LAÀN GIÔÛ TRÖÔÙC
ÑEØN
Ñaëng Traàn Huaân
Nhaän
ñöôïc moät bao thö daày, teân ngöôøi göûi laï khi môû ra
thaáy gaàn hai möôi trang phoùng aûnh nhöõng trang saùch veà
thô Hoà Xuaân Höông vaø moät böùc thö ngaén khoâng kyù
teân cuûa oâng baïn noùi laø khoâng ñoàng yù vôùi taùc
giaû cuoán saùch veà nhöõng ñoaïn söûa thô Hoà Xuaân
Höông.
Giôû
tôø Theá Kyû 21 soá 132 (thaùng 4, 2000) ñoïc laïi baøi
töôøng thuaät ra maét cuoán Hoà Xuaân Höông, Taùc Phaåm cuûa
hoïc giaû Nguyeãn Ngoïc Bính, toâi ñoaùn nhöõng trang saùch
toâi nhaän ñöôïc laø phoùng aûnh töø cuoán saùch naøy.
Chæ ñoïc gaàn 20 trang leû loi toâi thaáy taùc giaû giaûi
thích thô Hoà Xuaân Höông töøng caâu töøng yù khaù kyõ
nhö Ñaøo Duy Anh tröôùc ñaây soaïn Töø Ñieån Truyeän
Kieàu.
Taùc
giaû böùc thö ñaùnh daáu nhöõng choã maø oâng khoâng
ñoàng yù, xin chæ ñeà cöû ba ví duï:
*Baøi
Quaû Mít ta thöôøng nghe "Quaân töû coù thöông
thì ñoùng coïc. Xin ñöøng maân moù, nhöïa ra tay" nhöng
theo cuoán saùch môùi naøy ñöôïc söûa laø "Quaân
töû coù thöông thì ñuùt noõ". Taùc giaû saùch
giaûi thích lyù do oâng söûa nhö sau: "Nhö vaäy chöõ
"noõ" vöøa chính xaùc ñoái vôùi moät quaû mít,
vöøa thaàn tình vöøa coù caû hai nghóa - ñuùng kieåu
Hoà Xuaân Höông. Theâm vaøo ñoù, "Ñuùt noõ" laø
moät haønh ñoäng töï nhieân, nhö "ñöa vaøo, tra
vaøo", coøn "ñoùng" thöôøng coù nghóa laø
phaûi coá, phaûi duøng söùc môùi ñaåy vaøo ñöôïc. Vaäy
coù nghóa chaêng ngöôøi ñaøn baø khoâng ñoàng yù vaø
ngöôøi ñaøn oâng duø "thöông" hay "yeâu"
vaãn phaûi cöôõng môùi vaøo ñöôïc" (trang 166).
*Baøi
Baùnh Troâi ta thöôøng bieát coù hai caâu "Lôùn
nhoû maëc duø tay keû naën. Maø em vaãn giöõ taám loøng
son". Theo cuoán saùch môùi thì ñöôïc söûa laø
"Raén naùt maëc daàu tay keû naën. Maø em vaãn giöõ
taám loøng son". Vaø vôùi lôøi giaû thích raèng
"Taïi sao laïi lôùn nhoû? Neáu laø caùi baùnh
troâi thaät thì lôùn, nhoû coøn coù lyù chöù ñaây ta bieát
roõ laø noùi veà caùi khaùc. Vaø neâuù noùi veà caùi kia
thì laøm gì coù chuyeän "lôùn nhoû maø daàu tay keû
naën" ñöôïc? ÔÛ ñaây duïng yù cuûa Hoà Xuaân
Höông, theo toâi nghó, laø noùi raát chính xaùc veà phaûn
öùng sinh lyù cuûa ngöôøi ñaøn baø: Neâuù toâi yeâu thì
aâm hoä toâi meàm ra (naùt) do söï nghòch ngôïm, naén
boùp cuûa ngöôøi tình, daâm thuûy öùa ra nhieàu ñeå saün
saøng ñoùn nhaän ngöôøi yeâu, coøn neáu khoâng (neáu
toâi khoâng yeâu anh) thì caùi cuûa toâi noù seõ khoâ, cöùng
(Raén), khoâng tieän ñeå cho ai vaøo caû" (trang
167).
*Baøi
Cheá Sö theo taùc giaû laù thö thì caâu 7,8 "Tu
Laâu aét haún leân sö cuï. Ngaát ngheåu toøa sen noï ñoù
maø". OÂng khoâng ñoàng yù vôùi taùc giaû saùch
ñoåi laïi "Tu laâu coù ngaøy leân sö cuï". Taùc
giaû saùch suõng noùi sö cuï laø döông vaäy, ngoù sen laø
döông vaät vaø giaûi thích "Chuøa Moät Coät ôû Haø
Noäi laøm döôùi ñôøi nhaø Lyù khi Vieät Nam coøn chòu
nhieàu aûnh höôûng cuûa Maät Toâng, ñaõ ñöôïc döïng theo
maãu caùi hoa sen vôùi coïng caém xuoáng hoà nöôùc hoà
nöôùc laø töôïng tröng cho aâm hoä ngöôøi ñaøn baø"
(trang l09, 210)
Chuùng
toâi ñang kieám cuoán Hoà Xuaân Höông, Taùc Phaåm vaø
khi ñoïc xong neáu thaáy ñieàu gì caàn seõ goùp yù vôùi
taùc giaû. Veà chuyeån söûa hay ñeà nghò söûa nhöõng aùng
coå vaên thì nhieàu nhaø bieân khaûo ñaõ laøm nhaát laø
vôùi truyeän Kieàu.
Taïi
Vieät Nam, tröôùc ñaây nhieàu nhaø baùo quoác doanh cuõng
coù moät chieán dòch goàm nhieàu baøi ñaêng treân baùo Nhaân
Daân ñeà nghò söûa nhieàu töø ngöõ ñaõ duøng quen.
Ñaïi khaùi baùo cuûa giaûng noùi duøng con oâng chaùu cha laø
sai, caàn phaûi söûa laø con cha chaùu oâng thì môùi
ñuùng thöù baäc trong gia toäc. Cuõng nhö chöõ caûng coù
nghóa laø beán thì khoâng theå duøng cho nhöõng vuøng
khoâng gaàn soâng nöôùc vaø hoâ haøo boû cuïm töø phi
Caûng Taân Sôn Nhaát hay xa caûng mieàn Taây ôû
ngoaïi oâ Saøi Goøn vì ôû nhöõng nôi naày chaúng coù
soâng, bieån gì caû.
Hai
taùc giaû Nguyeãn Q. Thaéng vaø Nguyeãn Vaû Theá cho nhaø
xuaát baûn Khoa Hoïc Xaõ Hoäi, Haø Noäi in cuoán Töø
Ñieån Nhaân Vaät Lòch Söû Vieät Nam thì töï yù söûa
heát hoï nhöõng danh nhaân mang hoï Chaâu thaønh Chu, Vuõ
thaønh Voõ, Huyønh thaønh Hoaøng neân ta thaáy trong töø
ñieån coù nhöõng oâng Hoaøng Thuùc Khaùng, Voõ Troïng
Phuïng, Chaâu Vaên An vaø nhieàu vò khaùc ñöôïc con chaùu ñoåi
môùi, söûa khai sinh laïi.
Ñaëng Traàn Huaân