"Caùi Trieát cuûa Thieàn laøø Söï Truùt Boû" khoâng coù nghóa laø ñoái khaùng hay phaûn baùc laïi qui luaät sinh toàn. Truùt Boû cuõng khoâng coù nghóaø laø tieâu cöïc, öu thôøi maãn theá, maø chính laø moät söï tích cöïc ñeå giuùp ta vöùt boû taát caû moïi öu tö voán khoâng coù trong cuoäc soáng. Voán ñaõ khoâng coù trong cuoäc soáng ngay töø thuûa ban ñaàu thì cuõng chính noãi öu tö cuõng voán ñaõ khoâng coù trong ñôøi soáng. Nhöng roài caùi "Voán" ñaõ bò maát ngay trong cuoäc soáng vì caùi "baát tri tuùc" maø sinh ra bao noãi khoå ñau daèn vaëc, luùc naøo cuõng caûm thaáy mình thieáu thoán traêm beà, danh khoâng, lôïi chaúng...

Töø ñoù con ngöôøi môùi ñi tìm caùi "Tuùc", nhöng "tuùc" roài vaãn coøn thaáy mình chöa thaám vaøo ñaâu khi so vôùi nhöõng keû khaùc... Cuoäc chaïy ñua baét ñaàu töø ñoù vaø cuõng töø cuoäc tranh ñua ñoù daãn ñeán moïi thöù, tò hieàm, ganh gheùt, haän thuø, xaâu xeù, cheùm gieát laãn nhau haàu thoûa maõn loøng khaùt voïng taàm thöôøng cuûa mình... Bôûi nhöõng loãi laàm aáy maø con ngöôøi töï mình ñaùnh maát ñi söùc soáng daøi laâu, phaûn baùc laïi tieàm naêng soáng cuûa vuõ truï. Con ngöôøi bò mai moät ñuû moïi thöù treân coõi ñôøi naøy chæ vì muoán taän duïng caùi sôû ñoaûn cuûa mình maø queân caùi sôû tröôøng cuûa trôøi ñaát.

"Thieân ñòa sôû dó naêng tröôøng thaû cöûu giaû, dó kyø baát töï sanh, coá naêng tröôøng sanh" Thaùnh nhaân ñaõ giaûng giaûi cho ta thaáy: "Sôû dó Trôøi Ñaát ñaëng daøi laâu laø vì (Trôøi Ñaát) khoâng soáng rieâng cho mình. Do ñoù maø ñaëng tröôøng sanh... ñôøi ñôøi kieáp kieáp..." Khoâng soáng rieâng cho mình thì tham khoâng, saân chaúng, si cuõng khoâng moät maûy may naåy maàm trong trí töôûng. Keû Thieàn Ñònh phaûi bieát queân caùi thaân cuûa mình - duø chæ laø trong khoaûnh khaéc cuõng ñuûõ caûm nhaän ñöôïc söï thaûnh thôi trong taâm hoàn... taän höôûng ñöôïc nhöõng phuùt giaây huyeàn nhieäm, ñoù laø nhöõng phuùt giaây tuyeät vôøi cho duø noù chæ trong moät thôøi gian ngaén nguûi.

Thuyeát "Truùt Boû" cuûa Thieàn khoâng phaûi duy chæ caùi xaáu maø coøn luoân caû caùi khoâng xaáu. Theá coù nghóa ngöôøi tu thieàn khoâng phaûi ñi tìm caùi Toát hay vöùt boû caùi Xaáu, maø hoï ñi tìm laïi caùi Voán Thieän coù töø ngay khi ra chaøo ñôøi maø hoï ñaõ ñaùnh maát ñi trong ñôøi soáng baèng caùch töï mình hoøa tan trong caùi meânh moâng tónh laëng, vaø chæ coù caùi meânh moâng tónh laëng ñoù môùi thöïc söï ñöa ta ñi vaøo neûo Voâ Vi.

Ngöôøi tu thieàn laø ñi tìm caùi "Ñöùc baát Tranh" cuûa noù. Baäc Thöôïng Thieän chaúng khaùc naøo nöôùc", bôûi "Nöôùc" laø hình aûnh cuûa söï soáng voán laïi khoâng tranh". - Thöôïng thieän nhöôïc thuûy, thuûy thieän lôïi vaïn vaät nhi baát baát tranh". Baäc sieâu hieàn giaû chaúng khaùc naøo nöôùc, maø nöôùc thì voán khoâng tranh maø chæ ñem laïi nguoàn lôïi cho vaïn vaät. Ngöôøi tu thieàn töôi maùt vaø nhu hoøa nhö doøng nöôùc, tuy yeáu meàm thaät nhöng chính noù coù theå hoøa tan vaøo trong ñaïi theå.

Ngöôøi Tu Thieàn laø tu caùi tu cuûa thaùnh nhaân. Duø caùi tu ñoù chæ trong giaây phuùt xuaát thaàn, ít ra hoï cuõng ñaõ caûm thaáy nheï nhaøng nhö caùi nheï nhaøng cuûa thaùnh nhaân caûm nhaän. Baäc thaùnh nhaân khoâng bao giôø vì mình neân chaúngø nghó ñeán chuyeän tích tröõ cuûa caûi, nhöng coù bao giôø thieáu thoán ñaâu. Caùc baäc thaùnh nhaân caøng cho nhieàu laïi caøng coù laém...

Ngöôøi tu thieàn laáy Voâ Vi laøm Kim Chæ Nam ñeå laøm moät cuoäc caùch maïng baøn thaân vó ñaïi. Ñieàu naøy nghe khoù song khoâng ai laø khoâng laøm ñöôïc, chæ sôï mình khoâng laøm. Sau moät ngaøy quaàn quaät vôùi cuoäc soáng vì nhu caàu vaø traùch nhieäm, chæ caàn daønh laïi moät thôøi gian ngaén nguûi "truùt boû" taát caû caùi phaøm tuïc ñeå hoøa nhaäp vaøo trong moät theá giôùi tónh laëng meânh moâng voâ cuøng voâ taän aáy.

Ñaïo cuûa Thieàn khoâng coù Thieân Ñaøng maø cuõng chaúng coù Nieát Baøn. Laõo Töû haù ñaõ chaúng noùi: "Ñaïo xung nhi duïng chi hoaëc baát doanh; Uyeân heà töï vaïn vaät chi toâng." Theo Ngaøi thì Ñaïo thöïc troáng khoâng, nhöng ñoå vaøo maõi ñaáy song khoâng ñaày; Ñaïo coù khaùc gì nhö vöïc thaúm maø döôøng nhö toå toâng cuûa vaïn vaät.

Caùi "Ñaïo" thaâm saâu laø nhö vaäy. Khoâng coù gì löôøng ñöôïc noù, vì vaäy noù (caùi ñaïo thieàn) khoâng töï noùi mình to. Noù khoâng laø moät loaïi vuõ khí nhöng laøm nhuït ñöôïc caùi beùn nhoïn... OÂi! Caùi voâ cuøng cuûa Ñaïo Thieàn laø ôû choã ñoù vaäy.

Trong phaàn thöïc haønh naøy, cuï Leâ Tieàn - Kyõ sö Ñoâng Döông thôøi tieàn chieán - moät trong nhöõng nhaø tham khaûo Thieàn noåi tieáng tröôùc kia ôû Saøi Goøn - ñaõ vieát laïi taát caû nhöõng kinh nghieäm maø cuï ñaõ thöïc hieän ngoùt caû nöûa theá kyû.

"...Mong raèng caùc baïn neáu nghe,tin vaø thöïc haønh theo vaø taäp cho chuyeân caàn, tinh taán thì keát quaû khoâng sai. Gaàn ñaây nhaát, thôøi caän ñaïi coù caùc vò nhö Ngaøi Hö Vaán Thieàn Sö ôû Phuùc Kieán, Trung Hoa, thoï treân 120 tuoåi môùi thò tòch caùch naøy treân 30 naêm taïi Ñaøi Loan; Cö só coù oâng Töôûng Duy Kieàu, ngöôøi oám yeáu beänh hoaïn, bò caùc chöùng di tinh, maét môø, choùng maët laïi bò beänh lao phoåi, nhöng nhôø quyeát taâm tónh toïa coâng phu (Thieàn) chæ trong voøng hai naêm, döùt haún moïi beänh, thaân theå traùng kieän, khoâng coù phöông thuoác naøo saùnh kòp. OÂng ta soáng treân 90 tuoåi. Trong nöôùc ta hieän nay coù Hoøa Thöôïng Thích Töø Quang, Truï Trì Chôn Ñöùc Tu Vieän soá 4 ñöôøng Nguyeãn Duy sau tröôøng Myõ Thuaät Gia Ñònh, Baø Chieãu, gaàn 100 tuoåi, ngöôøi traùng kieän troâng theå loái 70 hôn, da deû hoàng haøo, cöû chæ nhanh nheïn. Ngaøi chuyeân tu taäp Thieàn, Tònh Quaùn vaø Maät.

Ñoù laø phöông dieän theå xaùc, coøn veà maët tinh thaàn vaø taâm linh caøng tu taäp caøng tieán boä voâ cuøng maàu nhieäm. Chuû ñeà trình baøy boâ tham khaûo naøy chia hai phaàn:

Taäp l : Phaàn thöù l : Ñaïi cöông Duyeân Khôûi Phaàn thöù ll: Thöïc Haønh.

Taäp ll : Phaàn thöù lll: Tònh vaø Maät.