ÑEÂM HUYEÀN
DIEÄU THUÔÛ XA XÖA
Hoaøng Nga
Nhö
moïi ngöôøi chuùng ta ñeàu bieát, Giaùng Sinh laø moät ngaøy
leã toân giaùo troïng theå treân toaøn theá giôùi. YÙ nghóa
thaät lôùn lao song 9ieàu maø moïi ngöôøi caûm nhaän roõ
thì ñaây laø thôøi ñieåm cuûa haïnh phuùc lan traøn khaép
nôi, ñem thanh bình yeân vui ñeán cho nhaân loaïi. Cöù vaøo
muøa Giaùng Sinh, ngöôøi ngöôøi ñeàu nhö treû laïi. Vôùi
theá heä lôùn tuoåi, Giaùng Sinh ñaõ cho pheùp hoï queân ñi
nhöõng neùt phong söông cuûa cuoäc ñôøi, ñeå trong giaây
laùt soáng laïi buoåi thieáu thôøi, hoa nieân.
"Ñeâm
24 thaùng 12" vaø "hình boùng oâng giaø uy nghi maø
phuùc haäu" trong chieác aùo choaøng maøu ñoû röïc cuøng
boä raâu daøi traéng toaùt, löõng thöõng ñem quaø Giaùng
Sinh ñeán cho muoân nhaø muoân ngöôøi laø moät caûnh
töôïng ñeïp nhaát traàn gian.
Ngöôøi
ta, tuøy theo töøng vuøng, töøng quoác gia töø AÂu sang AÙ,
coù nhöõng tuïc leä ñoùn Giaùng Sinh khaùc nhau chuùt ít song
töïu chung trong taâm tö cuûa moãi ngöôøi thì gaàn nhö
ñoàng nhaát. Khoâng moät ai khoâng bò cuoán huùt vaøo quang
caûnh tuyeät vôøi kia, khi ngaém nhìn maùng coû, khi hoøa mình
chieâm ngöôõng buoåi thaùnh leã nöûa ñeâm. Loøng ngöôøi
boãng laéng dòu, hieàn löông.
Theo
truyeàn thuyeát löu laïi, vaøo theá kyû XIV moïi ngöôøi
ñeàu laáy söï trang hoaøng "maùng coû" laøm chính.
Thay vì, vôùi chuùng ta ngaøy nay laïi doàn taát caû vaøo
caûnh trí cuûa "caønh thoâng". Thieáu caây thoâng
vôùi nhöõng ngoïn ñeøn neán muoân maøu nhö sao sa thì khung
caûnh töøng maùi nhaø, ngoaøi ñöôøng phoá maát haún ñi
phaàn aám cuùng neân thô quyeán ruõ.
Rieâng
veà tuïc leä taëng quaø Giaùng Sinh thì ñaõ coù töø ñôøi
xa xöa roài, vaø coù theå noùi khoâng laàm – baét nguoàn
töø buoåi Thieân Chuùa giaùo chöa xuaát hieän. Tuïc leä naøy
phaùt xuaát vaøo thôøi ñeá cheá La Maõ ñöôïc thaønh laäp,
khi töôùng Romulus haïleänh xaây ñaép thaønh luõy taïi kinh
kyø. Vaøo ngaøy hoaøn taát coâng cuoäc ñoà soä naøy, töø
khaép moïi nôi, caùc chieán höõu vaø thuoäc haï cuûa oâng
naåy yù chôû ñeán taêng oâng moät soá caønh caây laáy töø
caùc khu röøng keá caän – maø theo phong tuïc thuôû aáy coù
nghóa laø ñem laïi söï thònh vöôïng, huøng maïnh cho
"ngöôøi ñoùn nhaän"! Voâ cuøng caûm kích veà cöû
chæ ñoù, töôùng Romulus muoán raèng caùi tuïc leä khaû aùi
kia haøng naêm cöù phaûi laøm soáng laïi vaøo ngaøy kyû
nieäm trieàu ñaïi La Maõ vöøa ñöôïc taïo döïng. Vaø
khoâng cöù chæ daønh rieâng cho vò chuùa teå maø caàn phaûi
ñöôïc truyeàn baù, phoå caäp ñeán töøng nhaø, töøng ñòa
phöông gaàn xa. Khôûi thuûy laø "caønh caây", roài
theo vôùi naêm thaùng troâi qua, thoùi tuïc ñöôïc bieán
caûi thaønh nhöõng taëng vaät, taëng phaåm. Cho ñeán moät
luùc nhöõng ngöôøi ngoan ñaïo ñaàu tieân haøng naêm toû
loøng suøng kính ngaøy Chuùa Haøi ñoàng ra ñôøi lieân
töôûng ñeán phong tuïc ôû moät thôøi ñaõ qua cuûa La Maõ,
ñem laøm soáng laïi cung caùch ñeïp aáy: Taëng quaø ngaøy
Giaùng Sinh vaø ngaøy ñaàu naêm môùi giöõa nhöõng ngöôøi
thaân thích baïn höõu boãng trôû thaønh moät taäp tuïc
khoâng theå thieáu trong ñôøi soáng xaõ hoäi loaøi ngöôøi.
Vaø, töø nhöõng "caønh caây", töø phaåm vaät,
ngöôøi ta naåy yù, quyeát ñònh choïn caây thoâng laøm bieåu
töôïng chính. Trong vaên khoá nhieàu quoác gia chaâu AÂu
ngaøy nay coøn löu laïi moät soá baûn vaên ghi khaù ñaày
ñuû veà söï kieän noùi treân: "Vaøo naêm 573, nhaø tu
haønh Colomban (töùc laø Thaùnh Colomban sau ñaáy) rôøi xöù
AÙi Nhó Lan qua xöù Gaule. Vaøo ngaøy Giaùng Sinh, ngaøi quy
tuï caùc tín höõu ôû moät ngoïn ñoài, quaây quaàn chung
quanh moät goác thoâng giaø ñöôïc daân chuùng chieâm baùi
thöôøng nhaät. Ngoaøi maáy caønh thoâng moät ít maûnh vaûi
ñöôïc keát thaønh thaäp töï giaù, noåi löûa chaùy baäp
buøng, taïo neân moät caûnh töôïng ngoaïn muïc voâ
cuøng."
Cuõng
töø ñoù, quaàn chuùng theo thôøi gian gia giaûm theâm nhieàu
yù kieán cho caùc ñôøi sau. Nhöõng nöôùc Baéc AÂu vaø
Ñöùc quoác chòu aûnh höôûng cuûa caây thoâng Giaùng Sinh
töø cuoái theá kyû 16. Nhaø ñaïi vaên haøo Goethe, vaøo naêm
1765 khi laàn ñaàu tieân ñöôïc chuùng kieán caây thoâng
ñeâm Noel ñaõ khoâng ngaên ñöôïc nieàm rung ñoäng kyø
thuù bao la. OÂng ñaõ bieåu loä caûm nghó tuyeät dieäu trong
aùng vaên noåi tieáng cuûa thôøi aáy. ÔÛ vuøng Alsace, coøn
coù moät tuïc leä ñaëc bieät khaùc nöõa. Cöù vaøo chieàu
ngaøy 24 thaùng 12, taïi caùc laøng maïc, daân laøng taäp trung
ñoâng ñaûo, cöû haønh leã ñoùn vò nöõ nhaân
"Christkindel" thay cho oâng giaø Noel. Keøn troáng,
tieáng nhaïc noåi leân aâm ó, ngöôøi ta nhaûy muùa hoan ca,
cho ñeán luùc ñaùm röôùc vöøa maõn, ñoaøn ngöôøi döï
leã ai trôû veà nhaø naáy, hoïp maët trong moät gian phoøng
trang troïng, duï tieäc nöûa ñeâm. Nôi ñaây ñaõ ñöôïc
baøy bieän saün moät caây thoâng nhoû vôùi ñeøn neán saùng
röïc, keát ñaày hoa quaû, baùnh traùi. Hoï ñôïi khi tieáng
chuoâng nhaø thôø voïng leân thì töø ñaâu ñoù, nöõ nhaân
Noel Christkindel goïi cöûa vaøo nhaø. Theo tuïc leä, naøng
cöôõi con löøa nhoû, maëc aùo choaøng traén gtinh. Naøng
rôøi löng con vaät, böôùc töøng böôùc nheï nhaøng tìm
veà phía caùc em beù tröôùc tieân. Theo sau, laø "vieân
hoä giaù" maët muõi lem luoác ñaày buïi oáng khoùi, trong
taây caàm saün "caây roi daøi"! YÙ chöøng, seõ saün
saøng "phaït" nhöõng em beù khoâng bieát vaâng lôøi
boá meï chuùng. Coøn naøng Noel thì daùng veû luùc naøo cuõng
töôi vui, loäng laãy. Naøng ñaûo maét nhìn, choïn, ... nhöng
thöôøng thöôøng laø ñeàu coù veû haøi loøng vôùi taát
caû, ñem phaân phaùt quaø thöôûng cho caùc em nhoû ngoan
ngoaõn laãn ngöôøi lôùn.
Taïi
vuøng Bretagne nöôùc Phaùp, vaøo ñeâm Giaùng Sinh daân chuùng
ñòa phöông coù tuïc leä keùo nhau veà baõi bieån nhö ñeå
nhaéc laïi truyeàn thuyeát ngaøy xöa, luùc Thaùnh Colomban
ñaët chaân leân phaàn ñaát AÂu Chaâu giaûng ñaïo. Tuïc
truyeàn raéng, ngaøi cuøng moät vò thöøa sai khaùc, thuôû
vaøo ñôøi coøn treû, voán laø hai tay thôï ñoùng giaøy
kheùo leùo. Vaäy neân, khi trôû thaønh nhöõng nhaø truyeàn
ñaïo, hai vò aáy laàm luõi ñi thaêm nhöõng caên nhaø choøi
ngheøo khoå ôû ven bieån. Coù laàn, ñaët böôùc vaøo moät
choøi laù laïnh buoát nhö ñoàng, nôi ñaây chæ coù 2 meï con
moät thieáu phuï baàn haøn lam luõ. Choàng cheát, con nhoû moà
coâi cha, hoï chaúng coù gì ñeå ñoát löûa söôûi aám,
ngoaøi ñoâi guoác goã. Theá nhöng, nhìn ñoâi baøn tay reùt
coùng cuûa caùc vò söù giaû Thieân Chuùa, baø meï laëng leõ
ñem cheû hai chieác guoác goã cuûa con, nhen nhuùm than hoàng
söôûi aám loøng tay ngöôøi khaùch laï giaø nua,oám yeáu...
Qua
moät giaác nguû daøi, saùng mai, luùc hai meï con böøng thöùc
giaác thì khoâng coøn thaáy ai caû nhöng laïi chæ thaáy..
ñoâi guoác coøn naèm kia, maø treân maët guoác thì ñaày
vaøng oùng aùnh!
Thì
ra, ñaùp lôøi caàu nguyeän cuûa hai vò chaân tu, Thieân chuùa
ñaõ ban ôn cho hai meï con cuøng khoå kia, hoï thaät khoâng
coøn gì nöõa nhöng loøng nhaân aùi ôû hoï thì bao la nhö
bieån caû.
Hoang Nga