TOÂI ÑAÉC CÖÛ CHUÛ TÒCH UÛY HOÄI THEÁ VAÄN

Ñaây laø ngaøy ñaàu tieân keå töø ngaøy Toång Cuoäc boùng baøn bò giaûi taùn toâi laõnh ñaïo phaùi ñoaøn ñi tham döï giaûi VoâÑòch Theá Giôùi kyø 28 taïi Ljubljana Lieân Bang Nam Döông. Ñoaøn tuyeån thuû cuõng vaãn nhöõng khuoân maët cuõ nhö Huyønh Vaên Ngoïc, Traàn Caûnh Ñeán, Traàn Thanh Döông chæ coù theâm Cao Leâ Huøng laø caây vôït môùi ñang leân. NamTö (Yougoslavia) cuõng coøn coù teân laø Jugoslaviaja bao goàm 6 nöôùc Coäng Hoøa nhö Bosnia - Herzeùgovina, Croatie, Maceùdoine, Monteùneùgro, Serbie vaø Sloveønic coù dieän tích 255.800 caây soá vuoâng vôùi daân soá khoaûng treân 23.000.000 ngöôøi noùi tieáng Serbe, Croate, Meùreùdonien vaø Sloven. Thuû ñoâ laø Belgradecoøngoïi laø Beograd naàm treân truïc giao löu cuûa hai doøng soâng Danube vaø La Save. Luùc chuùng toâi ñeán Nam Tö thì Thuû Ñoâ naøy coù ñeán non moät trieäu röôõi cö daân ña phaàn haønh ngheà thöông maõi vaø ñaây cuõng laø trung taâm cuûa neàn kyõ ngheä nöõa. Thoáng Cheá Tito (Josip Beroz) sinh naêm 1892 taïi Kumrovec (Croatie). OÂng laø Toång Bí Thö Ñaûng Coäng Saûn Nam Tö töø naêm 1937, toå chöùc noåi daäy choáng Ñöùc Quoác Xaõ vaøo nhöõng naêm 1941-1944. Ñeán naêm 1945 oâng naém toaøn quyeàn ñieàu haønh vieäc nöôùc cho maõi ñeán naêm 1953 leân laøm Toång Thoáng Lieân Bang Nam Tö.

Neàn boùng baøn Vieät Nam ñaõ xuoáng doác ngay vaøo thaäp nieân 1960. Maëc duø khi toâi chính thöùc naém laïi vai troø laõnh ñaïo nhöng vaãn khoâng theå laáy laïi phong ñoä nhö thôøi kyø vaøng son tröôùc kia. GiaûiVoâ Ñòch Ñoàng Ñoäi Namveà tay Trung Coäng töùc Nöôùc Coäng Hoøa Nhaân Daân Trung Hoa keå caû Voâ Ñòch Ñôn Nam. Vieät Nam laàn naày chæ chieám ñöôïc ôû vò theá khieâm nhöôøng haøng 18 treân 33 quoác gia tham döï.

Tuy laàn mang chuoâng ñi ñaùnh xöù ngöôøi naøy bò thaát baïi song khoâng laáy ñoù laøm ñieàu. Thaéng baïi laø leõ thöôøng tình trong cuoäc chieán duø laø cuoäc chieán so taøi veà ngheä thuaät. Nhöõng ngaøy ôû ñaát nöôùc Coäng Saûn chuùng toâi cuõng chaúng buoàn ñi ñaâu nöõa ngoaïi tröø ñeán caùc thö vieän hoaëc caùc Vieän Baûo Taøng trong phaïm vi thaønh phoá. Moät hoâm tình côø toâi tìm thaáy taäp saùch "Theå Thao" baèng tieáng Phaùp. Luùc ôû nhaø hay ñi caùc nöôùc Töï Do toâi laø moät trong nhöõng ngöôøi löôøi nhaát theá giôùi veà chuyeän ñoïc saùch. Nhöng ñeán xöù sôû khoâng coù caùi thuù giaûi trí naøo thì... chuyeän ñoïc saùch laø vaán ñeà caàn thieát ñeå gieát bôùt thì giôø. Vaû laïi, caùi töïa ñeà khaù haáp daãn laø "Taïi sao caùc vaän ñoäng vieân da den laïi xuaát saéc hôn ngöôøi da traéng vaø da vaøng?" Taäp saùch moûng naøy ñaõ ghi nhaän ñöôïc caùc vaän ñoäng vieân ngöôøi Myõ da maàu (ñen) thoáng trò ñöôïc khaù nhieàu moân thi ñieàn kinh. Nhö moân chaïy l00m, 200m hoaëc 400m. Nhieàu moân khaùc cuõng trong moân thi ñieàn kinh naày nhaát laø nhaåy raøo hay nhaåy xa... khoù loøng coù ñaáu thuû naøo qua maët hoï.

Ngöôøi Flamand vaø Belique hay nhaát laø ngöôøi Flamand thì hay veà "Ñua Xe Ñaïp". Vì vaäy maø ñoái vôùi tay ñua xe ñaïp naøo coù tinh thaàn duõng caûm ñeàu ñöôïc goïi laø ngöôøi huøng xöù sôû Flamand. (Chính ngay caû Claudy Criquelion - Voâ ñòch Belgique cuõng phaûi xaùc nhaän caâu thaønh ngöõ ñoù laø ñuùng.)

Ñeán boä moân boùng baøn taäp saùch naøy coù ghi laø phaûi nhöôøng cho ngöôøi Chaâu AÙ. Neáu ñoøi hoûi phaûi ñöa ra baèng chöùng veà maët y hoïc thì khoâng sao coù ñöôïc. Caùc nhaø Baùc Hoïc ñeàu khoâng theå tin ñöôïc nhöõng con ngöôøi "mình haïc xöông mai" coù theå deûo dai chòu ñöïng hoå trôï cho hoï chôi ñöôïc baát cöù moät moân theå thao naøo. Nhöng coù ñieàu khoâng ai choái caõi laø Trung Quoác coù moät Nhaân Sinh Quan khaùc haún caùc daân toäc Taây Phöông. Moân boùng baøn thích hôïp vôùi caâu trieát lyù cuûa hoï: "Moät traän ñaáu khoângcoù söï thoâ baïo." (Bôûi noù ñaâu coù ñuïng chaïm ñeán chaân tay)

Ngöôøi Trung Hoa hay ngöôøi Nhaät ñeàu coù loái caàm vôït nhö nhau. Hoï ñöôïc xem laø baäc thaày veà kyõ thuaät "Caàm vôït heät nhö caàm ñuõa hay noùi ñuùnghôn laø caàm thìa."

Phaûi chaêng "Cöï Ly Daøi" aûnh höôûng ñeán ñoä cao? Ngöôøi da ñen toùm thu caû ba cöï ly: Daøi, Trung Bình vaø Ngaén. Ngöôøi Keynia ñöôïc xem laø xuaát saéc nhaát veà boä moân naøy. Caùc nhaø phaân tích laïi naëng veà ñòa lyù vaø xaõ hoäi hoïc. Ngöôøi Keynia soáng ôø vuøng cao nguyeân coù moät ñoä cao treân 5000 thöôùc - nôi maø aùp löïc khoâng khí raát yeáu. Hoï nhôø quen taäp döôït vôùi moâi tröôøng naøy neân khi xuoáng nuùi ñeå thi ñaáu taát nhieân taïo ñöôïc nhieàu thaønh tích xuaát saéc hôn. Laïi voán dó ngöôøi Keynia haàu heát xuaát thaân töø ngheà "Chaên Cöøö’ chaúng khaùc naøo ngöôøi Moâng Coå ñoøi hoûi phaûi coù sôû tröôøng chaïy nhanh vaø coù söùc chòu ñöïng deûo dai nöõa. Ngaøy xöa Thaønh Caùt Tö Haõn cuõng vaäy. Vò Hoaøng Ñeá naøy ñem laïi söï vinh quang cho daân toäc Moâng Coå xuaát thaân töø giôùi "Chaên Cöøö’ raøy ñaây mai ñoù khoâng bieát ñoïc, khoâng bieát vieát quanh naêm suoát thaùng quanh quaån vôùi nuùi röøng chöa heà nghe ñeán danh töø thaønh thò. Nhöng caäu beù chaên cöøu kia cuõng nhö taát caû moïi ngöôøi theo quy luaät cuûa thôøi gian tröôûng thaønh leân vôùi sôû tröôøng côõi ngöïa luùc naøo cuõng "phi nöôùc ñaïi". Chaúng nhöõng vaäy caäu cuõng coøn coù ñoâi chaân "Phi Maõ". Caùc ñaáu thuû ngöôøi Keynia ngaøy nay thì chieám ngoâi voâ ñòch veà "CöïLy", coøn ngaøy xöa Thaønh Caùt Tö Haõn (teân cuûa caäu Beù chaên cöøu Moâng Coå) trôû thaønh vò Hoaøng Ñeá (Khan) töøng ñaïp naùt Vaïn Lyù Tröôøng Thaønh chieám Trung Ñoâ (töùc tieàn thaân cuûa Baéc Kinh) roài xua quaân traøn sang Cao Ly... Phía Nam chieám Taân Cöông vaø Samakand töùc laø xöù Uzberkistan... roài Ba Tö, AÁn Ñoä, thaúng xuoáng vuøng maïn Nam nöôùc Nga traûi roäng töø daõy Caucase maõi taän ñeán Thaùi Bình Döông... bao truøm gaàn heát thieân haï.

Ljubljana nôi maø caùc traän ñaáu boùng baøn tranh voâ ñòch quoác teá ñang dieãn ra coøn coù teân goïi LYOO Blyad Nah, coù daân soá 138.OOO hay hôn nöõa. Ñaây laø thuû phuû cuûa ngöôøi Slovenia, naèm giöõa thung luõng nôi doøng Sava River caùch Triest 40 miles veà phía Ñoâng Baéc vaø 70 miles veà Taây Baéc Zagreb. Nôi ñaây laø trung taâm kyõ ngheä vaø thöông maïi, maø cuõng ñöôïc xem laø Trung Taâm Vaên Hoùa cuûa Slovenia. Toâi coù ñeán thaêm Ñaïi Hoïc Ñöôøng Liubljana töùc laø University of Ljubljana. Ngoâi Ñaïi Hoïc Ñöôøng naøy ñöôïc döïng leân töø naêm 1596.

Thaät laø may maén toâi ñöôïc ñi chung vôùi ñoaøn vôït goã quoác teá thaêm vaøi nôi ngoaøi thuû phuû Ljubljana nhö Novi Sad coøn goïi laø NO Vee Sahd trung taâm cuûa neàn Noâng Nghieäp maø xöù sôû Nam Tö chuù troïng nhieàu. Daân soá Novi Sad coù ñeán gaàn 84.000. Nhieàu ngöôøi Serbs thöôøng Haønh Höông ñeán taïi Ñeàn Matice Serbska. Phía Nam thuû ñoâ Belgrad khoaûng 210 miles laø Skopje möùc ñoä daân soá coù treân 121.000 naèm ven doøng Vardar River. Ñaëcbieät chuùng toâi ñöôïc ñöa ñeán Zagrab coøn goïi laø Zah Grebb, coù daân soá treân 350.000 ñöùng vaøo baäc nhì cuûa Yugoslavia. Chuùng toâi tham quan caùc nhaø maùy, nôi thuoäc da, nhaø saûn xuaát giaáy, tô sôïi v.v... Ñeïp nhaát laø doøng soâng thô moäng Ven Sava River caùch thuû ñoâ Belgrad loái 230 miles.

Neàn Myõ Ngheä cuûa ñaát nöôùc naøy raát phöùc taïp chòu aûnh höôûng nhieàu neàn vaên minh khaùc nhau. Ña phaàn nhöõng hình töôïng ñieâu khaéc höôùng veà Toân Giaùo Coå Truyeàn. Nhöng phaàn lôùn aûnh höôûng neànvaên hoùa YÙ Ñaïi Lôïi. Coøn Croatiavaø Slovenia laïi chòu aûnh höôûng saâu xa cuûa UÙc Ñaïi Lôïi vaø Hung Gia Lôïi... Toâi coù laàn ñöôïc chieâm ngöôõng pho töôïng ñöôïc ñieâu khaéc bôûi moät "Ñieâu Khaéc Gia" ngöôøi Yugoslav coù teân Ivan Mestrovic. Nhaø ñieâu khaéc taøi ba naøy sinh quaùn taïi Croatia vaøo naêm 1883 vaø oâng ñaõ di cö sang Hoa Kyø. Toâi cuõng ñöôïc nhìn taän maét taäp thô cuûa Thi Haøo Oton Yupaêncie ngöôøi Slovenia sinh naêm 1878 vaø maát naêm 1949 cuõng nhö böùc hình cuûa nhaø soaïn nhaïc noåi tieáng Nam Tö laø Nhaïc Sö Stjepan Sulek sinh naêm 1914 vaø laø ngöôøi Croat. OÂng chôi Vó caàm thaät tuyeät vôøi vaø thöôøng soaïn caùc khuùc hoøa taáu traàm buoàn. Tröôùc khi rôøi khoûi ñaát nöôùc naøy toâi ñeán thaêm khu tröôït tuyeát maø daân chuùng Nam Tö xem ñoù laø moân chôi theå thao khaù thuù vò.

Ñieàu laøm toâi khoâng khoûi ngaïc nhieân laø taïi nôi phoøng nhoû ñoïc saùch ôû Thö Vieän Belgrad maø moät hoâm toâi ñi cuøng Ngoïc ñeán tham quan, khoâng hieåu voâ tình hay coá yù khung aûnh cuûa Staline bò treo thaáp hôn böùc chaân dungcuûa Tito- nhaø laõnh ñaïo cuûa ñaûng Coäng Saûn Nam Tö ñeán caû 10 phaân taây. Huyønh Vaên Ngoïc khi ñöôïc toâi noùi veà vieäc naøy haén cöôøi cho ñoù laø chuyeän nhoû caàn gì baän taâm theâm meät trí. Quaû haén ngaây ngoâ. Ñaây khoâng phaûi laø moätchuyeän taàm thöôøng. Hoï muoán baøi trí trong moät khung caûnh maø toâi nghó raèng chæ coù Nietzche môùi hieåu ñöôïc caùi nghóa ñen cuûa noù. Toâi beøn möôïn caâu noùi baát huû cuûa Nietzche noùi vôùi Ngoïc: "Baát cöù caùi gì nhoû nhö theá gíôùi cuõngchöùa caû voâ bieân"

Naêm 1965 toâi ñöôïc anh em trong Uûy Hoäi Theá Vaän Vieät Nam ñeà nghò ñöa ra öùngcöû chöùc Chuû Tòch ñeå thay theá cho anh Nguyeãn Phöôùc Voïng.

Muoán ñöôïc giöõ chöùc vuï naøy ít nhaát phaûi ñöôïc 14 ToångCuoäc cuûa 14 boä moân theå thao vaø 40 Ñaïi Dieän cuûa caùc Khu UÛy Hoäi veà baàu. Toâi ñöôïc ñaïi ña soá caùc boä moân uûng hoä, trong luùc anh Nguyeãn Phöôùc Voïng chæ ñöôïc moät thieåu soá coøn muoán duy trì anh laïi. Tuy nhieân UÛy Hoäi Theá Vaän laø moät cô quan ñaàu naõo chung cho taát caû caùc boä moân theå thao neân caàn phaûi ñöôïc ña soá trong caùc Toång Cuoäc uûng hoä môùi hy voïng ñaéc cöû, chöa keå 40 Ñaïi Dieän cuûa khaép caùc tænh veà tham döï trong cuoäc ñaàu phieáu.

Töôûng cuõng neân caàn bieát anh Nguyeãn Phöôùc Voïng laø moät ñaøn anh trong giôùi theå thao. Kinh nghieäm cuûa anh raát suùc tích. Nhaát laø boä moân Tuùc Caàu maø anh ñaõ caàm naém "chaêm soùc" trong nhieàu naêm qua. Anh Voïng raát saønh veà Phaùp Ngöõ. Chöùc Chuû Tòch UÛy Hoäi Theá Vaän Vieät Nam anh giöõ moät thôøi gian khaù daøi chöa coù ai thay theá. Hay noùi ñuùng hôn töø hoài giôø chöa coù ai chòu ra tranh cöû ôû cöông vò naøy.

Neáu anh Nguyeãn Phöôùc Voïng ñöøng ñeå maát uy tín ñoái vôùi anh em trong Ban Chaáp Haønh UÛy Hoäi döôùi chính theå cuûa neàn Ñeä Nhaát Coäng Hoøa thì chöa haún ñaõ coù söï vaän ñoäng môøi toâi ra tranh cöû.

Nguyeân nhaân chæ vì anh Nguyeãn Phöôùc Voïng nhaân danh chuû Tòch UÛy Hoäi ñaõ khuùm nuùm tröôùc oâng Cao Xuaân Vyõ vôùi cung caùch xöng hoâ maø anh em caûm thaáy mình bò toån thöông ñeán loøng töï aùi khoâng ít. Hoâm aáy anh Voïng laõnh ñaïo phaùi ñoaøn cuûa UÛy Hoäi leân gaëp oâng CaoXuaânVyõ - Toång Giaùm Ñoác Nha Thanh Nieân - goàm coù anh Voõ Vaên ÖÙng chuû tòch Toång Cuoäc Tuùc Caàu, anh Hoaøng Phuù Linh - Chuû Tòch Toång Cuoäc Boùng Chuyeàn, anh Nguyeãn Höõu Nhaõ - chuû tòch Toång Cuoäc Ñieàn Kinh vaø toâi chuû tòch Toång Cuoäc Boùng Baøn kieâm Toång Thö Kyù UÛy Hoäi Theá Vaän. Muïc ñích cuoäc "dieän kieán" naøy laø ñeå cuøng baøn thaûo vieäc tuyeån choïn caùc boä moân naøo coù theå ñi tham döï Giaûi Ñoâng Nam AÙ Vaän Hoäi taïi Thaùi Lan. Tieác thay ? Trong phaàn ñoái ñaùp oâng Nguyeãn Phöôùc Voïng vôùi tö caùch Chuû Tòch UÛy Hoäi Theá Vaän ñöùng tröôùc oâng Cao Xuaân Vyõ laïi toû ra khuùm nuùm cöù moät ñieàu "Thöa cuï", hai ñieàu "Thöa Cuï" oâng coù theå noùi "Thöa oâng Toång Giaùm Ñoác" cuõng ñaày ñuû lòch söï vaø... coù tinh thaàn "thöôïng toân" laém roài. Hôn nöõa neáu so veà tuoåi taùc oâng Chuû Tòch Nguyeãn Phöôùc Voïng lôùn hôn oâng Toång Giaùm Ñoác Cao Xuaân Vyõ troøn caû con "Giaùp". Tröôùc haønh ñoäng naøy toaøn theå anh em trong ñoaøn caûm thaáy bò nhuïc laây neân ñeàu toû veû baát bình, aâm thaàm baøn thaûo choïn ngöôøi thay theá trong cuoäc baàu Taân Ban Chaáp Haønh cuûa UÛy Hoäi vaøo naêm 1965. (Luùc ñoù vaøo khoaûng thöôïng baùn nieân 1960.)

Cuoäc baàu cöù Taân Ban Chaáp Haønh cuûa UÛy Hoäi Theá Vaän Vieät Nam baét ñaàu xuùc tieán. OÂng Voïng nghe ngoùng ñöôïc nguoàn tin caùc Toång Cuoäc ñang tích cöïc vaän ñoäng baàu toâi thay theá oâng vaøo chöùc vuï Chuû Tòch neân tröôùc ngay Ñaïi Hoäi moät hoâm oâng ñeán nhaø toâi hoûi thaúng veà söï kieän naøy coù ñuùng vaäy hay khoâng?

Toâi xaùc nhaän laø coù. Tuy nhieân ñoù chæ laø yù kieán cuûa moät soá anh em trong caùc Toång Cuoäc khoâng ngoaøi vôùi muïc ñích laøm taêng theâm uy tín cuûa anh traùnh vaán ñeà ñoäc dieãn nhö caùc nhieäm kyø tröôùc.

OÂng Voïng chaêm chuù nghe coù veû suy nghó. Giaây laùt sau oâng noùi thaúng veà yù ñònh cuûa mình vôùi baát cöù giaù naøo cuõng tranh laáy chöùc vuï Chuû Tòch UÛy Hoäi. Tröôùc khi ra veà, anh noùi vôùi lôøi leõ ñaày traùch cöù "Taïi sao anh em khoâng noùi thaúng neáu xeùt thaáy oâng coù loãi laàm gì."

Môùi tôø môø saùng hoâm sau oâng Voïng laïi loø moø ñeán nhaø toâi. Laàn naày oâng khoâng coøn veû cay cuù nöõa maø baèng nuï cöôøi thaät töôi vôùi gioïng thaân maät oâng yeâu caàu neáu toâi ñaéc cöû haõy ñeà nghò oâng vaøo chöùc vuï Chuû Tòch Danh Döï troïn ñôøi.

Laàn baàu cöû naày coù söï thay ñoåi veà nhieäm kyø cuûa Ban Chaáp Haønh. Coù nghóa phaûi theo ñuùng nhö chu kyø cuûa UÛy Hoäi Theá Thao Quoác Teá laø boán naêm. Keát quaû cuoäc baàu cöû ñöôïc tuyeân boá ngay sau ñoù. Toâi ñaéc cöû chöùcvuï Chuû Tòch vôùi soá phieáu toái ña. Döôùi ñaây laø danh saùch cuûa toaøn Ban Chaáp Haønh ñöôïc chính thöùc coâng boá.

Chuû tòch: OÂng Ñinh Vaên Ngoïc

Phuï Taù Chuû Tòch: OÂng Voõ Vaên ÖÙng

Ñeä I Phoù Chuû Tòch: OÂ. Hoaøng Nhö Linh

Ñeä II Phoù Chuû Tòch: OÂ. Nguyeãn Höõu Nhaõ

Toång Thö Kyù: OÂ. Phan Nhö Myõ

Vaø cuoái cuøng do lôøi ñeà nghò cuûa toâi, oâng Nguyeãn Phöôùc Voïng ñöôïc toaøn theå Ñaïi Bieåu Ñaïi Hoäi chaáp nhaän anh laø Chuû Tòch Danh Döï troïn ñôøi cuûa UÛy Hoäi Theá Vaän Vieät Nam.

Toâi trôû laïi vôùi moâi tröôøng theå thao vaø laømvieäc tích cöïc nhö ngaøy naøo Toång Cuoäc Boùng Baøn chöa bò giaûi taùn. Toâi sung söôùng khoâng phaûi vì ñöôïc caùi chöùc vuï Chuû Tòch UÛy Hoäi maø vì ñaõ ñaït ñöôïc muïc ñích cuûa höôùng ñi trong cuoäc ñôøi mình. Höôùng ñi ñoù laø vun ñaép cho neàn theà thao cuûa ñaát nöôùc. Ñoù laø lyù töôûng cuûa toâi ñaõ haèng ghi trong taâm khaûm nhö Gaston Dutil ñaõ noùi: "Moät traùi tim khoâng lyù töôûng chaúng khaùc naøo moät baàu trôøi khoâng tinh tuù"

Toâi khoâng bao giôø muoán traùi tim toâi laø moät baàu trôøi u aùm!

SOÙNG GIOÙ BAÕO BUØNG SAU NGAØY HOÏP NHAÁT

Ñaây laø laàn ñaàu tieân toâi ñöa anh em ñi tham döï giaûi voâ ñòch Theá Vaän Quoác Teá toå chöùc taïi Tokyo vaøo naêm 1964 sau ngaøy Toång Cuoäc Boùng Baøn bò giaûi taùn hoài haï baùn nieân 1960. Tröôûng ñoaøn luùc ñoù laø oâng Nguyeãn Phöôùc Voïng Chuû Tòch UÛy Hoäi Theá Vaän coøn toâi laø Toång ThöKyù cuûa UÛy Hoäi laøm Phoù Tröôûng ñoaøn. Luùc baáygiôø danh töøToång Nha Thanh Nieân khoâng coøn nöõa maø ñaõ ñöôïc caûi ñoåi laïi laø Phuû Ñaëc Uûy Thanh Nieân do OÂng Nguyeãn Vaên Kieåu baøo huynh cuûa Toång Thoáng Thieäu laøm Ñaëc Uûy Tröôûng. Nhôø vaäy maø moïi khoaûn chi tieâu ñöôïc rôøi roäng hôn vaø taát nhieân chuùng toâi ñeàu phoù thaùc caû vaøo tay oâng Kieåu lo lieäu. Laàn ñi naøy coù oâng Kieåu thaùp tuøng theo phaùi ñoaøn neân vieäc naâng ñôõ töø tinh thaàn ñeán vaät chaát thaät chu ñaùo. Ñieàu laøm toâi ngaïc nhieân, vaø thích thuù nöõa laø coù caû Baùc Só Nguyeãn Chí Nhieàu, Chuû Tòch UÛy Hoäi Ouoác Gia Theå Thao laàn ñaàu tieân tình nguyeän theo ñi baèng phöông tieän töï tuùc...

Töôûng cuõng neân bieát UÛy Hoäi Quoác Gia Theå Thao chuyeân lo veà caùc hoaït ñoäng theå thao quoác noäi. Coøn UÛy Hoäi Theá Vaän thì lo vaán ñeà tham döï tranh caùc giaûi voâ ñòch quoác teá. Hai UÛy Hoäi naøy thöôøng coù söï daãm chaân nhau gaây trôû ngaïi khoâng caû cho coâng vieäc hoaït ñoäng chung. Do ñoù maø naêm 1968 môùi coù söï keát hôïp giöõa hai UÛy Hoäi laïi laøm moät.

Nguyeân do coù söï xuaát hieän UÛy Hoäi Theå Thao Quoác Gia vì theo Saéc Luaät döôùi thôøi Quoác Tröôûng Baûo Ñaïi thì goàm coù hai boä phaän: Moät chuyeân lo coâng vieäc hoaït ñoäng trong nöôùc ñöôïc goïi laø UÛy Hoäi Theå thao Quoác Gia vaø moät lo cho vieäc sinh hoaït theå thao quoác teá goïi UÛy Hoäi TheáVaän Quoác Gia Vieät Nam. Uûy Hoäi Theá Vaän phuø hôïp ñuùng theo tinh thaàn baûn Hieán Chöông Theá vaän Quoác Teá. Theo taäp saùch nhoû vôùi nhan ñeà "Toâi Laøm Kyù Giaû Theå Thao" cuûa Huyeàn Vuõ coù ñoaïn vieát "... Ñaàu naêm 1968, nhaän thaáy ñaõ ñeán luùc caàn phaùt ñoäng maïnh phong traøo theå thao trong nöôùc neân giôùi theå thao thuû ñoâ (caùc hoaït ñoäng theå thao quan troïng ñeàu dieãn ra taïi Saøi Goøn) phoái hôïp vôùi Toång Nha Thanh Nieân, nghó ñeán vieäc hình thaønh UÛy Hoäi Theå Thao Quoác Gia qua söï kieän baàu ban chaáp haønh cho UÛy Hoäi." (Trang 155 TLKGTT)

Baùc só Nhieàu nhaän lôøi ngay khi ñöôïc anh em môøi ñaûm nhaän chöùc vuï Chuû Tòch. Töø ñoù môùi coù UÛy Hoái Theå Thao Ouoác Gia. Tuy nhieân ñeán naêm 1969, OÂng Ngoâ Khaéc Tính laøm Toång Tröôûng Quoác Gia Giaùo Duïc nhaän thaáy coù söï "Troáng ñaùnh xuoâi, Hoäi Theå Thao Quoác Gia do Baùc Só Nhieàu ñöùng laøm Chuû Tòch vaø döôùi tay oâng coù anh Huyeàn Vuõ laøm Toång Thö Kyù vaø UÛy Hoäi Theá Vaän do toâi laøm Chuû Tòch vaø anh Phan Nhö Myõ - moät kyù giaû theå thao noåi tieáng ñöôïc tín nhieäm giöõ chöùc vuï Toång Thö Kyù neân ñeà nghò trieäu taäp cuoäc hoïp ñeå tìm moät phöông caùch giaûi quyeát oån thoûa traùnh gaây phöông haïi cho coâng cuoäc hoaït ñoäng theå thao trong cuõng nhö ngoaøi nöôùc. Caùc söï kieän trôû ngaïi ví duï nhö khi tuyeån choïn ñaáu thuû ñi döï giaûi tranh voâ ñòch theágiôùi UHTT Quoác Gia ñoøi hoûi phaûi coù taàm voùc quoác teá trong luùc ñoù UÛy Hoäi Theá Vaän chuû tröông môû roäng cöûa cho caùc ñaáu thuû ñang vöôn leân ñeå coù dòp hoïc hoûi kinh nghieäm trong caùc traän ñaáu ôû theá giôùi beân ngoaøi. Cuoäc tranh luaän voâ cuøng gay go vaø sau cuøng toaøn theå anh em bieåu quyeát neân hôïp nhaát chung laïi yeâu caàu Boä Giaùo Duïc cöùu xeùt. Nhaän thaáy ña soá ñeàu ñoàng thuaän nhö vaäy neân oâng Ngoâ Khaéc Tính ñeà nghò laáy danh xöng: UÛy Hoäi Quoác Gia Theå Thao vaø Theá Vaän Vieät Nam. Taát nhieân laø coù cuoäc baàu baùn ñeå choïn Baùc Só Nhieàu hay toâi naém giöõ vai troø Chuû Tòch Uûy Hoäi hôïp nhaát naøy. Keát quaû laø toâi ñöôïc thaéng cöû. Coù theå vì söï kieän naøy laøm toån thöông ñeán loøng töï aùi cuûa BS Nhieàu voán nhieät tình vôùi neàn theå thao ñaát nöôùc. Tuy vaäy nhieät tình vaø uy tín laø moät vieäc coøn coâng cuoäc hoaït ñoäng höõu hieäu laïi laø vaán ñeà khaùc.

Cuõng vì söï hôïp nhaát naày maø naåy sinh ra nhieàu dö luaän khieán toâi böïc mình khoâng ít. Ñaàu tieân nguoàn tin ñöôïc tung ra coá tình chia reõ giöõa toâi vaø Ñaïi Taù Phoøng maø ngöôøi ta cho raèng coù söï baát bình vôùi nhau khieán laâm caûnh "Troáng xuoâi, Keøn ngöôïc". Sau ñoù ñöa ra nhöõng tieáng vang khaùc moãi laàn coù gì khoâng vöøa loøng ñeïp yù laø vò chi toâi ñi thaêng leân gaëp ngay anh Ngoâ Khaéc Tænh ñeå nhôø giaûi quyeát, laøm cho anh Tö- loái xöng hoâ quen thuoäc cuûa ñaøn em - luùc baáy giôø laø Toång Giaùm Ñoác Nha Thanh Nieân bò chaïm töï aùi v.v... Hoaëc giaû nhö chuyeän xuaát ngoaïi cuûa phaùi ñoaøn, toâi qua maët Toång Nha leân thaúng Boä khieán cho "Anh Tö" keát toäi oâng Toång Tröôùng Ngoâ Khaéc Tænh laø Dó Coâng Vi Tlt (?!)...

Thaät laø nhöõng dö luaän hoà ñoà sai traùi. Toâi vôùi Ñaïi Taù Phoøng chöa heà coù chuyeän söùt meû, neáu coù baøn caõi qua laïi thì aâu ñoù laø vaán ñeà tranh luaän cho coângvieäc chung maø thoâi. Laøm sao laïi ñem ñoàng hoùa cuoäc tranh luaän vôùi söï caõi vaõ? Luùc baáy giôø chuùng toâi thöôøng xuyeân lieân laïc baøn thaûo moïi vaán ñeà coù lieân quan tröïc tieáp vôùi nhau keå caû vaán ñeà leân Boä ñeå ñöôïc nhanh choùng coâng vieäc hôn.

Toâi luoân luoân chuû tröông giöõ cho taâm hoàn mình trong saùng. Nhôø ñoù maø toâi khoâng laøm ñieàu gì sai traùi, coù tính tham nhuõng hay löôn leïo hoaëc bôï ñôõ caáp treân ñeå hy voïng ñöôïc caát nhaéc hoaëc xin xoû cuûa caûi vaät chaát v.v... Toâi tuyeät ñoái khoâng duøng caùi "trí tueä, mình ñeå laøm ñieàu môø aùm, taùn taän löông taâm. Lôøi qua tieáng laïi thì thaàm nhö vaäy khoâng ít, toâi vaãn thaûn nhieân xem ñoù nhö chaúngcoù ñieàu gì caû, bôûi mình ñaâu coù phaûi laø keû troäm? Ngöôøi xöa haù chaúng coù caâu: "Ngöôøi ñi ñeâm tuy khoâng phaûi laø keû gian nhöng khoâng theå caám choù caén. [Chieán Quoác Saùch]

Vaãn chöa heát. Khi toâi ñaéc cöû chöùc "Chuû Tòch UÛy Hoäi Theá Vaän" maø nhieàu ngöôøi haèng mô öôùc - trong ñoù coù caû anh Voïng nhö anh Huyeàn Vuõ noùi moïi ñaøi thoï cuûa oâng Chuû Tòch ñeàu ñöôïc höôûng ñaëc bieät maø chính nhöõng keû giaàu tieàn laém baïc cuõng khoù loøng coù ñöôïc - tung ra nguoàn tin laø toâi seõ ñöôïc ñöa ra laøm Toång Giaùm Ñoác Thanh Nieân thay theá "Anh Tö". Thaät beù caùi laàm. Toâi khoâng bao giôø coù tham voïng nhö vaäy. Keå caû nhöõng dö aâm cuûa caùc ñaøn em khaùc (?) nhoû to chuyeàn mieäng laø toâi seõ ñöôïc anh Tænh ñöa laøm Phoù (?) ñeå chuaån bò thay theá"Anh Tö", nhöng bò Anh Tö thaúng thöøng töø choái. Moät tin bòa ñaët thieáu "thöù töï". Laøm Chaùnh khoâng chòu laïi ñi laøm Phoù sao? Toâi voán khoâng coù maïng ñeå ngöôøi khaùc sai vaët hoaëc ñeå chìa tay thu nhaän nhöõng cuûa caûi boá thí nôi keû thöøa tieàn dö giaû. Toâi khoâng chuaån bò töø teân lính Leä ñeå böôùc leân laøm oâng Chaùnh Toång maø chæ taïo moät theá ñöùng ñeå cho taâm hoàn mình ñöôïc trong saùng. Thaät vaäy. "Caùi ñeïp cuûa trí tueä chæ laøm cho ngöôøi ta kinh ngaïc, coøn caùi ñeïp cuûa taøm hoàn môùi laøm cho ngöôøi ta kính phuïc." B. Fontenell ñaõ noùi nhö vaäy.

Toâi toân troïng leõ phaûi neân toâi khoâng laøm ñieàu sai quaáy. Coâng vieäc laøm cuûa toâi khen cuõng coù maø cheâ cuõng khoâng traùnh khoûi. Ñoù laø leõ thöôøng tình. Toâi khoâng duøng ba taác löôõi ñeå ñi laøm vieäc aùm muoäi. Coù theå toâi bò moät soá ngöôøi khoâng maáy hôïp vôùi yù hoï neân ñöa ra nhöõng tin ñoàn aùc yù coá haï uy tín ñeå chuaån bò ñöa Thaàn Töôïng cuûa hoï traùm vaøo maëc tình thao tuùng, moät khi Thaàn Töôïng ñoù ñaõ bò nhöõng lôøi leõ ñöôøng maät quyeán ruõ. Neáu Thaàn Töôïng ñoù bieát hoïc lôøi noùi cuûa ngöôøi xöa: "Keû naøo moàm mieäng khoân kheùo quaù taát laø ngöôøi khoâng neân tin nhieàu" (Haøn Thò) aét traùnh khoûi caûnh bò sa vaøo "Meâ Hoàn Traän".

Dö luaän naøy laïi chóa muõi duøi vaøo oâng Ngoâ Khaéc Tænh pheâ phaùn coù tính aùc yù hôn laø xaây döïng, baûo oâng (Tænh) coá yù saùt nhaäp hai UÛy Hoäi laø coù möu ñoà "toùm thu moät moái", laø vì luaät v.v... Toâi chaúng beânh vöïc oâng Tænh song noùi roõ söï thaät. Vaán ñeà saùt nhaäp hai UÛy Hoäi laø do toaøn theå Ban Chaáp Haønh cuûa caû hai beân (taát nhieân laø coù caû BS Nhieàu vaø toâi) ñöa ra vaø trình leân oâng Tænh. Nhö vaäy oâng Tænh laø ngöôøi ñöùng ra cöùu xeùt vaø chaáp thuaän maø thoâi? Toâi ñaéc cöû Chuû Tòch laø ñöôïc ña soá phieáu uûng hoä chöù ñaâu coù phaûi oâng Tænh baàu cho toâi? Thöû ñaët ngöôïc vaán ñeà. Neáu luùc baáy giôø BS. Nhieàu ñöôïc truùng cöû naém vai troø ñaày ñuû quyeàn haïn naøy thì lieäu nhö theá naøo? Nhöõng "Bruits" thieáu chaát "Baûn Thieän" ñoù coù tung veà phía mình khoâng? Mæa mai thay! Nhöõng ngöôøi bò maát quyeàn lôïi laïi tung theâm nhieàu ñoøn pheùp nhö hieän töôïng Trung Töôùng Traàn Vaên Trung xuaát hieän. Ñaâu coù gì khoù hieåu? OÂng laø Toång Cuïc Tröôûng Chieán Tranh Chính Trò. Söï hieän dieän cuûa oâng ñeå cuøng thöông thaûo giaûi quyeát caùc vaán ñeà khuùc maéc neáu coù giöõa quaân nhaân vaø daân söï. Dö luaän coøn boùng gioù baûo toâi ñaõ xuùi oâng Tænh baét chöôùc theo Phaùp laø quan thaày xöa "gom laïi moät moái" coù nghóa saùt nhaäp hai UÛy Hoäi laïi... Thaät buoàn cöôøi. Caû hai UÛy Hoäi hoäi hoïp thaûo luaän tìm loái thoaùt veà söï daãm chaân nhau, cuoái cuøngñi ñeán chuyeän keát hôïp laøm moät. Baây giôø sau khi kieåm phieáu thì baûo ñoù laø... kieåu "Quan Thaày!"

Nguyeãn Ang Ca ñaõ vieát trong Tuaàn Baùo Tröôøng Sôn – tôø baùo ñöôïc xem laø coù taàm voùc nhaát Mieàn Trung luùc baáy giôø – kieåm ñieåm laïi neàn theå thao cuûa ñaát nöôùc! Coù ñoaïn: "...Cuõng nhö ngaøy baàu cöû chöùc Chuû Tòch UÛy Hoäi Theå Thao Quoác Gia vaø UÛy Hoäi Theá Vaän, BS Nhieàu nhaän thaáy dö luaän chung quanh ña phaàn höôùngveà Baàu Ngoïc (taát nhieân nhìn vaøo thöïc teá, chöù khoâng phaûi duøng laøm aûng kieång) beøn boïp laïi Ban Coá Vaán döôùi tröôùng baøy möu tính keá ñöa ra moät chieán löôïc môùi ñeå öùng phoù. Ñoù laø saùch löôïc "moät muõi teân baén cheát hai con chim." BS. Nhieàu ñöùng leân vôùi beà theá ra veû "Quaân Töû Taàu" keâu goïi anh em haõy doàn phieáu cho Baàu Ngoïc. Ñuùng laø moät keá saùch tinh vi. Neáu kieåm phieáu maø oâng (Nhieàu) ñaéc cöû thì oâng seõ ñoùng kòch tuyeân boá moät caùch khieâm nhöôïng, vôùi lôøi leõ "...vì anh em quaù tín nhieäm chöù toâi giôø meät quaù roài. Coøn vaïn nhaát bò thaát cöû ...thì coù gì laï luøng ñaâu" Chính toâi ñaõ keâu goïi anh em boû cho oâng kia maø? "Theá laø chæ toán coù moät muõi teân maø ñöôïc caû hai ...vieäc."

Noùi veà chuyeän "Quaân Töû" toâi nhôù ñeán Kyù Giaû Theå Thao Moäng Ñaøi ñaêng treân tôø Tröôøng Sôn luùc baáy giôø anh laø ToångThö Kyù nôi baøi "Tieåu Luaän" coù ñoaïn: "Ñaâu coù ai ngôø Phöông Tröôïng Chuøa Thieáu Laâm laïi laø moät oâng Sö Hoå Mang. Thaø laõo ñi chieám maáy coâ nöông trong phaùi "Nga Mi" thì cuõng chaúng noùi laøm chi, ñaàu naày laõo laïi ñi "moø traêng"vôùi moät "Töù Ñaïi Aùc" (Chöù khoâng phaûi Töù Nhaân Bang) ñoù laø naøng Voâ AÙc Baát Taùc ñeå cho Töû. Theá môùi coù caùi caâu:

Ñöùng tröôùc ñaùm Quaàn Huøng Voâ AÙc Baát Taùc höông saéc nguùt ngaøn chæ ngay maët Phöông Tröôïng chuøa Thieáu Laâm baûo Hö Truùc:

- Naøy con ôi! Phuï thaân con ñaáy! Haõy quì xuoáng maø laïy ñi?

Theá laø chaùy nhaø ra maët chuoät. Than oâi! Ñaïo cao ñöùc troïng töø nay ñaâu coøn nöõa?!

Trong baøi Tieåu Luaän "TranhTroøn... Chuû Tòch Ñaám Ñaù Nôi Thao Tröôøng" Moäng Ñaøi luaän veà Quaân Töû Kieám: Trong giôùi giang hoà cuûa chuyeän Kieám Hieäp Kim Dung, nhaân vaät maø ngöôøi ñôøi thöôøng goïi baèng danh xöng "Nguïy Quaân Töû", ñoù laø Nhaïc Baát Quaàn, bôûi chính oâng ta ñi aên caép caùi aùo Caø Sa taïi toøa coå mieáu ôû ngoõ Höôùng Döông trong ñoù coù ghi "Bí Kíp Voõ Coâng Tòch Taø Kieám Phoå". Chính haén ta gaû Nhaïc Linh San cho Laâm Bình Chi khoâng ngoaøi muïc ñích möu chieám cho kyø ñöôïc bí kíp naøy.

Ñoïc Tieáu Ngaïo Giang Hoà ta thaáy coù moät vuï aùn maïng ñaõ dieãn ra taïi ngoâi chuøa Thieáu Laâm. Naïn nhaân chaúng ai xa laï laø hai vò Sö Thaùi thuoäc phaùi Nga Mi. Nhöõng ngöôøi coù maët taïi hieän tröôøng luùc ñoù toaøn laø "Cao Thuû Voõ Laâm" cuûa chính phaùi. Moïi ngöôøi ñeàu coù moät nhaän xeùt nhö nhau laø caùi teân "Ma Ñaàu" naøo ñoù loït ñöôïc vaøo ñaây haún phaûi laø tay thuoäc haøng voõ coâng thöôïng thaëng. Bôûi haén ta chaúng ñeå laïi moät daáu tích naøo ngoaïi tröø caùi veát nhô nhö muõi kim ñaâm vaøo töû huyeät maø Leänh Hoà Xung phaùt giaùc ñöôïc.

Veà sau ñaáu vôùi ÑoângPhöông Baát Baïi, Leänh Hoà Xung thaáy haén xöû duïng Tòch Taø Kieám Phaùp ñaâm muø maét Nhaäm Nguõ Haønh baøng muõi kim khaâu, luùc ñoù môùi vôõ leõ ra laø keû haï saùt hai vò Sö Thaùi kia khoâng ai ngoaøi Nhaïc Baát Quaàn. Laõo ta cuõng chaúng khaùc naøo Ñoâng Phöông Baát Baïi, cuõng "Tö ïthieán caùi cuûa quæ" ñeå luyeän moân voõ coâng naøy. Hoï Nhaïc vöøa döõ laïi vöøa gian ngoan möu löôïc. Hoâm gieát hai vò Sö Thaùi cheát laõo ta cuõng hieän dieän taïi choã, cuõng phaãn noä ra maët nhö tuoàng muoán nhai töôi nuoát soáng keû "baïo taøn". Moïi ngöôøi chaúng ai daùm ngôø bôûi caùi "Uy Danh" cuûa haén laø Quaân Töû Kieám. Chaúng leõ keû Quaân Töû laïi ñaâm leùn thieân haï sau löng sao? Coù ngöôøi hoûi: "Lieäu caùi luõ Nguïy Quaân Töû aáy roài coù bò mang ñi laên trì khoâng?" Ñöông nhieân laø phaûi theo caùi quy luaät "Thieän aùc daùo ñaàu chung hæ baùo". Roài laõo cuõng bò thaân baïi danh lieät nhö Moä Dung, cuõng phaùt ñieân phaùt cuoàng lang thang nôi tha ma moä ñòa..." (Tröôøng Sôn soá 63)

Toâi ghi laïi taát caû söï thaät muïc ñích neâu leân nhöõng söï kieän ñaõ ñöa ñaåy cuoäc ñôøi thaêng traàm cuûa toâi gaén lieàn vôùi neàn theå thao cuûa ñaát nöôùc, khoâng moät haøm yù haän thuø. Söï thöïc ñoù laø ñieàu ñaùng yeâu bôûi noù cho ta nhìn thaáy ñöôïc moïi sai traùi maø caûi ñoåi. Loãi laàm thì chaúng ai traùnh khoûi. Thaùnh nhaân cuõng ñaõ baûo: "Nhaân voâ thaäp toaøn". Haõy tha thöù cho nhau nhö lôøi cuûa Voltaire vieát: "Neân leâu söï thöïc, nhöng cuõng neân tha thöù söï loãi laàm."

Nhöõng caùi gì ñaõ qua haõy ñeå cho ñi vaøo dó vaõng. Nhö nöôùc chaûy qua caàu. Haõy cho noù xuoâi maõi veà vôùi loøng saâu beåcaû. Nhöõng nhaân vaät maø toâi ñeà caäp trong taäp Hoài Kyù naøy ñeàu laø baïn höõu thieát thaân ñaõ cuøng chung moät thôøi leøo laùi con thuyeàn theå thao ñang hoài côõi con soùng caû. Giôø thì taát caû ñaõ maát roài. Haõy saùt caùnh beân nhau trong côn baõo toá. Haõy traû cho nhau söï yeân laëng ñöøng bao giôø ñeå lôøi noùi laøm cho mình hoái haän. Ngaïn Ngöõ AÛ Raäp coù caâu: "Lôøi chöa noùi ta laøm chuû noù, lôøi noùi roài noù laøm chuû ta."

Laàn ñi tham döï Theá Vaän Hoäi Kyø naøy taïi Tokyo quaû thaät ñaây ñuû vaø voâ cuøng haøo höùng. Laõnh ñaïo phaùi ñoaøn laø anh Nguyeãn Phöôùc Voïng vaø toâi Phuï Taù. Ngoaøi ra coøn coù oâng Nguyeãn Vaên Kieåu Ñaëc UÛy Tröôûng Thanh Nieân, Bs. Nguyeãn Vaên Nhieàu, Chuû Tòch UÛy Hoäi Theå Thao Quoác Gia vaø oâng Baàu Trieäu Vaên Yeân luùc naøo cuõng saün saøng laøm vui nhoän cho toaøn theå phaùi ñoaøn baèng caùc caâu chuyeän "Teáö’:

maëc duø oâng ñaõ nhieàu nieân kyû vaø toùc cuõng ñaõ phôi maøu baïc. Noùi ñeán Baàu Yeân moïi ngöôøi ñeàu bieát oâng raát teáu thöôøng ngaâm Kieàu ñeå thoûa maõn caùi giaác mô maø oâng ñaõ töøng thoát leân theo caùi "Nhaân Sinh Quan" cuûa mình laø Soáng cuõng söôùng maø cheát cuõng phaûi cho söôùng. Vaø quaû nhieân nhö öôùc nguyeän oâng ñaõ ñaït ñöôïc kyø voïng ñoù treân mình cuûa moät con ngöïa "oâ" ñeå roài ra ñi muoân thuûa!

Baàu Yeân cheát ñi ñeå laïi bao noãi ñau loøng, chaúng nhöõng cho gia ñình vôï con oâng, maø coøn cho caû giôùi theå thao Saøi Thaønh trong ñoù coù caû nhaø voâ ñòch quaàn vôït Nguyeãn Vaên Thaønh - chính oâng ñaõ taâng tiu nuoâi naáng töø ngaøy coøn taám beù!

Nhöõng ngaøy löu laïi Nhaät Baûn, sau caùc traän tranh taøi, chuùng toâi tuøy nghi ñi rong chôi caùc nôi trong Thuû Ñoâ Ñoâng Kinh ñeå ñöôïc chieâm ngöôõng hoaëc danh lam thaéng caûnh, hoaëc caùc phoá phöôøng hay thöôùng thöùc neàn vaên minh coå truyeàn cuûa xöù sôû Hoa Anh Ñaøo. Toâi vaø Baàu Yeân ñeán thaêm nhaø "Ca Só Naéng Chieàö’, vaø chuùng toâi ñaõ ñöôïc naøng ñôïi ñoùn saün. Naøng vaãn giöõ ñöôïc neùt son treû maëc duø ñaõ naêm naêm roài toâi khoâng ñöôïc cuøng naøng dieän kieán. Sau khi thöôûng thöùc maøn "Traø", chuùng toâi cuøng nhau ñi aên côm toái vaø ñöa nhau ñi xem kòch "NO". Ñoù laø loaïi kòch ñöôïm maøu "Thieàn" tieàm aån beân trong ngheä thuaät saân khaáu Nhaät Baûn. Toâi ñöôïc bieát "NO" xuaát hieän ngay töø theá kyû thöù 14, caùch ñaây troøn saùu traêm naêm! Ñaây môùi chính laø ngheä thuaät truyeàn thoáng ñi tröôùc truyeàn thoáng kòch Kabuki vaø Bunraku caùch ñaây loái 300 naêm maø thoâi ...

"Khaùc vôùi caùc kòch tính cuûa Taây Phöông vaø ngay caû vôùi TrungHoa, "NO" ñaõ ghi ñaäm ñöôïc daáu aán sinh hoaït ngheä thuaät cuûa Nhaät. Ñoù laø daáu aán cuûa Phaät Giaùo Thieàn Toâng. Thaät tuyeät vôøi. Neàn vaên hoùa Nhaät Baûn vöøa thaâm thuùy ngoït ngaøo, vöøa saâu saéc ñaäm ñaø yù vò. Cuõng thaät khoù loøng maø hieåu noåi hay noùi ñuùng hôn khoù maø chuyeån söùc haáp daãn cuûa ngheä thuaät "NO" ñeán vôùi moïi ngöôøi. Noù hoaøn toaøn traùi ngöôïc vôùi khaùi nieäm "kòch tính"! Neâuù chöa bieát qua veà ngheä thuaät naøy khoù maø theo doõi caùc Utai (hay lôøi kòch cuøng moät nghóa hoaøn toaøn doäc laäp vôùi coát chuyeän). Nhöng chính ñoù daãn daét khaùn giaû ñeán vôùi "kòch No" baèng nhöõng hôi thôû hoaëc doàn neùn, hoaëc uaát haän, hoaëc dòu daøng... Noù laø aâm thanh cuûa tieáng saùo vi vu aùo naõo vang voïng ñeán voâ cuøng... Noù cuõngchính laø tieáng noùi coâ ñôn giöõa baõi sa maïc meânh moâng buoàn thaûm. Nhieàu luùc khieán ngöôøi nghe coù caûm giaùc nhö rôøi raõ töôûng nhö maûng vôõ cuûa tieáng "PhongLan"hoaëc töøng tieáng troáng coäc caèn rôøi raïc nhö aâm thanh cuûa ma quaùi ñang quay cuoàng theo caùc goùt chaân treân taám "tapi" maøu traéng.(Vaén Hoùa Ñoâng Phöông cuûa Thinh Quang trang 112)

Chuùng toâi theo doõi caùc "di ñoäng" cuûa töøng dieãn vieân nam nöõ. Ñoù chính laø nhöõng thuû phaùp ngheä thuaät coù tính vöøa kheâu gôïi vöûa moâ taû ñöôïc söï yeân laëng tuyeät ñoái nhö ñöa ngöôøi xem ñi vaøo taän coõi hö voâ maàu nhieäm...

Chuùng toâi ngoài yeân nhö vaäy ñeå thöôûng thöùc ñuû thöù vôû tuoàng. Töø vôû thöù nhaát xuaát hieän caùc Vò Thaàn, vôû thöù hai laø caùc Quaân Nhaân, Ñaøn Baø ôû vôû thöù ba, Ngöôøi Ñieân thöù boán v.v... ñeå roài keát thuùc buoåi dieãn xuaát kòch "NO" laø moät Baày AÙc Quyû... Caùi hay cuûa kòch taùc "NO" laø söï chuyeån hoaùn caùc saéc thaùi coù tính "Töø Bi" ñeán caùc maøn phuï mang tính "kòch naùo". Cuoái cuøng laïi mang trôù laïi caùc aâm thinh ñoù ñöa vaøo nieàm caûm xuùc cuûa khaùn giaû. "NO" hoaøn toaøn khaùc haún nhö tröôøng hôïp cuûa Shakespeare ñem haøi höôùc vaøo kòch... Tuy vôùi thôøi gian daøi daët nhö vaäy maø toâi vaãn caûm thaáy taâm hoàn mình laâng laâng nheï nhoõm... Laàn tham döï Theá Vaän Hoäi Tokyo naøy ñoàng ñoäi nam Vieät Nam thaéng Malaysia 5-2, thaéng Hong Kong 5-4, thaáng Iran 5-2 nhöng thua Ñaøi Loan 4-5, thua Nam Haøn 0-5 ñi vaøo chung keát laïi thua Nam Haøn l-5.

Naêm ñoù, Nhaät Baûn chieám ngoâi Voâ Ñòch, thöù nhì Ñaøi Loan vaø Vieät Nam cuøng Nam Haøn ñoàng haïng 3.