôùn ñeå tu boå thöôøng xuyeân cho ñeán nay. Nhö vaäy neáu daân Jews muoán xaây laïi ñeàn thaùnh Jerusalem cuûa hoï theo khuoân maãu cuûa Herod thì hoï phaûi ñem cuïc ñaù taûng ñi ra choã khaùc nhö vaäy laø Taän Theá roài. Taïi quanh Jerusalem coù laãn loän ngöôøi Jews, ngöôøi Christian, ngöôøi Muslim nhöng luùc ñoù ngöôøi Jews yeáu nhaát, gaëp ai cuõng sôï seät. Cho ñeán vuï chieác taøu lieàu maïng Exodus noåi danh thieân haï roài chính quyeàn Anh taïi Palestine (ñoùng taïi Jerusalem) cho pheùp Boat People leân bôø sau ñoù daân Jews taäp trung taïi moät vaøi noâng tröôøng maø khoâ caèn soûi ñaù ñem moà hoâi töôùi ñoàng luùa xanh hoï laäp ra kieåu maãu traïi goïi laø Kibbutz (taïm dòch laø Aâp chieán löôïc). Nôi Kibbutz naøy moïi ngöôøi ñeàu tay suùng tay caøy, saün saøng caàm suùng choáng quaân thuø truøng truøng ñieäp ñieäp vaây quanh. AÁp Chieán Löôïc, sau cuøng vuøng kinh teá môùi thaønh coâng röïc rôõ, laøm theøm thuoàng vaø ganh tò cuûa nhöõng ngöôøi Palestine voâ cuøng taän. Cho ñeán ngaøy 14 thaùng 5 naêm 1948 thì daân Jews tuyeân boá ñoäc laäp, quoác gia goïi laø Israel, nhöng vaên kieän ñính keøm veà laõnh thoå thì mô hoà. Vôùi söùc maïnh tieàn baïc cuûa nhöõng ngöôøi Jews treân theá giôùi nhaát laø taïi NewYork vaø Washington DC coäng söùc caàn cuø nhaãn naïi cuûa ngöôøi Jews thì vuøng ñaát laõnh thoå mô hoà Israel baét ñaàu nôùi roäng. Daân Palestine voâ cuøng phaãn noä, ngöôøi xa laï töø phöông xa ñeán ôû keù vôùi daân cuûa mình treân ñaát ñai cuûa mình roài hoï ñöôïc..theû chuû quyeàn roài laàn laàn hoï ñuoåi daân mình ñi choã khaùc chôi. Baûn ñoà Palestine hoï caïo söûa thaønh teân Israel neân phaûi Jihad (Thaùnh Chieán) môùi ñöôïc. Daân Palestine soáng treân ñaát cuûa hoï treân döôùi ngaøn naêm maø chöa coù theû chuû quyeàn nghó coù vui khoâng? Gaây söï laø caùi chaéc, roài 7 nöôùc laân bang cuøng ñaïo Muslim giuùp tieàn, giuùp quaân maø ñaùnh Israel. Ñoaøn quaân lieân quoác gia nghó raèng trong voøng 1 thaùng laø Israel seõ chaïy ra bieån Ñòa trung Haûi laø caùi chaéc, neân hoï vöøa ñaùnh vöøa caàu nguyeän ñuùng nghi thöùc ngaøy 5 laàn. Khoâng ñaày 6 ngaøy ñoaøn quaân ña quoác Muslim naøy bò tan haøng raõ gaùnh, Ai Caäp saép söûa maát theû chuû quyeàn quoác gia roài. Roài xöù naøo cuõng ñeáu naên næ Israel thöông duøm, Palestine bò coâ ñôn giöõa chôï ñôøi, thaønh thöû phaûi nghó keá khaùc... Keá Khoâng Taëc ra ñôøi, dó nhieân luùc ñaàu ñòch thuû coi thöôøng, nhöng sau ñoù môùi sôï cheát, suy nghó raèng ñuùng tuïi caûm töû quaân naøy thaät söï khoâng sôï cheát, hoï ñaõ theo kinh thaùnh laø töû vì ñaïo seõ ñöôïc leân thieân ñaøng laø caùi chaéc. Cho neân nhaø giaøu lyø caùch maáy cuõng sôï leân Thieân ñaøng sôùm laém. Cho neân vaøo ngaøy 15 thaùng 11 naêm 1988 thì Palestine ñöôïc theû chuû quyeàn quoác gia. Theû chuû quyeàn naøy xem nhö giaáy giaû vaäy vì ñaâu coøn ñaát ñai ñeå maø troàng caây ñaâu? Thöû nhìn baûn ñoà theá giôùi coù ghi laø ñaát Israel, thuû ñoâ laø Tel Aviv, coá ñoâ laø Jerusalem. Coøn thuû ñoâ cuõa Palestine ôû ñaâu?

Hieän giôø daân soá Israel vaøo khoaûng treân döôùi 6 trieäu ngöôøi, thuû ñoâ laø Tel Aviv, thaønh phoá kinh teá laø Jaffa. Ngheà laøm ra tieàn nhieàu nhaát laø du lòch vaø hoät xoaøn. Hoï mua hoät xoaøn thoâ chöa caét goùc veà maøi ra saùng loaùng maø tung ra thò tröôøng theá giôùi. Coøn Palestine: daân chuùng treân döôùi 4 trieäu ngöôøi, ña soá laøm ngheà noâng, kyõ ngheä may vaù cuõng taïm ñöôïc, thuû ñoâ laø moät phaàn goùc Jerusalem. Thaønh phoá Jerusalem chia laøm 4 phaàn cho 3 toân giaùo chaùnh treân theá giôùi: Muslim, Judaism, Christianity. Hieän nay döôùi quyeàn kieåm soaùt cuûa caûnh saùt Israel. Thaønh phoá ñau thöông vaø ñaày haän thuø cuøng moät oâng toå laø Abraham vaø cuøng chung moät Thöôïng Ñeá treân Trôøi.