HOÀI KYÙ 20 NAÊM BINH NGHIEÄP

Cuoán saùch mang teân 20 Naêm Binh Nghieäp cuûa töôùng Toân Thaát Ñính daøy 456 trang chöõ nhoû laø moät coâng trình laâu naêm vì taùc giaû vieát töø trong nöôùc, ñaõ khôûi ñaêng treân nhaät baùo Coâng Luaän, Saøi Goøn naêm 1968, caùch ñaây hôn ba chuïc naêm.

20 Naêm Binh Nghieäp chuû yeáu noùi veà giai ñoaïn 1945 – 1963 neân ñaây laø nhöõng tieáng noùi boå tuùc cho haøng vaøi chuïc hoài kyù vieát veà thôøi kyø coâng hoøa ôû Vieät Nam nhaát laø giai ñoaïn ñaûo chính toång thoáng Ngoâ Ñình Dieäm maø töôùng Ñính laø moät trong nhöõng nhaân vaät noøng coát. Coù nhieàu ñieàu maø ai cuõng bieát, nhöng coù nhöõng ñieàu baây giôø môùi ñöôïc nghe töôùng Ñính thoå loä.

Qua cuoán saùch naøy ñoäc giaû bieát theâm veà nhöõng vieäc caûi toå Quaân Khu II baøn giao töø töôùng Traàn Ngoïc Taâm cho taùc giaû (tr. 149), Vieät coäng taán coâng sö ñoaøn 3 ngaøy 26.1.60 (175) (coù leõ sôï soá 13 gôû neân sau naøy sö ñoaøn 13 ñaõ ñoåi danh xöng), giaûi thích söï coù maët cuûa töôùng Ñính taïi Saøi Goøn trong ngaøy ñaûo chính 11.11.60 vaø oâng ñaõ tìm caùch rôøi thuû ñoâ mau leï baèng caùch naøo (196), cuoäc hoïp maët sau vuï neùm bom Dinh Ñoäc Laäp 27.2.62, oâng Nhu ñaõ goïi töôùng Khaùnh laø "noù" vaø thuyeân chuyeån oâng Khaùnh leân Cao Nguyeân (219,223), traän AÁp Baéc laø moái thaûm baïi cuûa phe ta (260), vieäc töôùng Ñính theo leänh oâng Nhu ra phi tröôøng thu hoài thoâng haønh cuûa ngoaïi tröôûng Vuõ Vaên Maâu maëc daàu Toång Thoáng Dieäm ñaõ cho pheùp oâng xuaát ngoaïi (408), trong giaây phuùt nguy ngaäp Dinh Ñoäc Laäp saép rôi vaøo tay phe ñaûo chính, hai oâng Dieäm vaø Nhu vaãn khoâng chòu noùi chuyeän ñieän thoaïi vôùi töôùng Döông Vaên Minh maø chæ muoán noùi vôùi töôùng Ñoân hay Ñính (451), töôùng Nguyeãn Vaên Laø ñaõ giaû gioïng töôùng Ñính khi ñoïc teân caùc töôùng theo phe ñaûo chaùnh (452)v.v...

Veà nhöõng bieán coá chuøa Töø Ñaøm, chuøa Xaù Lôïi taùc giaû khoâng tieát loä söï vieäc nhö moät nhaân chöùng maø chæ trích laïi nhöõng baøi cuûa caùc taùc giaû khaùc phaàn lôùn laø cuûa Ñuoác Tueä, moät taùc giaû thaân Phaät giaùo thì chaéc laø khoù voâ tö (301– 328, 392, 395).

Suoát trong taäp hoài kyù, Toân Thaát Ñính keå laïi giöõa oâng vaø toång thoáng Ngoâ Ñình Dieäm vaø coá vaán Ngoâ Ñình Nhu raát thaân tình. Khi gaëp nhau toång thoáng Dieäm goïi töôùng Ñính baèng anh vaø xöng tui. (237). Oâng Nhu xöng moi vaø goïi töôùng Ñính laø toi. Theo tieáng Phaùp laø tutoyer, nghóa laø xöng maøy tao ñoù!

Theá nhöng trong moät baøi vieát ñaêng treân Vaên Ngheä Tieàn Phong soá 586 phaùt haønh ngaøy 12.5.00, taùc giaû Nhaät Leä vieát raèng oâng Ngoä Ñình Luyeän, ngöôøi em uùt cuûa toång thoáng Dieäm, keå laïi laø khi oâng Luyeän cuøng toång thoáng vaø moät phaùi ñoaøn raát ñoâng thaêm moät khu dinh ñieàn gaàn Pleiku trôøi möa giaøy bò öôùt thì thieáu töôùng tö leänh Toân Thaát Ñính ñaõ quyø xuoáng tröôùc maët moïi ngöôøi ñeå côûi giaøy cho oâng. Oâng Luyeän giaûi thích sôû dó coù chuyeän ñoù vì oâng Ñính nghó oâng laø con chaùu trong nhaø khi oâng nhaän laø con nuoâi oâng Caån. Vôùi taùc giaû Nhaät Leä thì nhieàu ñiauø trong cuoán 20 Naêm Binh Nghieäp chæ laø vieát ñeå chaïy toäi. (Khoå cho ñoäc giaû baây giôø khi ñoïc nhöõng baøi veà giai ñoaïn ñeä nhaát coäng hoøa thöôøng ñoïc u hai phía beân khen vaø beân cheâ maát bình tónh, döõ doäi, gay gaét, thaønh ra chaúng bieát tin ñöôïc tôùi ñaâu).

Cuoán 20 Naêm Binh Nghieäp vieát hôi daøi doøng vôùi nhöõng trang chöõ li ti nhieàu khi caû nguyeân trang hay hai trang khoâng coù moät chaám qua haøng. Nhöõng caâu daøi 8, 9 doøng laø chuyeän thöôøng, caâu daøi tôùi 13 doøng cuõng khoâng thieáu (ví duï cuoái trang 111). Thaät laø meät, ñoïc saùch nhö leo ñeøo.

NÖÔÙC U MINH NGAÀU ÑOÛ

Ñoù laø teân moät cuoán trong boä tröôøng giang tieåu thuyeát Daáu Chaân Xuoâi Ngöôïc cuûa Xuaân Vuõ xuaát baûn naêm 1999.

Cuoán saùch baét ñaàu töø chöông XXVII, trang 365 vaø taïm chaám döùt ôû cuoái chöông LII, trang 718. Sôû dó phaûi daøi doøng nhö vaäy vì ngoaøi bìa vaø trang 3 cuûa Nöôùc U Minh Ngaàu Ñoû ghi laø "taäp I, quyeån trung" nhöng cuoái saùch laïi ghi "quyeån trung taäp I". Theo giôùi thieäu cuûa nhaø xuaát baûn ôû trang 719 thì boä Daáu Chaân Xuoâi Ngöôïc coù tôùi 3 quyeån I (thöôïng, trung vaø haï). Vaäy thì taäp coù maáy quyeån vaø quyeån coù maáy taäp? Sao khoâng laøm nhö phim boä Hongkong hay nhö nhaø xuaát baûn Anh Hoa, Haø Noäi trong nöôùc 1954 in Thuûy Höû haøng maáy chuïc cuoán maø chæ ghi thöù töï 1,2,3,4,5... cho ñôõ raéc roái.

Nöôùc U Minh Ngaàu Ñûoû ghi laø tieåu thuyeát nhöng mang tính chaát kyù söï vì Xuaân Vuõ moâ taû tæ mæ nhieàu hoaït ñoäng trong nhöõng naêm ñaàu khaùng chieán choáng Phaùp ôû Nam boä. Vôùi cuoán saùch môùi naøy, Xuaân Vuõ vaãn chöùng toû laø moät nhaø vaên choáng coäng döùt khoaùt, sung söùc, vieát nhanh, vieát nhieàu, vieát daøi. Rieâng trong cuoán naøy thoâi chæ moâ taû moät giai ñoaïn ngaén cuûa nhöõng ngaøy khaùng chieán oâng ñaõ mieân man ñi töø chi tieát naøy tôùi chi tieát khaùc. Phaûi chaêng cuõng vì quaù kyõ neân ñeå daãn chöùng oâng ñaõ cheùp nguyeân vaên gaàn hai chuïc lôøi ca cuûa nhöõng ca khuùc töø vuøng khaùng chieán nhö Hoan Hoâ Ñoaøn Chieán Só Soâng Loâ, Laù Xanh…. Cho tôùi nhöõng baøi quen thuoäc nhö Coâ Laùng Gieàng, Khoûe Vì Nöôùc, Xuaát Quaân, Chinh Phuï Ca…, nhöõng baøi thô, (558,617...), nhöõng nhaät leänh, quyeát ñònh (447) v.v...

Cuõng nhôø Xuaân Vuõ, ñoäc giaû bieát ñòa chuû, chuû tòch 12 phaùi Cao Ñaøi hieäp nhaát Cao Trieàu Phaùt ñaõ boû heát taøi saûn ñeå theo "caùch maïng" töø raát sôùm (647,691). Khoâng bieát oâng coù hoï haøng gì vôùi oâng Cao Trieàu Phaùt chuû nhaân thöông xaù Phöôùc Loäc Thoï ôû Tieåu Saøi Goøn, quaän Cam khoâng?

Ñoäc giaû cuõng thích thuù khi ñoïc nhöõng chöông moâ taû caùn boä Saùu Löøa ñaïi dieän trung öông coäng ñaûng töø ngoaøi Baéc vaøo Nam laõnh ñaïo caùch maïng trong Nam roài bò gaùi mieàn Nam meâ hoaëc ñeán noãi queân caû chuû tröông cuûa ñaûng phaûi baàu voâ saûn maø laïi baàu Naêm Cöông con ñòa chuû laøm phoù bí thö tænh uûy kieâm tröôûng ty coâng an Baïc Lieâu. Chæ vì Saùu Löøa maéc myõ nhaân keá con Laønh, con ôû cuûa Naêm Cöông, toan taèng töïu vôùi Anna, con cuûa ñaïi dieän ñaûng boä mieàn Nam Ba Kieâm, vaø muoán laøm thòt caùi Taâm, em gaùi cuûa Cöông khieán coâ naøy phaûi töï töû.

Khoâng gioáng Buøi Tín hay Vuõ Thö Hieân noùi thaúng teân nhöõng caùn boä cao caáp coäng saûn trong saùch cuûa hoï, Xuaân Vuõ khi vaïch maët nhöõng sa ñoïa cuûa caùn boä coäng saûn vaãn neù traùnh khoâng goïi ñích danh nhöng ñoäc giaû am hieåu coäng saûn cuõng deã ñoaùn ra Saùu Löøa laø ai. Cuõng nhö ôû trang 642 keå chuyeän anh Vaên cöôùp vôï chöa cöôùi cuûa anh caùn queøn Toân Quang Ngaân (con Toân Quang Phieät) laø Ñaëng Thò Thu Heà (con vaên só Ñaëng Thaùi Kia) thì ai maø chaúng bieát chuyeän töôùng Voõ Nguyeân Giaùp vaø oâng giaùo Ñaëng Thaùi Mai.

Tuy nhieân ñoâi khi taùc giaû con say söa vôùi thôøi nieân thieáu neân coù theå coi laø vieát cöôøng ñieäu nhö traän ñoát ñoàn Taây ôû Caàu Moáng maø möôøi naêm nay haõy coøn boác khoùi chöa taét (575). Giaû du traän ñaùnh ñoàn xaåy ra naêm 1947 thì töø naêm ñoù tôùi naêm 1957 khi chính quyeàn Ngoâ Ñình Dieäm ñaõ bình ñònh mieàn Nam maø vaãn chöa coù traän möa naøo daäp taét ñöôïc ñaùm khoùi töø möôøi naêm tröôùc hay sao?

THÖÔNG NÖÕ LAØ NHAØ BUOÂN?

Sau moät ñoaïn noùi veà thöông nöõ khoâng phaûi laø nhaø buoân trong muïc naøy töø naêm ngoaùi, chuùng toâi nhaän ñöôïc moät laù thö ñoäc giaû hoûi coù chaéc thöông nöõ khoâng phaûi laø nhaø buoân khoâng, chöùng côù ñaâu vì oâng tra Haùn Vieät Töï Ñieån cuûa Ñaøo Duy Anh khoâng coù hai chöõ ñoù. Moät laù thö khaùc cuûa moät anh baïn, ñaõ coù maáy thi phaåm xuaát baûn tröôùc 1975 thì coù yù kieán khaùc. Anh baïn vieát:

Thöông nöõ naøy khoâng coù nghóa laø gaùi buoân, kyõ nöõ maø laø con gaùi nhaø Thöông. Nöôùc Thöông bò nhaø Chu dieät, maø khoâng bieát caùi noãi saàu maát nöôùc.

Thaáy anh baïn noùi theá, cuõng giaät mình beøn luïc maáy cuoán dòch Ñöôøng thi xem caùc dòch giaû ñi tröôùc hieåu yù Ñoâ Muïc ra sao. hai caâu thô trong Baïc Taàn Hoaøi nguyeân vaên Thöông nöõ baát tri vong quoác haän. Caùch giang do xöôùng Haäu Ñình Hoa. Traàn Troïng Kim dòch: Gaùi ca ñaâu nghó nöôùc nhaø. Caùch soâng vaãn haùt khuùc ca haäu ñình. Ngoâ Taát Toá dòch: Maëc ai tan naùt nöôùc nhaø. Chò em vaãn haùt baøi Hoa sau vöôøn. Ñoã Baèng Ñoaøn vaø Buøi Khaùnh Daân dòch: Quaân röôïu Taàn hoaøi laéng gaùi ca, chaúng bieát khuùc buoàn xöa maát nöôùc. Beân soâng coøn haùt Haäu Ñình Hoa. Chi ñieàn Hoaøng Duy Töø dòch: Ca nhi naøo bieát quoác vong. Ñình hoa coøn haùt nhö khoâng haän thuø. Ñaøo Höõu Döông thì giöõ nguyeân cho neân: Thöông nöõ chaúng hay hôøn maát nöôùc. Haäu Ñình coøn haùt ôû beân soâng.

Neáu noùi thöông nöõ laø gaùi nhaø Thöông e raèng khoâng oån. Hieåu nhö vaäy thì gaùi nhaø Ñöôøng, nhaø Taàn, nhaø Thanh coù goïi laø Ñöôøng nöõ, Taàn nöõ, Thanh nöõ ñöôïc khoâng? Hôn nöõa khoâng phaûi taát caû phuï nöõ ñôøi Thöông ñeàu bieát ca haùt, ngaâm thô maø chæ coù ca só chuyeân nghieäp, ca só taøi töû hoaëc ca nhi choán Bình Khang môùi coù theå haùt Haäu Ñình Hoa maø thoâi.

Coøn caùi chuyeän haõng Home Video Production ôû Rochester, MN phaùt haønh cuoán baêng caùt-seùt mang teân Vöôøn Hoàng Kyõ Nöõ vôùi tieáng haùt moät nöõ ca só noåi tieáng töø hôn ba chuïc naêm nay thì thöïc tình khoâng hieåu mang yù nghóa gì.

Mong quyù ñoäc giaû coù yù kieán gì theâm veà hai danh töø thöông nöõ xin ñoùng goùp theâm.

SAÙCH CUÛA TUOÅI GIAØ

An Höôûng Tuoåi Vaøng laø teân moät cuoán saùch cuûa taùc giaû baùc só Nguyeãn YÙ Ñöùc do nhaø xuaát baûn Y Teá cho in, khoâng ghi naêm naøo nhöng coøn môùi laém. Ñaây laø moät cuoán saùch maø teân taùc giaû coù ghi roõ ngheà nghieäp cuûa oâng, moät ghi chuù caàn thieát ñeå baûo ñaûm giaù trò cho cuoán saùch vieát veà y khoa. Ñoäc giaû ñaõ thaáy khaù nhieàu saùch noùi veà y khoa treân quaûng caùo hay ngoaøi bìa saùch taùc giaû ñeå moät bieät hieäu nhö Moäng Tuyeàn, Dieãm Leä, Ni Na... thaønh ra ngöôøi ñoïc chaúng hieåu ngöôøi vieát laø baùc só Taây y, laø thaày lang, laø chaâm cöùu hay laøm ngheà baùn sieâu thò. Trong khi coù vaøi cuoán thô, cuoán tieåu thuyeát tröõ tình chaúng caàn gì tôùi baèng caáp chuyeân moân thì tröôùc teân taùc giaû laïi ghi laø tieán só, döôïc só, giaùo sö, thaïc só, toång tröôûng v.v... Thaät laø khoå!

Cuoán An Höôûng Tuoåi Vaøng cuûa baùc só Nguyeãn YÙ Ñöùc khoâng keâ toa, cho thuoác maø laø moät cuoán saùch noùi veà veä sinh, taâm lyù, traïng thaùi cuûa nhöõng ngöôøi ôû tuoåi vaøng, töùc tuoåi giaø, caùi tuoåi thoï tôùi ñoù laø quyù hôn vaøng hay ñaõ uùa vaøng nhö laø caây chôø ruïng tuøy söï hieåu cuûa töøng vò moät. Baèng moät loái vieát nheï nhaøng, Nguyeãn yù Ñöùc noùi veà söï laõo hoùa, pheùp tröôøng sinh, nhöõng söï thay ñoåi cô theå, caùc vaàn ñeà thoâng thöôøng cuûa tuoåi giaø. Oâng cuõng noùi veà tình caûm vaø tình duïc ngöôøi giaø, söï vui thuù vaø töông lai cuûa hoï cuøng nhöõng lôøi khuyeân veà caùch duøng döôïc thaûo.

Veà giaø naèm gheá boá nghæ ngôi ñoïc nhaån nha An Höôûng Tuoåi Vaøng cuûa Nguyeãn yù Ñöùc thaáy thoaûi maùi nheï nhaøng vì vaên oâng cuõng vui vui, deã hieåu, dí doûm, khieán maáy ngöôøi giaø nhôù laïi cuoán Moät Vaøi Caûm Nghó Cuûa Ngöôøi Thaày Thuoác cuûa baùc só Nguyeãn Tuaán Phaùt hay nhöõng cuoán phieám veà y hoïc cuûa baùc só Nguyeãn Höõu Phieám caùch ñaây vaøi chuïc naêm.

CAO MÎ NHAÂN MAËC AÙO MAØU XANH

Khoâng phaûi haøng ngaøy nhaø thô hoï Cao maëc aùo daøi xanh ñi daïo phoá, vaø cuõng khoâng phaûi baø ñaõ töøng laø tieáp vieân haøng khoâng cho Vieät Nam thôøi Vieät Nam Coäng Hoøa. Baø maëc aùo naøy trong dòp hoïp maët cöïu nöõ sinh Tröng Vöông, Saøi Goøn vaøo naêm ngoaùi toå chöùc taïi Hoa Thònh Ñoán. Ñeå phaàn naøo luyeán tieác thôøi thieáu nöõ xa xöa. Ñi xa hôn nöõa trong dòp naøy, Cao Mî Nhaân coøn cho nhaø thô Coû Thôm, Falls Church, VA xuaát baûn taäp thô mang teân AÙo Maøu Xanh vaøo cuoái naêm kyû nieäm ñoù.

AÙo Maøu Xanh laø taäp thô thöù tö cuûa baø sau Hoa Sao, 1958, Thô Mî I, 1960 vaø Thô Mî II, 1997, khoâng keå Choán Buïi Hoàng, moät cuoán vaên xuoâi keå nhieàu chuyeän lieân quan tôùi nhöõng nhaø vaên, nhaø thô khaùc. Aùo Maøu Xanh daøy hôn 100 trang vôùi 54 baøi thô ña soá theo theå luïc baùt, thaát ngoân vaø 5 naøi nguõ ngoân, hai baøi thô taùm chöõ. Qua taäp thô môùi naøy vaø taäp thô naêm 1997 chöùng toû nhaø thô cuøng hoï vôùi Cao Tieäm Ly vaø Cao Baù Quaùt vaãn saùng taùc ñeàu ñeàu, vaãn nhaån nha ngaâm vònh qua ñuû theå loaïi, thi höùng khoâng heà giaûm suùt theo thôøi gian vaø neáp soáng voäi vaõ ôû xöù ngöôøi. Qua AÙo Maøu Xanh, ñoäc giaû coù theå hieåu theâm veà moät phuï nöõ ñaõ töøng laø chieán só (thieáu taù) vaø vaãn ñang coøn laø thi só.

TAÙC PHAÅM NGUYEÃN THÒ THUÏY VUÕ TAÏI HAÛI NGOAÏI

Taïi caùc tieäm saùch Vieät ôû haûi ngoaïi ñaõ coù baøy baùn cuoán tieåu thuyeát Khung Reâu cuûa Nguyeãn Thò Thuïy Vuõ. Ñaây laø moät cuoán saùch taùi baûn vì Khung Reâu ñaõ ñöôïc nhaø xuaát baûn Keû Syõ, Saøi Goøn cho ra ñôøi naêm 1969 vaø ñoaït giaûi thöôûng vaên chöông toaøn quoác Vieät Nam Coäng Hoøa naêm 1970 cuøng vôùi vaø Tuùy Hoàng, Nhaõ Ca. Ñaây laø cuoán truyeän daøi thöù nhì cuûa Thuïy Vuõ moâ taû nhöõng thaêng traàm, sa ñoïa cuûa gia ñình moät oâng tri phuû thôøi Phaùp thuoäc, sau cuoán Thuù Hoang xuaát baûn naêm 1968. Sau 1975, Nguyeãn Thò Thuïy Vuõ ôû laïi Vieät Nam khoâng caàm buùt trôû laïi duø raèng moät taùc phaåm cuõ cuûa baø ñöôïc taùi baûn trong thôøi gian ngaén nguûi coäng saûn goïi laø côûi troùi vaên ngheä cuoái thaäp nieân 1980 ôû thaønh Hoà. Tuy ñöôïc taùi baûn coù söï thoûa thuaän nhöng sau ñoù ngöôøi xuaát baûn ñaõ troán laùnh vaø taùc giaû phaûi ñi laïi traày da troùc vaåy môùi laáy ñöôïc khoaûn tieàn taùc quyeàn. Cuoán truyeän daøi môùi mang teân Treân Nhöõng Böïc Theàm cuûa baø seõ ñöôïc ra maét khoâng roõ laø taùc phaåm cuõ hay baø vieát aâm thaàm sau 1975.

Ñoäc giaû yeâu thích Thuïy Vuõ töø nhöõng taäp truyeän ñaàu nhö Meøo Ñeâm, 1966, 1968, Lao Vaøo Löûa, 1967, vôùi nhöõng ñeà taøi vaø vaên phong ñöôïc coi laø taùo baïo vaøo thôøi ñoù.

Nguyeãn Thò Thuïy Vuõ hieän nay soáng raát khoù khaênôû queâ nhaø. Baø soáng chung vaø nuoâi moät ngöôøi con gaùi bò baïi lieät, maát trí nhôù, soáng nhö caây coû töø 27 naêm nay. Do baøi vieát cuûa nhaø vaên Vaên Quang cuõng coøn ôû trong nöôùc ñöôïc phoå bieán ôû haûi ngoaïi, baïn beø vaø ñoäc giaû ñöôïc bieát hoaøn caûnh thöông taâm cuûa baø ñaõ voâ cuøng xuùc ñoäng vaø yeåm trôï gia ñình baø. Coù nhöõng ñoäc giaû chöa töøng quen, khi töø haûi ngoaïi veà Vieät Nam ñaõ laën loäi leân taän Loäc Ninh thaêm hoûi vaø yeåm trôï nhaø vaên Thuïy Vuõ.

Cuoán Khung Reâu ñöôïc in laïi voäi vaõ ôû haûi ngoaïi cuõng khoâng ngoaøi muïc ñích yeåm trôï tinh thaàn vaø vaät chaát cho baø. Chuùng toâi tin laø cuoán saùch taùi baûn naøy seõ ñöôïc ñoäc giaû ñoùn nhaän vôùi nhieàu caûm meán.