Treân ñaây laø nhöõng lôøi ca thaät uû-doät aâm-u, nhöõng maøu saéc buoàn-baõ cuûa ñeâm möa öôùt-aùt laïnh-luøng trong baûn nhaïc "Kieáp ngheøo" cuûa nhaïc-só Lam-Phöông. Vaâng, nhaïc-só Lam-Phöông ñaõ ñem "Möa" vaøo aâm-nhaïc Vieät-nam.

Nhöõng gioït möa thaùnh-thoùt rôi trong ñeâm khuya thanh-vaéng ñaõ ñöôïc nhaïc-só taïo thaønh moät giai-ñieäu tuyeät-vôøi nghe thaät laâm-ly naõo-nuøng.

Coøn caùc nhaø thô thì sao? Hoï coù ñem nhöõng gioït möa aáy vaøo thi-ca hay khoâng? Noùi ñeán möa trong doøng thô Vieät, ta thaáy nhieàu nhaø thô ñaõ saùng taùc raát nhieàu taùc-phaåm baát huû khi noùi veà möa bay trong ñôøi.

Noùi ñeán trôøi möa laø noùi ñeán caûnh vaät u-buoàn, uû-doät. Ñöôøng saù laày loäi öùôt-aùt trieàn-mieân. Muøa möa laø muøa cuûa buoàn-baõ aâm-u, muøa cuûa hoang-vaéng laïnh-luøng. Nhieàu luùc nhìn möa rôi ta thaáy loøng buoàn vôøi-vôïi. Buoàn vì caûnh vaät sao maø tieâu-ñieàu xô-xaùc, buoàn vì ñeâm khuya nghe nhöõng gioït möa thaùnh-thoùt nhö nöùc-nôû beân theàm.

Ta haõy nghe baø Huyeän Thanh-Quan taû caûnh möa rôi chieàu thu qua nhöõng doøng thô thaät xô-xaùc tieâu-ñieàu:

Thaät vaäy,cöù moãi laàn möa rôi bao giôø ta cuõng thaáy caûnh vaät thaät tieâu-sô hiu-quaïnh. Caây coái nhö ruõû-röôïi bô-phôø ñöùng daàm trong möa qua nhöõng thaùng ngaøy reùt möôùt. Nhaát laø caûnh beán ñoù ngaøy möa ôû mieàn queâ hoang vaéng maø thi-só Anh-Thô ñaõ deät neân nhöõng doøng thô töù-tuyeät sau ñaây , laøm cho ta thaáy caûnh vaät sao maø uû-ruõ tieâu-ñieàu :

(Böùc Tranh Queâ )

Cuõng theá nhöng thi-só Traàn Teá Xöông laïi taû caûnh trôøi möa giöõa ñeâm xuaân, nhöng khoâng phaûi vôùi caây coái uû-ruõ bô-phôø maø "Heát ñoái ñeøn khuya laïi ngaém hoa":

Tuy nhieân cho duø "Heát ñoái ñeøn khuya laïi ngaém hoa.", nhöng moät khi trôøi ñaõ möa thì khoâng sao traùnh khoûi söï buoàn- baõ ñöôïc.

Töø coå chí kim, töø ñoâng sang taây, chöa bao giôø ta nghe noùi ñeán caûnh trôøi möa naøo maø vui caû.

Ñaõ noùi ñeán möa laø noùi ñeán buoàn thaûm, tieâu-ñieàu. Nhaát laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñang yeâu maø laïi xa nhau, thì trôøi möa laø söï ngaên-caùch, chia-ly. Chính trôøi möa ñaõ laøm cho nhöõng ngöôøi ñang yeâu nhau caûm thaáy buoàn vôøi-vôïi vì phaûi xa caùch nhau, ñeå roài nhìn maây trôøi bay veà nôi voâ-ñònh maø loøng nhung nhôù trieàn-mieân. Nhaát laø luùc ñeâm khuya thanh-vaéng nghe tieáng möa rôi thaùnh-thoùt ngoaøi hieân, roài naèm thao-thöùc nhôù ngöôøi yeâu. Laém luùc chaøng ngoài ñeám töøng ngaøy ñeå xem trôøi möa keùo daøi bao laâu roài maø khoâng chòu taïnh ñeå chaøng gaëp laïi ngöôøi yeâu cho boû nhöõng ñeâm daøi traèn troïc vì nhung-nhôù. Nhaø thô Nguyeãn Bính ñaõ dieãn-taû nhöõng yù-nghóa treân qua nhöõng doøng thô luïc baùt sau ñaây thaät nheï-nhaøng:

Nhöng ñau-ñôùn thay! Bieát bao ñeâm khoâng nguû vì töôûng nhôù ngöôøi yeâu roài "Muøa thöông tay ñôïi maét chôø." ñeán heùo moøn caû con tim. Nhöng khi trôøi quang maây taïnh, chaøng vaãn khoâng thaáy naøng sang chôi nöõa, neân chaøng ñaõ nöùc nôû leä saàu giöõa doøng ñôøi hiu-quaïnh vì vaãn coøn ñôn thöông ñoäc maõ, moät boùng moät hình:

(Nguyeãn-Bính)

Vì khoâng gaëp ñöôïc naøng neân chaøng laïi nhôù, nhôù maõi nhôù hoøai, nhôù thöông roài thöông nhôù. Trôøi caøng möa chaøng caøng nhôù nhieàu. Nhaát laø luùc trôøi möa laïi bay veà treân xöù Hueá, khieán cho caûnh vaät sao maø buoàn da-dieát :

(Nguyeãn-Bính)

Khoâng phaûi chæ coù nhaø thô Nguyeãn-Bính môùi nhôù ngöôøi yeâu khi trôøi möa maø baát cöù ai khi coù ngöôøi yeâu cuõng ñeàu nhôù nhung chaát-ngaát, nhaát laø khi ngöôøi yeâu ñoù ñaõ laø ñaáng phu-quaân cuûa mình roài. Ta haõy nghe nhaø thô Vi-Anh baøy toû noãi nieàm nhung nhôù cuûa mình ñoái vôùi choàng qua baøi " Möa tím hoøang-hoân" vôùi nhöõng doøng thô nguõ-ngoân thaät deã thöông vaø nheï nhaøng:

(Vi-Anh)

Tuy-nhieân, coù nhieàu ngöôøi baát chaáp caû trôøi möa vaãn coá-gaéng tìm caùch gaëp ngöôøi yeâu vì ñaõ lôõ heïn-hoø töø tröôùc. Chaøng ñi ñeán quaùn nhoû beân ñöôøng nôi heø xöa phoá cuõ, quyeát chí ngoài ñôïi chôø roài quay maët ra coâng-tröôøng nhìn möa rôi laù ñoå maø loøng buoàn vôøi-vôïi, vì vaãn chöa thaáy boùng daùng ngöôøi yeâu xuaát- hieân ôû coâng- tröôøng:

(Cung Traàm Töôûng )

Ñaõ theá, nhieàu ngöôøi laïi thích ñi trong möa ñeå tieãn ngöôøi yeâu veà nhaø sau giôø tan hoïc.

Hình aûnh chaøng daét tay ngöôøi yeâu ñang coøn tuoåi hocï-troø ñi döôùi möa khi laù vaøng rôi phuû ngaäp caû ñaïi loä hoân-hoaøng laø hình aûnh ñeïp tuyeät-vôøi cuûa nhöõng moái tình laõng-maïn nhaát trong thi-ca Vieät-nam. Sau khi tieãn ñöa naøng veà nhaø, chaøng baét ñaàu nhôù-nhung buoàn-baõ ñeå roài phoá-xaù cuõng buoàn theo döôùi côn möa taàm-taû ôû phoá ñoâng:

(Song-Nhò )

Ngöôïc laïi, coù nhieàu ngöôøi heïn maø laïi khoâng ñeán , ñeå ngöôøi yeâu moûi maét chôø troâng. Chieàu thöù baûy trôøi möa bay bay, naøng ngoài moät mình trong phoøng vaéng, tay ñôïi maét chôø maø loøng buoàn vôøi-vôïi. Naøng öôùc mô ñöôïc chaøng ñeán thaêm roài trao cho naøng nhöõng nuï hoân say ñaém. Nhöng chaøng vaãn khoâng ñeán, chaøng ñaõ loãi heïn.

Ñuùng laø "heïn maø khoâng ñeán, sao ñaøy-ñoaï nhau. OÂâi, chieàu thöù baûu aâu-saàu!":

(Hoøang ngoïc Thuyù )

Nhöng neáu chaøng khoâng coù ngöôøi yeâu thì moãi luùc möa bay veà trong ñôøi, chaøng cuõng caûm thaáy loøng buoàn man-maùc vaø "nghe trôøi naèng naëng, ta nghe buoàn –buoàn", ñeå roài naèm nghe möa "rôi rôi... dìu-dòu rôi rôi... traêm muoân gioït nheï noái lôøi vu-vô ."

Nhaø thô Huy-Caän vôùi baøi "Buoàn ñeâm möa" ñaõ cho ta thaáy roõ ñieàu ñoù qua maáy doøng thô luïc baùt ñaày tieáng möa rôi:

Vaø ñieàu chaéc-chaén khi thaáy möa rôi, ai ai cuõng caûm thaáy loøng buoàn da-dieát, nhaát laø luùc "möa mòt môø ngoïn caây, möa xoâ röøng nuùi ngaõ." Ta haõy nghe nhaø thô Hueä-Thu noùi veà noãi buoàn xa vaéng khi thaáy trôøi möa maõi möa hoøai:

(Hueä-Thu)

Noùi chung, baát cöù ngöôøi naøo khi thaáy caûnh möa rôi, duø laø gioù möa baõo-buøng hay möa buïi bay bay giöõa phoá-phöôøng cuõng caûm thaáy buoàn man-maùc .

Coù theå buoàn vì quang-caûnh tieâu-ñieàu xô-xaùc,öôùt-aùt laïnh-luøng. Buoàn vì nhung-nhôù ngöôøi yeâu ñoâi bôø ngaên caùch. Buoàn vì ñang giang hoà phieâu-baït ôû ñaát khaùch queâ ngöôøi neân nhôù queâ nhaø, khi thaáy caûnh trôøi chieàu möa rôi taàm-taû vì tình hoøai-höông luoân luoân tieàm-taøng maõi trong loøng ngöôøi löõ-khaùch.

Nhieàu nhaø thô khi thaáy möa rôi raû-rích loøng mình boãng nhieân buoàn dieäu vôïi. Maëc daàu ngoøai trôøi möa rôi nhö thaùc ñoå, nhung trong loøng vaãn khoâ caèn khoâng coù moät gioït nöôùc nhö bò haïn haùn nhieàu naêm, bôûi taâm-hoàn buoàn-baõ trieàn mieân vì nhöõng noãi uaån-khuùc u-saàu cöù hieän veà trong taâm-khaûm. Nhöõng noãi uaån-khuùc u-saàu ñoù laø tình hoøai-höông, laø nhöõng öôùc mô ñöôïc trôû veà queâ meï. Nhöng vì nghòch-caûnh cuûa cuoäc ñôøi neân nhöõng mô-öôùc ñoù vaãn chöa thöïc-hieän ñöôïc, ñaønh phaûi taïm-thôøi tha phöông caàu-thöïc theâm moät thôøi -gian nöõa. Vaø ngaøy veà cuõng chæ "ñoä ñaøo boâng ." Qua baì möa rôi choán cuõû sau ñaây, nhaø thô Duy-Lam ñaõ cho ta thaáy nhöõng u-uaån ñoù vaãn tieàm-taøng maõi trong loøng ñeå roài "ngoài buoàn ñeám caû meânh-moâng cuûa ñôøi":

(Duy-Lam)

Nhaéc ñeán queâ-höông taát caû moïi ngöôøi ôû ñaát khaùch ai cuõng caûm thaáy loøng buoàn da-dieát.

Buoàn vì xa queâ nhaø bieàn-bieät khoâng bieát ñöôïc ngaøy veà thaêm queâ cuõ, buoàn vì nhôù luõy tre xanh bao boïc quanh laøng, buoàn vì nhôù nhöõng caùnh ñoàng luaù baùt-nghaùt nhö nhöõng soùng luïa troâi treân luùa ôû khaép mieàn thoân-daõ.

Ñaõ theá nhìn möa rôi, loøng ngöôøi thöôøng quaën-thaét vì nhung nhôù queâ nhaø nghìn truøng xa caùch. Ta haõy nghe nhaø thô Cung-Dieãm taû caùi buoàn khi möa bay veà treân phoá vaéng chieàu ñoâng:

(Cung-Dieãm)

Xem theá, ta thaáy raèng noãi buoàn man-maùc cuûa caùc nhaø thô thöôøng laø baát taän. Vì nhöõng noãi buoàn naøy voâ bôø beán keùo daøi trieàn-mieân, khi chuùng baét nguoàn töø caùi nhìn veà phía möa rôi raû-rích.

Nhieàu ngöôøi, cuoäc soáng ñaõ gaëp nhöõng ñau buoàn chua xoùt vì phaûi soáng beân caïnh ngöôøi choàng chöa bao giôø toû tình yeâu thöông vì nhöõng aùi-aân laït-leõo, laïi thaáy caûnh möa rôi bay veà giöõa cuoäc ñôøi aûm-ñaïm, coâ-tòch neân caûm thaáy taâm-hoàn quaù ñau-khoå nhö con chim ñang bò nhoát trong loàng.

Ta haõy nghe nhaø thô T.T KH nöùc-nôû saàu-thöông nhö con chim ñang quaèn-quaïi:

Toùm laïi qua thi-ca Vieät-nam, ta thaáy haàu heát caùc nhaø thô ñaõ nguïp laën trong möa gioù baõo-buøng ñeå saùng-taùc neân nhöõng doøng thô phuû ngaäp caû möa rôi, gioù thoåi, ñeå laïi cho ñôøi nhöõng taùc-phaåm veà möa thaät baát-huû, tuyeät-vôøi.