VUÕ TRUÏ VAØ LÒCH SÖÛ TIEÁN HOÙA CUÛA
LOAØI NGÖÔØI
SÖÏ SOÁNG COØN CUÛA TRAÙI
ÑAÁT ÑAÕ BAÉT ÑAÀU BÒ ÑE DOÏA THAÄT SÖÏ - CAÛ THEÁ
GIÔÙI ÑEÀU BAØNG HOAØNG TRÖÔÙC SÖÏ GIA TOÁC 10 ÑOÄ C
TREÂN ÑÒA CAÀU TRONG VOØNG 5 NAÊM NÖÕA - BAÕO TAÙP, LUÏT
LOÄI LIEÂN TUÏC XAÛY RA KHAÉP NÔI TREÂN THEÁ GIÔÙI - DAÁU
HIEÄU CUÛA MOÄT TÖÔNG LAI HAØNH TINH CUÛA CHUÙNG TA SEÕ KHOÂNG
COØN SÖÏ SOÁNG NÖÕA
Thinh Quang
Ñaøi
BBC loan tin vaøo 7:30 saùng ngaøy thöù Ba nghe ñöôïc taïi
California, caùc quoác gia treân theá giôùi nhoùm hoïp taïi La
Haye thaûo luaän veà tröôøng hoïp oâ nhieãm moâi sinh khieán
nhieät ñoä Ñòa
Caàu ñang gia taêng ñeán möùc baùo ñoäng. Trong cuoäc hoäi
thaûo naøy cho bieát chæ trong voøng naêm naêm nöõa, nhieät
ñoä treân traùi ñaát seõ taêng leân 10 ñoä C vaø nöôùc
bieån seõ daâng cao hôn möùc bình thöôøng ñeán 1.50
thöôùc. Trong voøng ba naêm sau cuøng cuûa theá kyû XX vaø
nhaát laø trong naêm 2000 - khôûi ñaàu cho taân thieân nieân
kyû – nhieàu nöôùc treân theá giôùi bò baõo toá, luït
loäi daâng traøn khaép nôi... vaø caùc thieân tai naøy seõ
coøn lieân tuïc taùi dieãn.
Thôøi
gian caùch ñaây khoâng bao laâu, moät baûn phaân tích coù
theå tin caäy ñöôïc cuûa Hoa Kyø loan baùo laø baàu khí
quyeån cuûa haønh tinh ta ñang ôû moät nhieät ñoä taêng toác
ñaùng lo ngaïi. Söï kieän naøy do caùc chuyeân gia phaân
taùch vaø nghieân cöùu ñöôïc neâu ra. Khoâng phaûi ñôïi
ñeán khoaûng trung tuaàn thaùng 11 naêm 2000 môùi neâu ra
tröôøng hôïp nguy bieán naøy, maø Hoa Kyø ñaõ hôn moät
laàn baùo ñoäng treân dieãn ñaøn quoác teá tuyeân boá laø
chaéc chaén trong moät ngaøy raát gaàn ñaây thôøi tieát seõ
thay ñoåi toaøn dieän gaây aûnh höôûng lôùn ñeán ñôøi
soáng sinh vaät nhaát laø ñoái vôùi con ngöôøi chuùng ta.
Luùc baáy giôø caùc phaân tích gia chæ coù nhieäm vuï baùo
ñoäng moät nguy cô soáng coøn cuûa con ngöôøi vaø muoân
loaøi, muoân vaät treân haønh tinh chuùng ta, maø chöa neâu
leân khaû naêng aûnh höôûng theá naøo veà söï taùc haïi
cuûa söùc noùng khuûng khieáp saép gieo raéc khaép nôi treân
maët ñaát naøy. Hoï chæ phaùt bieåu laø noù coù khaû naêng
taùc haïi, nhöng taùc haïi nhö theá naøo nhaát laø khoâng
ñeà caäp ñeán baàu khí quyeån bò haâm noùng ñoù seõ coù
ñoát chaùy taát caû nhöõng gì ñang dieän treân traùi ñaát
hay khoâng?
Chuyeân
gia nghieân cöùu veà khí haäu - oâng Tom Karl - thuoäc cô quan
National Oceanic and Atmosphere Administration cho bieát, chæ soá
nhieät ñoä gia taêng maø caùc khoa hoïc gia tröôùc kia ñaõ
döï lieäu seõ xaûy ra tình traïng ñoát noùng traùi ñaát
trong töông lai nhöng chöa theå tieân lieäu ñöôïc laø ôû
vaøo giai ñoaïn naøo. Nhöng, khoâng ngôø töông lai ñoù laïi
xaûy ra sôùm hôn söï öôùc ñoaùn. Caùc söï kieän caøng
luùc caøng hieän ra roõ reät ngay vaøo naêm ñaàu cuûa theá
kyû 21. OÂng Tom Karl ñaõ neâu ra moät keát luaän quan troïng
nhö vaäy. Theo oâng thì thôøi tieát seõ coù nhieàu bieán
ñoåi lieân tuïc trong ba naêm, muøa heø seõ nhö loø löûa
keùo daøi maø tuoàng nhö khoâng coù laáy boùng daùng cuûa
muøa thu xuaát hieän.Muøa ñoâng thì theo oâng nhieät ñoä coù
theå ít laïnh hôn. Ñaëc bieät oâng ñaõ baùo tröôùc naïn
luït seõ traøn lan cuøng khaép trong caùc vuøng ñaát thaáp.
OÂâng nhaán maïnh veà moät hieän töôïng khaùc nöõa trong
vaøi naêm saép ñeán "...Nhöõng söï kieän khaùc laïi
xaûy ra ñaày söï ngaïc nhieân maø chuùng ta khoâng ngôø
nöõa vaø raát coù theå coù nhöõng ñôït gia taêng nhieät
ñoä môùi keùo theo caùc heä luïy khaùc."
Hieän
nay, ôû nhöõng ngaøy thaùng giöõa thu ñi vaøo tieát ñoâng
thieân maø moïi ngöôøi hieän laø chöùng nhaân cuûa nhöõng
bieán chuyeån cuûa "thôøi gian vaø ñòa lyù" ñeàu
nhaän thaáy haønh tinh chuùng ta ñang
ôû hieän bò haâm noùng vaø laïnh vôùi moät möùc ñoä baát
thöôøng theo söï tuaàn hoaøn cuûa thieân nhieân. Theá coù
nghóa laø chu kyø veà thôøi tieát ñaõ xaûy ra döôùi moät
chæ soá coá ñònh töø xöa nay. Theo oâng Karl thì roõ raøng
laø ñaõ coù hieän töôïng khaùc thöôøng maø chuùng ta
khoâng theå phuû nhaän ñöôïc.
Caên
cöù vaøo nhieät ñoä hieän höõu cuûa traùi ñaát thaät
ñaùng ngaïi vì nhieàu chöùng côù ñaõ cho thaáy chuùng ta
ñang ôû vaøo thôøi kyø ñòa caàu baét ñaàu gia taêng ñoä
noùng... caøng luùc caøng nhanh hôn. Vaø cöù
möùc ñoä dieãn tieán nhö vaäy, töông lai haønh tinh naøy
chæ coøn laïi laø moät quaû caàu maø söï soáng ñaõ hoaøn
toaøn bò tieâu dieät.
Trong
baûn coâng boá vaøo ngaøy 1 thaùnh 3 ñöôïc ñaêng taûi
treân taïp chí Geophysical Research Letter ñöôïc moïi giôùi
löu yù. Haàu heát caùc khoa hoïc gia ñeàu xaùc nhaän laø
hieän töôïng bieán chuyeån cuûa khí haäu nhö tröôøng hôïp
quaû ñaát bò haâm noùng ñeán ñoä phaûi baùo ñoäng maø
chaúng moät ai coù theå choái caõi ñöôïc.
Nhieàu
caâu hoûi veà hieän töôïng boác noùng khaùc thöôøng cuûa
traùi ñaát ñöôïc neâu ra, nhö hoûi veà tieán trình nhanh
chaäm nhö theá naøo? Khaû naêng gia taêng naøy caùi gì bò
aûnh höôûng naëng neà? Noù aûnh
höôûng tröïc tieáp ñeán ñôøi soáng con ngöôøi vaø
thieân nhieân nhö theá naøo? Caùc khoa hoïc gia ñeàu raäp
raøng tuyeân boá "Chaéc chaén laø vì aûnh höôûng ñeán
söï phaùt trieån cuûa moâi sinh". Theo caùc döõ kieän
ñöôïc ghi nhaän cho thaáy laø töø naêm 1997 keùo daøi ñeán
naêm 1998, ñoù laø thôøi kyø ñöôïc xem laø noùng nhaát
töø tröôùc ñeán giôø.
Cuõng
theo oâng Karl thì nhieät ñoä noùng taêng leân haøng thaùng
vöôït ñeán möùc kyû luïc so vôùi ñoä noùng cuûa toaøn
theá giôùi. Theo hai nhaø khoa hoïc noåi tieáng khaùc, oâng
Richard Knight vaø Bruce Baker
tuyeân boá laø hai oâng hoaøn toaøn ñoàng yù veà söï nhaän
xeùt cuûa oâng Karl: "Caàn phaûi löu taâm veà söï gia
taêng nhieät ñoä vôùi möùc tieán ñaùng lo ngaïi khoâng
ít." Nhö naêm 1999 - naêm cuoái cuûa theá kyû 20
theo hieän töôïng khaùc thöôøng cuûa thôøi tieát maø caùc
khoa hoïc gia ñaët teân "hieän töôïng thôøi tieát laïnh
Nina"...
Luùc
baáy giôø oâng Karl ñaõ caûnh giaùc ñieàu naøy ôû moät
giôùi haïn laø "noù" - hieän töôïng thôøi tieát
ñuû laøm baèng côù chæ veà vieäc traùi ñaát ñaõ bò nung
noùng... Moät soá caùc khoa hoïc gia khaùc nöõa
cuõng neâu ra quan ñieåm cuûa mình laø ñoàng yù nhieät ñoä
aám hôn trong thaäp nieân 90 laø daáu hieäu ñaùng cho ta suy
nghó.
Giaùo
sö Jonathan T. Overpect, Phaân khoa tröôûng Ñaïi Hoïc Arizona -
oâng laø moät chuyeân vieân nghieân cöùu veà Vuõ Truï vaø
Traùi Ñaát: "Caùc maùy moùc ño löôøng nhieät ñoä
khoâng ñöôïc ñaày ñuû ngay töø naêm 1880, tuy nhieân cuõng
coøn ñeå laïi cho ta nhöõng taøi lieäu kieåm nghieäm trong
töông lai.
Giaùo sö Henry N. Pollack , thuoäc tröôøng Ñaïi hoïc Khí
Töôïng Michigan noùi raèng theå kyû aám nhaát laø theá kyû
20 ñoái vôùi naêm theá kyû tröôùc kia.
Caùc
vuï nuùi löûa taùi hoaït ñoäng, phuùn thaïch phun leân cuøng
khaép , böùc xaï aùnh saùng töø naêng löôïng maët trôøi,
coäng vôùi söï thay ñoåi doøng nöôùc chaûy ôû ñaïi
döông... taát caû ñeàu do con ngöôøi
taïo neân, nhö tung ra caùc khí thaûi do xaêng daàu vaø phun
vaøo baàu khí quyeån. Coøn moät ñieàu khaùc khaù khaéc
nghieät hôn laø vì chu kyø thôøi tieát thieân nhieân coù
nguyeân nhaân ñöa ñeán vieäc laøm loaõng ñi caùc taûng
baêng khoång loà ñaõ hieän dieän ngay tröôùc thôøi kyø con
ngöôøi coøn chöa hieän dieän.
Theo
moät khoa hoïc gia thaâm nieân - oâng Tom Wigley - thuoäc Vieän
Nghieân Cöùu Baàu Khí Quyeån taïi Bouder thuoäc tieåu bang
Colorado - oâng naøy cho raèng noù coù nhieàu nguyeân nhaân veà
söï nhaûy voït cuûa söùc aám ôû Ñòa Caàu. Theo oâng:"
Caùc ngaøi noùi ñuùng. Nhöõng naêm thaùng ñoù quaû thaät
baát thöôøng nhöng vò taát söï baát thöôøng ñoù ñaõ do
con ngöôøi taïo neân."
OÂng
Karl vaãn giöõ nguyeân laäp tröôøng nhaän xeùt cuûa mình,
oâng nhaán maïnh nhieät ñoä noùng ñaõ cao hôn chuùng ta coù
theå giaûi thích qua hieän töôïng El Nina. Trong suoát 5 naêm
lieàn möùc ñoä noùng cuûa
quaû ñaát quaû cao hôn - söï kieän naøy ñaõ ñöôïc ghi
nhaän vaø coù theå mang ra so saùnh vôùi hieän töôïng La Nina
- laø hieän töôïng ñoái nghòch laïi.
Theo
oâng Pollack baùo ñoäng raèng caùc taûng baêng seõ bò chaûy
moûng vaø taát nhieân laø nöôùc bieån seõ cao hôn, laøm
ngaäp luït nhieàu vuøng ñaát thaáp treân khaép nôi treân
traùi ñaát nhö chuùng ta ñaõ, ñang vaø
seõ chöùng kieán caùc caûnh thieân tai naøy.
Cho
maõi ñeán ngaøy thöù ba 14-11-2000 moät hoäi nghò quoác teá
baøn veà moâi sinh bò oâ nhieäm môùi ñöôïc toå chöùc
taïi La Haye ñeå chaän laïi... hoïa dieät vong cuûa Ñòa Caàu
maø chính con ngöôøi laø thuû phaïm.
Thinh Quang